Ubóstwo energetyczne w Małopolsce. „To może być dramat, którego jeszcze nie jesteśmy świadomi”

Jacek Bańka
O tym się mówi
Środa, 2025.06.04

W Małopolsce nawet co ósme gospodarstwo domowe może być dotknięte ubóstwem energetycznym – wynika ze wstępnych analiz zespołu badawczego z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Naukowcy pod kierunkiem prof. Mariusza Dacko rozpoczęli szczegółowe badania, których efektem ma być gotowy raport dla samorządów lokalnych. – To problem, który będzie narastał, zwłaszcza po wejściu w życie unijnego podatku ETS2 – ostrzega gość Radia Kraków.

Zdjęcie ilustracyjne/ Fot. Pexels

Skala zjawiska jest realna, choć niedoszacowana. W Małopolsce ok. 12,5% gospodarstw domowych może być dotkniętych ubóstwem energetycznym, co oznacza dziesiątki tysięcy rodzin. Problem bywa ukryty i jest wciąż słabo rozpoznany przez instytucje publiczne.
Ubóstwo energetyczne to nie tylko brak pieniędzy. Wpływ mają także źródła ciepła, brak termomodernizacji, stan budynku oraz niewiedza mieszkańców. Nawet relatywnie lepiej zarabiające rodziny mogą popaść w energetyczne problemy z powodu niskiej efektywności energetycznej domów.
Podatek ETS2 pogłębi problem. Nowy unijny system opłat za emisję CO₂ z budynków (ETS2), który wejdzie w życie w 2027 roku, znacząco podniesie koszty ogrzewania. Dla wielu gospodarstw może to oznaczać niemożność opłacenia podstawowych rachunków.
Potrzebna aktywność samorządów i mądre wsparcie. Programy rządowe, takie jak Czyste Powietrze oferują pomoc, ale wymagają lokalnego zaangażowania i uproszczenia procedur. – Wielu ludzi trzeba będzie poprowadzić za rękę – podkreśla prof. Dacko.
Trwają badania, raport wiosną 2026. Uniwersytet Rolniczy we współpracy z gminami opracowuje diagnozę i rekomendacje działań. Celem jest przygotowanie samorządów na wyzwania związane z transformacją energetyczną i ograniczenie skali nadchodzącego kryzysu.

Posłuchaj całej rozmowy

Ubóstwo energetyczne to zjawisko coraz częściej obecne w debacie publicznej, ale – jak przekonuje prof. Mariusz Dacko z Uniwersytetu Rolniczego – wciąż zbyt słabo rozpoznane. – To poważny problem i chyba ciągle jeszcze niedoceniany – mówił w rozmowie z Radiem Kraków. Jego zespół właśnie rozpoczął badania w kilku gminach województwa małopolskiego, by precyzyjnie określić skalę zjawiska.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Małopolsce ubóstwo energetyczne dotyka ok. 12,5% gospodarstw domowych. – To może wydawać się mało w porównaniu z innymi regionami, jak Wielkopolska, gdzie wskaźnik sięga 27%, ale pamiętajmy, że Małopolska to gęsto zaludniony region. Mówimy więc o setkach tysięcy osób – zaznacza prof. Dacko.

Nie tylko niskie dochody

Ubóstwo energetyczne to nie tylko problem niskich zarobków. Jak tłumaczy ekspert, w grę wchodzą także źródła ogrzewania, stan techniczny budynków i brak termomodernizacji. – Nie wiemy, ile domów jest ocieplonych, ani jaka jest sytuacja finansowa ich mieszkańców. To właśnie razem tworzy zjawisko ubóstwa energetycznego – mówi prof. Dacko.

Dla zobrazowania problemu przytacza definicję brytyjską, według której gospodarstwo domowe przeznaczające ponad 10% dochodu na ogrzewanie, wpada w kategorię ubóstwa energetycznego. – U nas te wskaźniki są inne, bo mamy inne warunki klimatyczne i dochodowe – dodaje.

Podatek ETS2 – nadciągające obciążenie

Dodatkowym ciosem dla ubogich energetycznie rodzin może być podatek ETS2, który obejmie emisyjność budynków i transportu. – To może być pewien jeszcze nieuświadomiony dramat, który się pojawi – ostrzega ekspert. Według wyliczeń cytowanych w rozmowie rodzina ogrzewająca dom gazem zapłaci w pierwszych trzech latach funkcjonowania systemu ponad 6 tys. zł, a później nawet 24 tys. zł. Dla gospodarstw ogrzewanych węglem koszt może być jeszcze wyższy.

Lokalne działania i szansa na zmianę

Jednak nie wszystko stracone. – Mamy program Czyste Powietrze i program Stop Smog. To są środki, które można wykorzystać, by zmienić źródła ogrzewania i przeprowadzić termomodernizację – mówi prof. Dacko. Kluczowa jednak jest aktywność samorządów. – Człowiek zagubiony w gąszczu procedur potrzebuje przewodnika. I tu rola lokalnych władz jest nie do przecenienia.

Badacze chcą zaprosić do współpracy gminy o różnym stopniu aktywności w dziedzinie ekologicznej transformacji – jedną z czołówki rankingu Eco Hero i drugą z jego końca. – Chcemy poznać bariery, które powstrzymują mieszkańców przed działaniami. I jednocześnie pokazać samorządom, jak duże wyzwania czekają je już za dwa lata.

