Problem pierwszy, z którym musimy się uporać, dotyczy warunków panujących pod koronami drzew. Większość roślin najlepiej rośnie na stanowiskach wilgotnych, żyznych i słonecznych. Niestety pod korony rozłożystych drzew liściastych latem dociera niewiele światła, a ziemia cierpi z powodu niedoborów wody, szczególnie pod bardzo płytko korzeniącymi się brzozami czy klonami. Inne drzewa, takie jak kasztanowiec czy buk, tworzą zwarte korony, mocno ocieniające ziemię, więc rośliny potrzebujące dużo słońca, by kwitnąć, będą mieć tam trudne życie, a kwiatów raczej się nie doczekamy.
Problemy z podłożem są dość łatwe do rozwiązania - niekorzystne warunki do rozwoju roślin możemy poprawić, przekopując ziemię pod drzewami (tak by nie uszkodzić korzeni drzew), dodając kompostu z liści, rozłożonego obornika czy odkwaszonego torfu. Gleba porządnie wyściółkowana 5-10 cm warstwą drobnej kory dłużej utrzymuje wilgoć i staje się bardziej przewiewna dzięki dodatkowi próchnicy.
Bardzo dobrym terminem na założenie rabaty bylinowej w cieniu jest lato, kiedy to drzewa kończą zasadniczy okres rozwoju, a co za tym idzie, nie czerpią z ziemi tak pokaźnych ilości wody. Byliny będą miały również dużo czasu na ukorzenienie się i przygotowanie do następnego sezonu. Najlepszymi roślinami do nasadzeń pod drzewami są przede wszystkim byliny leśne, które na stanowiskach naturalnych również muszą rywalizować o pokarm i światło. Główną ozdobą takich roślin są przede wszystkim liście. Kwiaty są zazwyczaj drobne, niepozorne.
Projektując kompozycje na zacienioną rabatę, powinniśmy dobierać gatunki o zróżnicowanych kształtach i fakturach liści. Z tyłu rabaty sadzimy rośliny wysokie jak np. tojad, języczki, brunnery, parzydło leśne, rodgersje. Im bliżej ścieżki, tym rośliny powinny być niższe i bardziej kolorowe.
Ciekawym rozwiązaniem mogą być rośliny zadarniające, które szybko uzupełnią puste miejsca pod drzewami, tworząc zarazem ciekawy efekt. Oprócz bylin możemy sadzić rośliny jednoroczne jak np. tytoń ozdobny. Pod drzewami można stosować również krzewy: bluszcz – jako pnącze lub roślinę okrywową, laurowiśnię, mahonię, ostrokrzew, cis, bukszpan, a także krzewy zrzucające na zimę liście: śnieguliczkę, wiciokrzew, czy porzeczkę alpejską 'Schmidt'.
Anna Łoś i Barbara Błaszczyk
Rośliny do cienia:
Wysokie: hortensje, ostrzokrzew, grab, laurowiśnia wschodnia, zawilec japoński, orlik ogrodowy, parzydło leśne, dzwonek szerokolistny, pluskwica groniasta, śmiałek darniowy, naparstnica, manna mielec odm. 'Variegata', rodgersja stopowcolistna, rutewka orlikolistna.
Średniego wzrostu (30-60 cm): przywrotnik ostroklapowy, języcznik zwyczajny, podrzeń żebrowiec, serduszka, omieg wschodni, epimedium czerwone, funkia - gatunki i odmiany, gajowiec żółty, kosmatka śnieżna, czyściec wielkokwiatowy.
Niskie (do 30 cm): dąbrówka rozłogowa, czerniec, orlik wachlarzowaty, kopytnik pospolity, konwalia majowa, marzanka wonna, bluszczyk kurdybanek, przylaszczka pospolita, jasnota plamista, ułudka wiosenna, pierwiosnek ząbkowany, pierwiosnek wyniosły.