Na co zwrócić uwagę, wybierając pompę ciepła?
Pompy ciepła to urządzenia przyszłości: automatyczne, ekologiczne i wysoce efektywne, które skutecznie wypierają tradycyjne systemy grzewcze wykorzystujące m.in. paliwa kopalne. Pompy ciepła stały się już standardem w niskoemisyjnych, nowoczesnych budynkach. Do ich wyboru warto podejść jak do inwestycji, której zmienne (budżet, wymagania, okres zwrotu itd.) powinny być dostosowane do indywidualnych preferencji kupującego. Oto kilka istotnych kwestii, które trzeba rozważyć przed zakupem.
Typ pompy ciepła a strefa klimatyczna
Najpopularniejszymi typami pomp ciepła w Polsce są urządzenia powietrzne (powietrze/woda) i gruntowe (solanka/woda). W tym miejscu warto zaznaczyć, że dokonując wyboru pompy ciepła, warto kierować się m.in. strefą klimatyczną oraz warunkami środowiskowymi, w jakich zlokalizowany jest budynek. W większości przypadków sprawdzą się popularne powietrzne pompy ciepła. Do bardziej wymagających budynków polecane są pompy gruntowe lub wodne, do czego zaraz przejdziemy.
Powietrzna pompa ciepła
Pompa ciepła powietrze/woda to najpopularniejszy spośród omawianych typów. Wynika to ze stosunkowo niskich kosztów inwestycyjnych w porównaniu do pozostałych typów tych urządzeń oraz prostego, szybkiego i elastycznego montażu. Wśród pomp ciepła powietrze/woda dostępne są urządzenia typu split, w których układ chłodniczy rozdzielony jest na dwie jednostki – zewnętrzną i wewnętrzną oraz pompy typu monoblok, w przypadku których układ chłodniczy jest hermetycznie zamknięty w jednej jednostce montowanej na zewnątrz budynku.
Powietrzne pompy ciepła sprawdzają się w większości domów jednorodzinnych i mniejszych budynkach, zwłaszcza w klimacie umiarkowanym, gdzie temperatura powietrza nie spada (lub rzadko spada) poniżej -10°C. Współczynnik efektywności COP tych urządzeń mieści się zwykle w przedziale 3-5 (o czym przeczytasz niżej). Na ten typ urządzeń warto postawić, jeśli m.in. zależy Ci na niskich początkowych kosztach inwestycyjnych, instalujesz pompę w nowym lub zmodernizowanym budynku o optymalnym zapotrzebowaniu na ciepło, a także nie masz możliwości zainstalowania innych typów pomp.
Gruntowe pompy ciepła (solanka/woda)
Pierwszy polega na zastosowaniu sond geotermalnych. Są one zagłębiane w ziemi (wymiennik pionowy), dlatego sprawdzają się przy ograniczonej powierzchni działki. Na wykonanie odwiertów trzeba uzyskać zezwolenie.
Drugi sposób to wykorzystanie kolektorów geotermalnych (wymiennik poziomy). Nie wymagają one głębokich odwiertów, jednak do ułożenia rur potrzebna jest zdecydowanie większa powierzchnia działki, niż w przypadku sond pionowych. Decydującą rolę w przypadku kolektorów odgrywa ponadto stan gruntu. Teren pod systemem rur nie może być zabudowany, pokryty nawierzchnią ani bujną roślinnością itd.
Pompy ciepła solanka/woda charakteryzują się wysoką efektywnością, która utrzymuje się nawet w niskich temperaturach (COP nawet 5,0). Polecane są zwłaszcza w chłodniejszych strefach klimatycznych, np. terenach górskich i podgórskich, a także dla większych obiektów (w tym np. użytku publicznego czy przemysłowych). Wysoka efektywność pomp gruntowych przekłada się na wyższą cenę zakupu i montażu w stosunku do pomp powietrznych.
Pompa ciepła woda/woda
Ten typ pomp pozyskuje ciepło z wód gruntowych (stawu, jeziora itp.). Są one o tyle dobrym źródłem, że zapewniają stabilną temperaturę przez cały rok. Do pracy wodnej pompy ciepła wymagane jest stworzenie dwóch studni (czerpnej i zrzutowej), a także spełnienie minimalnych wymagań w zakresie objętości wody oraz wód gruntowych w okolicy. Pompa ciepła woda/woda może być z powodzeniem stosowana w budynkach zarówno nowych, jak i modernizowanych. Jeśli w pobliżu obiektu znajduje się jezioro, staw czy rzeka, to istnieje możliwość zainstalowania wodnej pompy ciepła bez konieczności kopania studni.