Realne skutki społeczne

Konsekwencje braku działań mogą być dotkliwe. Ekspert wymienia trzy główne skutki: materialne (pogorszenie warunków życia), zdrowotne (np. spalanie śmieci czy przegrzewanie pomieszczeń) oraz psychologiczne – „poczucie wstydu, wykluczenia, a nawet lokalne konflikty”.

Raport już wiosną 2026

Badania zakończą się wiosną przyszłego roku. Powstanie raport, który ma trafić do władz lokalnych i rządowych. – Chcemy opracować rekomendacje dostosowane do sytuacji konkretnych gmin i ich mieszkańców. To będzie coś szczególnego i – mam nadzieję – naprawdę przydatnego – podsumowuje prof. Dacko.

Autor:

Jacek Bańka

Komentarze (4)

KNO

Klapki na oczach

2025-06-05

"Cieszę się" że Unia sukcesywnie dba o "podnoszenie" mojego standardu życia, nanosząc na mnie kolejne podatki i generując problemy które nie istnieją poza UE. O taką opiekę mi chodziło... dramat, tych pseudo rządzących trzeba wymienić bo za chwilę Kowalskiego nie będzie stać na chleb...

PDS

Pokój, dobrobyt, socjalizm

2025-06-04

Jakie to szczęście, że tak dzielnie stawiamy czoła problemom, które sami sobie tworzymy i nie istnieją nigdzie poza UE.

Tomasz Wojewodzic

2025-06-04

Realizatorzy projektu otwarci są na współpracę z małopolskimi gminami. Zapraszamy wójtów i burmistrzów, którzy chcieliby poznać skalę ubóstwa energetycznego na swoim terenie do kontaktu z kierownikiem projektu dr inż Pawłem Nicią, prof. URK ([email protected])

Amerykanin

2025-06-04

Kolejnym objawem ubóstwa energetycznego są patologie płaczące, że nie chcą Strefy Czystego Transportu. Są to ubogie finansowo i intelektualnie osoby, które dawno temu popełniły błąd życiowy polegający na tym, że kluczem ich egzystencji jest posiadanie i korzystanie z trującego starego samochodu emitującego rakotwórcze spaliny diesla, i które uważają że za ich błąd powinni płacić inni i że tego błędu, choćby nie wiem co, nie chcą naprawić.

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Ubóstwo energetyczne w Małopolsce. „To może być dramat, którego jeszcze nie jesteśmy świadomi”

Nie tylko niskie dochody

Podatek ETS2 – nadciągające obciążenie

Lokalne działania i szansa na zmianę

Realne skutki społeczne

Raport już wiosną 2026

Komentarze (4)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Małopolska: upał i burze – dynamiczna pogoda w piątek 6 czerwca

Ponad 600 interwencji strażaków po nawałnicy w Małopolsce [ZOBACZ ZDJĘCIA SŁUCHACZY RK]

Aktualności komunikacyjne 6.06

Burzowo w Krakowie, służby mają pełne ręce roboty

Wicestarosta tarnowski nadal zawieszony. Sąd apelacyjny odrzuca zażalenie

Dlaczego 5 czerwca wychodzimy na pole?

Małopolski Wyścig Górski - Grek najszybszy na prologu.

French Open - Świątek odpadła w półfinale

Kraków przegrał zakład o frekwencję w wyborach i wyszedł na dwór (ale po krakowsku)

Nie żyje krakowianka Maja Dębska, reprezentantka Polski w triathlonie. Zginęła w wypadku

"Nie podważajmy całych wyborów przez jednostkowe błędy” – głos w sprawie nieprawidłowości w Krakowie

Tężnie solankowe nie takie zdrowe? Są badania krakowskich naukowców i apel aktywistów

Ubóstwo energetyczne w Małopolsce. „To może być dramat, którego jeszcze nie jesteśmy świadomi”

Nie tylko niskie dochody

Podatek ETS2 – nadciągające obciążenie

Lokalne działania i szansa na zmianę

Realne skutki społeczne

Raport już wiosną 2026

Komentarze (4)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Małopolska: upał i burze – dynamiczna pogoda w piątek 6 czerwca

Ponad 600 interwencji strażaków po nawałnicy w Małopolsce [ZOBACZ ZDJĘCIA SŁUCHACZY RK]

Aktualności komunikacyjne 6.06

Burzowo w Krakowie, służby mają pełne ręce roboty

Wicestarosta tarnowski nadal zawieszony. Sąd apelacyjny odrzuca zażalenie

Dlaczego 5 czerwca wychodzimy na pole?

Małopolski Wyścig Górski - Grek najszybszy na prologu.

French Open - Świątek odpadła w półfinale

Kraków przegrał zakład o frekwencję w wyborach i wyszedł na dwór (ale po krakowsku)

Nie żyje krakowianka Maja Dębska, reprezentantka Polski w triathlonie. Zginęła w wypadku

"Nie podważajmy całych wyborów przez jednostkowe błędy” – głos w sprawie nieprawidłowości w Krakowie

Tężnie solankowe nie takie zdrowe? Są badania krakowskich naukowców i apel aktywistów

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię