„Miasto, które wyjechało” – o systemowym wykorzenianiu z tożsamości

Tadeusz Marek
Czwartek, 2025.05.29 13:05 ( Edytowany Poniedziałek, 2025.06.02 13:09 )

Pokazany podczas 65. Krakowskiego Festiwalu Filmowego dokument Miasto, które wyjechało to opowieść o Hasankeyfie – starożytnym mieście skazanym przez tureckie władze na zalanie. Reżyserzy Natalia Pietsch i Grzegorz Piekarski ukazują losy jego mieszkańców. O władzy, pamięci i mechanizmach systemowego odbierania tożsamości rozmawia z twórcami Tadeusz Marek.

Posłuchaj rozmowy Tadeusza Marka z twórcami

Tadeusz Marek: Będziemy dziś rozmawiać o dotkliwym absurdzie. Także w wymiarze politycznym.

Natalia Pietsch: Początkowo nie zdawaliśmy sobie sprawy z politycznego wymiaru tej sytuacji. Pojechaliśmy do Hasankeyf zobaczyć miejsce o wielowiekowej historii, a odkryliśmy ukryty mechanizm tureckiego opresyjnego systemu. Choć z zewnątrz wygląda na modernizację – nowe miasto, czyste ulice – w rzeczywistości to przymus i wykluczenie. Kurdom i Arabom odebrano możliwość życia w zgodzie z tradycją.

Jak odkryliście tę historię? Jak zaczęła się wasza droga do tego filmu?

Grzegorz Piekarski: Zaczęło się od podróży i fascynacji regionem. Ale decydujący moment nadszedł, gdy usłyszeliśmy o planach stworzenia „turystyki podwodnej” – argument, że zabytki nie znikną, bo będzie można je oglądać pod wodą. To był przejaw groteski. Nawet prowadzono „na sucho” kursy nurkowania, zanim zalano miasto.

Co zobaczyliście, spotykając się z bohaterami, których ta historia dotyczy?

NP: To, co najbardziej mnie poruszyło, to ich godność. Nie mogli protestować – za opór groziło więzienie lub utrata nowego domu. A jednak znajdowali sposób, by zachować człowieczeństwo. Fryzjer, sprzątał swój zakład przed rozbiórką, bo chciał godnie przyjąć ostatnich klientów. Taka codzienna troska to cicha forma oporu.

GP: Rozmowy z mieszkańcami pokazały nam różnice, ale i podobieństwa do naszej rzeczywistości. Społeczność Hasankeyfu żyła tu i teraz, bez nadmiernego rozpamiętywania. To było piękne. Mimo to mechanizmy wykluczenia i represji przypominały te znane nam z historii, np. relacji polsko-żydowskich sprzed wojny.

Film pokazuje, jak system, nawet w białych rękawiczkach, może odebrać ludziom podmiotowość.

GP: To prawda. Nowe domy nie są przekazywane bezwarunkowo – mieszkańcy muszą „zasłużyć” na ich własność. To subtelny szantaż, który trudno dostrzec z zewnątrz. Z pozoru to cywilizacyjny awans, ale w rzeczywistości – sposób kontroli.

NP: Dla wielu to nie tylko zmiana miejsca, ale utrata sensu życia. Ojciec jednej z bohaterek był pasterzem – teraz siedzi bezczynnie, cierpi na depresję. Ludzie nie odnajdują się w jednakowych domach na nienazwanych ulicach. Starsze osoby wiążą chusty, by trafić do własnych drzwi. To miejsce stało się nieznośne.

Zatem to film nie tyle o zalanym mieście, co o utracie tożsamości.

GP: Zdecydowanie. Film nie jest tylko o zalaniu miasta – nie pokazujemy nawet zapory. To film o ludziach i o tym, jak władza wykorzystuje sytuację. Choć nie chcieliśmy robić filmu politycznego, nie da się tej polityki pominąć.

NP: To także opowieść o cichej walce. O tym, jak herbata z przyjacielem, uśmiech czy porządek w zakładzie fryzjerskim mogą być wyrazem oporu wobec odebranej tożsamości.

Pełnej rozmowy posłuchaj w podkaście.

Autor:

Tadeusz Marek

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

„Miasto, które wyjechało” – o systemowym wykorzenianiu z tożsamości

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Dlaczego 5 czerwca wychodzimy na pole?

Małopolski Wyścig Górski - Grek najszybszy na prologu.

French Open - Świątek odpadła w półfinale

Kraków przegrał zakład o frekwencję w wyborach i wyszedł na dwór (ale po krakowsku)

Nie żyje krakowianka Maja Dębska, reprezentantka Polski w triathlonie. Zginęła w wypadku

"Nie podważajmy całych wyborów przez jednostkowe błędy” – głos w sprawie nieprawidłowości w Krakowie

Tężnie solankowe nie takie zdrowe? Są badania krakowskich naukowców i apel aktywistów

Skandal, który wstrząsnął światem. Prof. Radosław Rybkowski o pedofilii w amerykańskim Kościele

Strzelił z broni pneumatycznej do byłej partnerki, dostał zarzuty

Kusi, żeby w tunelu jechać szybciej? Nic z tego - w Zielonkach będzie mierzona prędkość

Jak urzędnicy z mieszkańcami firanki przerabiali. Proekologiczna akcja w Tarnowie

Deweloper na os. Teatralnym pod nadzorem: tylko prace zabezpieczające

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

„Miasto, które wyjechało” – o systemowym wykorzenianiu z tożsamości

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Dlaczego 5 czerwca wychodzimy na pole?

Małopolski Wyścig Górski - Grek najszybszy na prologu.

French Open - Świątek odpadła w półfinale

Kraków przegrał zakład o frekwencję w wyborach i wyszedł na dwór (ale po krakowsku)

Nie żyje krakowianka Maja Dębska, reprezentantka Polski w triathlonie. Zginęła w wypadku

"Nie podważajmy całych wyborów przez jednostkowe błędy” – głos w sprawie nieprawidłowości w Krakowie

Tężnie solankowe nie takie zdrowe? Są badania krakowskich naukowców i apel aktywistów

Skandal, który wstrząsnął światem. Prof. Radosław Rybkowski o pedofilii w amerykańskim Kościele

Strzelił z broni pneumatycznej do byłej partnerki, dostał zarzuty

Kusi, żeby w tunelu jechać szybciej? Nic z tego - w Zielonkach będzie mierzona prędkość

Jak urzędnicy z mieszkańcami firanki przerabiali. Proekologiczna akcja w Tarnowie

Deweloper na os. Teatralnym pod nadzorem: tylko prace zabezpieczające

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię