"Zakochani w Zakopanem" w krakowskiej Zofia Weiss Gallery

Zofia Weiss   o wystawie "Zakochani w Zakopanem "  - tekst kuratorski 

W rozległym wnętrzu naszej galerii prezentujemy twórczość blisko trzydziestu artystów reprezentujących różne epoki i różne style. Po środku ekspozycji znajduje się komplet mebli z około 1900 roku, projektu Stanisława Witkiewicza (1851-1915), a wykonany przez wybitnego zakopiańskiego rzeźbiarza Wojciecha Brzegę (1872-1941). Na stole stoją toczone z drewna naczynia Bartłomieja Obuszyńskiego (ur. 1970). Powyżej na ścianie wiszą gobeliny Heleny SułkowskiejPawlik (ur. 1940), absolwentki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, pod której nadzorem artystycznym w latach 1966 – 1996, działały Zakopiańskie Zakłady Wzorcowe. Na przeciwległej ścianie natomiast, znajduje się unikatowy kilim o kwiatowym wzorze z lat 20. pochodzący z pracowni Kazimierza Brzozowskiego (1871-1945). Obok możemy zobaczyć śmiało namalowaną przez Ewę ModrzejewskąNiemirską (ur. 1945) „Willę Pod Jedlami” oraz akwarelowe studia snycerki drewnianej o wzorach podhalańskich z lat 30. autorstwa Jana Gąsienicy-Szostaka (1895-1949). Na wystawie prezentowanych jest więcej prac rysunkowych tego artysty, są to projekty witraży oraz studia górali i góralek w ruchu i tańcu. Na starym podium malarskim tuż obok kilimu Brzozowskiego znajduje piękna grupa rzeźbiarska Miroslava Mlkvika (ur. 1986) przedstawiająca Helenę Modrzejewską oddającą Bratu Albertowi Chmielowskiemu pierścionki, by tym wspomóc jego biednych podopiecznych. Zarówno Modrzejewska jak i św. Brat Albert to postaci wrośnięte w historię Zakopanego początku XX wieku. Najstarszą historię dopełnia litografia przedstawiająca Starego Górala z 1911 roku, autorstwa Władysława Jarockiego (1879 - 1965), oraz obraz olejny Stanisława Daczyńskiego (1856- ok. 1929) przedstawiający głowę góralki. 

Wracając do ściany frontowej, pomiędzy gobelinami Heleny Sułkowskiej-Pawlik znajdują się osadzone 2 w metalowych podobraziach wizerunki osób związanych z historią Zakopanego: Władysława hr. Zamoyskiego, Witkiewicza ojca i syna, Tadeusza Brzozowskiego i Jerzego Jędrysiaka. Na postumentach stoją głowy Antoniego Kenara i Juliana Tuwima. Wszystkie te rzeźby wykonał Czesław Jałowiecki (ur. 1935). Dwie prace: wczesny obraz „Wesele Góralskie” i tkanina artystyczna, przypominają legendarną postać artysty i muzykanta Władysława Trebunia -Tutki (1942-2012), ojca sławnego na całym świecie muzykującego zespołu rodzinnego Trebunia – Tutków. Ważnym, chociaż, poprzez swoją skalę, symbolicznym akcentem są dwa maleńkie dzieła Tadeusza Brzozowskiego (1918-1987) i jego żony Barbary Gawdzik-  Brzozowskiej (1927-2010), oraz po hasiorowsku nonszalanckie obrazy Andrzeja Słobodzińskiego (ur. 1939)

Środowisko artystów zakopiańskich młodszego pokolenia reprezentuje cyklem obrazów „Góra – Sacrum” Anna Schumacher (ur. 1975). Profesor grafiki Jerzy Jędrysiak (ur. 1954) – pokazuje swoje linoryty, a Sylwia Biernacik (ur. 1976) – pełne barw pejzaże. Mocnymi akcentami przestrzennymi są rzeźby sakralne Stanisława Cukra (ur. 1954), zasłużonego dyrektora Liceum im. Kenara. Przy wejściu do galerii stoi jego „Maryja” dalej dwa studia postaci św. Andrzeja Boboli. W głębi galerii, opowieść o świecie gór dopełniają fotografie Zbigniewa Ładygina (ur. 1950). Do zupełnie innej stylistyki odwołuje się tkanina - patchwork Małgorzaty Mirgi – Tas (ur. 1978), opowiadająca romską historię o niedźwiadkach. Autorka mieszka w Czarnej Górze na Podhalu, jest absolwentką tzw. Kenara a potem krakowskiej ASP, jej niezwykłe dzieło „Przeczarowując świat” prezentowane było w Polskim Pawilonie na Biennale Sztuki w Wenecji 2022. 

