Przygotowania do otwarcia wystawy czasowej „Swoszowice siarką i wodami słynące – nasze miejsce na ziemi – rodzina Sternschuss-Staniewskich i Wodzinowskich” trwają w Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego – oddziale Muzeum Krakowa.
Ekspozycja będzie poświęcona przeszłości i historii Swoszowic przez pryzmat dwóch rodzin związanych z miejscowością w pierwszej połowie XX wieku. Jej otwarcie planowane jest na początek lutego 2026 r., zaś zamknięcie - na sierpień 2026 r.
„Na wystawie chcemy opowiedzieć o Swoszowicach, z perspektywy ludzi tutaj mieszkających w możliwie najszerszym kontekście. Stąd zapraszamy państwa do podzielenia się z nami pamiątkami oraz wspomnieniami prywatnymi i rodzinnymi” - zaapelowała krakowska placówka.
Właściciele zainteresowani udostępnieniem swoich zbiorów proszeni są o kontakt: tel.: 12 61 92 414, e-mail: [email protected].
Swoszowice to dawna podkrakowska wieś leżąca w dolinie rzeki Wilgi przy drodze z Krakowa do Myślenic (dziś to ulica Myślenicka) i trakcie solnym z Wieliczki na Śląsk (dzisiejsze ul. Pytlasińskiego i Sawiczewskich). Obecnie to część jednej z dzielnic Krakowa.
Swoszowice w tym roku obchodzą 610-lecie swojej lokacji - aktem lokacyjnym w 1415 r. wytyczono ulicowe centrum zabudowy wsi (przy obecnej ul. Chałubińskiego).
Pierwsze wzmianki o wsi, która stanowiła wówczas własność rycerską, pochodzą z połowy XIV w. Pod koniec XVIII w. należała do Funduszu Religijnego, następnie przeszła w ręce prywatne. Już w XV w. w Swoszowicach znajdował się folwark (przy skrzyżowaniu obecnej ul. Merkuriusza Polskiego i Myślenickiej), karczma i młyn. Do dziś na jego miejscu stoi dwór przebudowany pod koniec XIX w. – swoją siedzibę ma tutaj przedszkole samorządowe nr 132.
To, z czego przez wieki słynęły Swoszowice i z czym związane są do dziś to siarka. Jej znaczne pokłady odkryto na terenie wsi w XV w. – wtedy też powstała kopalnia. Siarkę wydobywano do lat 80. XIX w. Do dziś we wschodniej części wsi zachowały się wyrobiska i hałdy. Pozostałością po kopalni są także nazwy ulic, takie jak Szybisko czy Siarczanogórska. Zanim zamknięto kopalnię, dzięki staraniom jej zarządcy Stanisława Mrowca w 1882 r. w Swoszowicach, w pokopalnianym budynku, uroczyście otwarto jednoklasową szkołę. W tym samym miejscu, znacznie rozbudowana szkoła, mieści się do dziś.
Choć zaprzestano wydobycia siarki, wieś nadal się rozwijała – za sprawą swoszowickich wód siarczanych. Już w XVI w. o ich leczniczych właściwościach pisał Wojciech Oczko, nadworny lekarz Stefana Batorego. Pod koniec XVIII w. w Swoszowicach wzniesiono pierwsze budynki działającego do dziś uzdrowiska. Na początku XIX w. Feliks Radwański wybudował Zakład Kąpielowy i dom zdrojowy „Łazienki”. Leczyli się tu m.in. Hugo Kołłataj i Julian Ursyn Niemcewicz.
W 1973 r. wieś przyłączono do Krakowa jako część dzielnicy Podgórze. Dziś należy do Dzielnicy X, której daje nazwę – Swoszowice.