Zapotrzebowanie energetyczne budynku i potrzeby jego użytkowników
Kolejnym istotnym aspektem jest określenie zapotrzebowania budynku na energię do ogrzewania pomieszczeń i ciepłej wody użytkowej. Takie zapotrzebowanie zależy od m.in. standardu energetycznego, powierzchni, liczby domowników oraz indywidualnych preferencji dotyczących komfortu cieplnego. Precyzyjne określenie, ile energii potrzebuje budynek, pozwoli dobrać optymalną moc urządzenia – taką, by ani nie przepłacać, ani nie dopłacać do inwestycji i rachunków z powodu niedoszacowania. Przykładowo roczne zapotrzebowanie na energię cieplną obiektu, którego powierzchnia użytkowa wynosi 160 m2, a standard wykonania określono na 60 kWh/m2/rok, zamieszkany przez 4-osobową rodzinę zużywającą na dobę 50 l/os wynosi ok. 12 500 kW.
Warto pamiętać, że obok zapotrzebowania budynku na ciepło warto uwzględnić indywidualne preferencje domowników w zakresie ogrzewania albo chłodzenia oraz zużycia i oczekiwanej temperatury c.w.u. Temperatury projektowane powinny być faktycznie ustawianymi w trakcie eksploatacji. Tylko wówczas urządzenie będzie pracowało z wysoką efektywnością, nie generując dodatkowych, nieprzewidzianych kosztów.
Efektywność energetyczna pompy
Znając roczne zapotrzebowanie budynku na energię cieplną, można porównać i dostosować współczynnik efektywności energetycznej pompy ciepła (COP) do indywidualnych potrzeb. Zasadniczo im wyższy COP, tym urządzenie będzie bardziej wydajne. Jeśli zależy nam na wstępnym oszacowaniu kosztów ogrzewania pompą ciepła, warto wziąć pod uwagę współczynniki sezonowe (SCOP, SPF), a nie tylko podane przez producenta.
Pompa ciepła, wykorzystując 1 kW, potrafi uzyskać kilkakrotnie więcej energii cieplnej. Oznacza to, że urządzenie o COP = 4 z 1 kW wytworzy 4 kW ciepła itd. Efektywność przekłada się na oszczędności, ponieważ pompy ciepła w 20-25% wykorzystują energię elektryczną. Pozostałe 75-80% to energia odnawialna. Warto pamiętać, że wyższy współczynnik efektywności, to wyższa cena, dlatego dobór mocy urządzenia warto skonsultować z fachowcami.
Certyfikaty i normy
Wybierając pompę ciepła, należy stawiać wyłącznie na urządzenia pewne i sprawdzone. Niezależnie od typu każde powinno posiadać stosowny certyfikat oraz spełniać obowiązujące normy. Tylko takie poświadczenia gwarantują efektywność i sprawność techniczną.
Opinie i informacje o marce producencie
Pamiętaj, że pompa ciepła to inwestycja na długie lata. Im sprawniej będzie działać bez awarii, tym szybszy będzie zwrot kosztów, a także komfort użytkowania urządzenia. Dokonując wyboru, warto postawić na pompę ciepła od doświadczonych, zaufanych dostawców i renomowanych marek. Cenionym globalnym liderem w zakresie systemów grzewczych jest m.in. Viessmann. Firma, która istnieje na rynku od ponad 100 lat, oferuje urządzenia najwyższej klasy, przejrzyste warunki gwarancji oraz kompleksowy serwis na terenie całej Polski.
Podsumowanie
Najlepsza pompa ciepła to taka, która optymalnie odpowiada na potrzeby użytkowników. Dokonując wyboru urządzenia, należy uwzględnić takie kryteria jak: strefa klimatyczna, typ pompy, zapotrzebowanie budynku na ciepło, współczynnik efektywności energetycznej urządzenia, a także posiadane przez nie certyfikaty. Nie bez znaczenia są opinie zarówno o pompie, jak i jego producencie. Warto stawiać na urządzenia sprawdzone od cenionych i doświadczonych marek, aby zagwarantować bezawaryjne i efektywne działanie pompy ciepła, przyspieszyć zwrot z inwestycji, a potem cieszyć się komfortem użytkowania i oszczędnościami na rachunkach.