Mocnymi akcentami na wystawie są dzieła artystów nie wywodzących się ze środowiska zakopiańskiego, niemniej ZAKOCHANYCH w tym świecie gór i barwnego folkloru. W ogromnym i fakturalnym obrazie przedstawiającym śnieżny szczyt, Beata Zuba wchodzi w dialog z wyobrażeniem góry jako symbolu doskonałości i nieskończoności. Obok na złotym tle „Orły” Khrystyny Hladki (ur. 1994), przypominające, iż to po orle pióra – symbol kawalerskiego stanu, wspinali się na szczyty góralscy chłopcy, by zdobyć ozdobę do swych kapeluszy. Morskie Oko maluje wytrawny pejzażysta Andrzej Kacperek (ur. 1953), a widoki na Tatry w liliowo-oranżowym świetle zachodu – Stanisław Chomiczewski (ur. 1949). Tatrzańskie pastele Pawła Kotowicza (ur. 1968) w mistrzowski sposób pokazują zadymki i śnieżyce, kłębiące się na górskich przełęczach, przypominających te z dzieł Leona Wyczółkowskiego. „Śpiący Rycerz” czyli skąpany w oranżach Giewont Niny Zielińskiej-Krudysz (ur. 1983), niesie w sobie również echa twórczości tego artysty. W nokturnie Igora Sikorskiego (ur. 1989) na głęboko granatowym niebie ponad łańcuchem szczytów, zza chmur wyłania się księżyc. Akwaforty Adama Kwaśnego (ur. 1954) czerpią motywy z tradycyjnej architektury Zakopanego

Wystawa ZAKOCHANI W ZAKOPANEM nie wybrzmiałaby wystarczająco mocno, bez portretów górali namalowanych z mistrzostwem przez Janusza Szpyta (ur. 1960). Rodzina Galiców z Poronina siedzi na jego obrazie zasłuchana u podnóża Tatr, gazdowie i gaździny, znakomicie scharakteryzowani, są prawdziwymi gospodarzami tej ziemi. Na ich twarzach maluje się duma i godność. W 2016 roku pozowali w artystom mającym plener w Poroninie. Namalowane wówczas obrazy trafiły też do Muzeum Tatrzańskiego. Świetne w ruchu są postaci górali i zbójników na niewielkich akwarelach Małgorzaty Flis (ur. 1962). Delikatne w wyrazie są obrazy przedstawiające dzieci góralskie Moniki Krzakiewicz (ur. 1969). W końcu, ważnym punktem wystawy są głęboko poruszające dwa niewielkie portreciki Anny Jagodovej (ur. 1986), malowane z fotograficzną precyzją, z których jeden – dziewczynki spoglądającej na świat przez spinkę góralską o kształcie parzenicy, trafił na plakat naszej wystawy. 

Wystawa ZAKOCHANI W ZAKOPANEM uwodzi urokiem krajobrazów tatrzańskich oraz wysoką klasą prezentowanej sztuki. Jest opowieścią rozciągająca się od czasów Młodej Polski do dnia dzisiejszego. Pokazuje siłę artystycznego środowiska Zakopanego oraz otwarcie się artystów z innych regionów na ten krajobraz i na tą kulturę. Otwarta w dzień po 11 listopada, po Święcie Niepodległości, prezentuje sztukę, która nie wstydzi się być polską, nie wstydzi się być pieśnią o rodzinnej ziemi i wartościach na niej zbudowanych. 

ZAKOCHANI W ZAKOPANEM. Wystawa czynna jest codziennie, również w soboty i niedziele w godzinach 11.00 – 20.00.

Kuratorzy wystawy: Zofia Weiss (Kraków) i Anna Zadziorko (Zakopane)