W1989 r. w Polsce rozpoczęły się dwie wielkie transformacje, które doprowadziły do pokojowej odbudowy niepodległej Polski. Pierwsza z nich to transformacja polityczna, obejmująca przemianę państwa z okresu autorytarnego ,późnego PRL w państwo demokratyczne, w którym władze różnych szczebli są wybierane przez naród w wolnych wyborach parlamentarnych, prezydenckich i samorządowych. Transformacja polityczna objęła także redefinicję relacji Polski ze światem zewnętrznym. Koniec zależności od Moskwy umożliwił rozpoczęcie wieloletniego procesu integracji z Zachodem, a rozpad Związku Sowieckiego i Układu Warszawskiego umożliwił budowanie zupełnie nowych relacji z różnymi krajami, które wchodziły w skład zarówno byłego ZSSR, jak i byłego bloku sowieckiego. Druga natomiast to dogłębna transformacja gospodarcza, która wyprowadziła Polskę z upadłego, zbankrutowanego systemu gospodarki późnego tzw. realnego socjalizmu na tory wzrostu i rozwoju według reguł rynkowych w warunkach postępującego włączania Polski w obszar gospodarczy Europy Zachodniej i reszty świata.
[...]
Ale miała miejsce wtedy jeszcze jedna, trzecia transformacja. W latach 1989–1995 przeprowadzono także proces, który można nazwać transformacją historyczną. Rozumiem przez to – przeprowadzone przez instytucje państwa, na różnych szczeblach, w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym – odrzucenie symboliki historycznej epoki PRL i wprowadzenie takiej, która nadała nowe oblicze symboliczne III Rzeczypospolitej […] Od 1989r. zaczęto oficjalnie odrzucać symbole i narracje historyczne, wprowadzane w okresie Polski Ludowej, często zupełnie obce polskiej tradycji, sprzeczne z elementarną prawdą historyczną czy wręcz wydumane i zmyślone na potrzeby swoiście rozumianej polityki pamięci w systemie ideologicznym komunizmu i sowieckiej dominacji. W to miejsce po 1989 r. wprowadzono symbole i narracje historyczne, które nie były obecne w sferze publicznej w okresie PRL lub były obecne tylko częściowo, a nawiązywały do niekomunistycznej przeszłości i tradycji Polski.
[…]
Zakres chronologiczny moich badań to lata 1989–1995, które uchodzą za początki III Rzeczypospolitej. To okres od wyborów z 4 czerwca 1989 r. i powołania rządu premiera Tadeusza Mazowieckiego do końca prezydentury Lecha Wałęsy w ostatnich dniach grudnia 1995 r. Te ramy czasowe nie są sztywne, gdyż niektóre zdarzenia, ważne dla zrozumienia trzeciej transformacji, miały miejsce nieco wcześniej niż w czerwcu 1989 r.[…] Chodzi o takie zdarzenia z najnowszej historii, jak odzyskanie niepodległości przez Polskę po I wojnie światowej, Bitwa Warszawska, uklęknięcie premiera Tadeusza Mazowieckiego przed krzyżem w Lesie Katyńskim 26 listopada 1989 r., podczas oficjalnej wizyty w Związku Sowieckim, to moment dzisiaj właściwie zapomniany. A ileż w nim symboliki! i wojna 1920 r., dorobek II Rzeczypospolitej, agresja niemiecko - sowiecka na Polskę w 1939 r., represje sowieckie, zbrodnia katyńska, ruch oporu pod okupacjami niemiecką i sowiecką, zagłada Żydów, żydowski ruch oporu w okupowanej Polsce, Powstanie Warszawskie, proces instalowania władzy komunistycznej, stalinizacja Polski, bunty społeczne w PRL czy rola opozycji demokratycznej i Kościoła katolickiego. Odtwarzam proces odwoływania się do tradycji historycznych sprzed 1945 r., likwidację większości odniesień symbolicznych z epoki Polski Ludowej, nawiązanie więzów z instytucjami i osobistościami polskiej emigracji powojennej, organizację pogrzebów państwowych dla wybitnych postaci emigracji, obchodzenie rocznic historycznych o wielkim znaczeniu dla Polski, nawiązanie dialogu historycznego i politycznego z narodami sąsiednimi oraz diasporą żydowską i Państwem Izrael, przywrócenie tradycyjnych orderów państwowych i wojskowych, uhonorowanie najwybitniejszych Polaków najwyższymi orderami państwowymi. [czy] odbieraniu tych odznaczeń postaciom zupełnie na to niezasługującym, uhonorowanym w okresie PRL , usunięciu wielu pomników z okresu komunistycznego i odsłonięciu nowych, zmianie formuł wystaw w istniejących muzeach, a wreszcie o wprowadzeniu nowych programów w edukacji, szczególnie humanistycznej, uwzględniających odrzucenie treści edukacyjnych 1945–1989 i wprowadzeniu do przestrzeni publicznej nowych treści o historii i kulturze polskiej (i nie tylko polskiej).