Jedynym być może pewnikiem w całej tej historii jest to, że Mieszko nie przyjął chrztu z rąk biskupa czeskiego, tylko niemieckiego. Czesi w tym czasie po prostu nie mieli jeszcze własnego biskupstwa, podlegali temu w Ratyzbonie.
Prof. Łętocha: „chrześcijaństwo przybyło do nas oczywiście z Niemiec, bez zezwolenia Niemców nie moglibyśmy tego chrztu przyjąć. Przybyło z Bawarii z diecezji ratyzbońskiej, której wówczas podlegało państwo Przemyślidów, tak jak Małopolska i Śląsk. Czesi prawdopodobnie odegrali jakąś rolę w chrystianizacji, ponieważ byli nam bliscy kulturowo, językowo, natomiast oczywiście to wszystko działo się za pozwoleniem i z polecenia Niemców”.
Wobec cesarza których, przez całe panowanie Mieszka, Polska była państwem podległym. Chrzest sprawił jednak, że mieliśmy szansę przetrwać jako państwo. Gdyby nie decyzja władcy Polan „zostalibyśmy podbici przez Niemców albo Czechów i pewnie zniknęlibyśmy z historii”.
Chyba że inicjatywę przejąłby wtedy władca innego plemienia, które bez wątpienia z chrześcijaństwem zetknęło się już wcześniej. Historycy do dziś kłócą się o Prohora i Prokulfa, hierarchów wymienianych w katalogach biskupów krakowskich, którzy mieli władać tutejszym Kościołem przed rokiem 1000., choć w teorii pod Wawelem nie było wtedy biskupstwa.
Być może to pozostałości kontaktów państwa z państwem wielkomorawskim i stworzonym przez Cyryla i Metodego obrządkiem słowiańskim?
Prof. Łętocha: „wśród historyków powstawały nawet fantastyczne teorie, mówiące o przeniesieniu do Krakowa całej metropolii metodiańskiej z Wielkich Moraw, kiedy to chrześcijaństwo w wydaniu słowiańskim zaczęło być tam niemile widziane, o tym, że pod Wawel miał się przenieść następca św. Metodego – Gorazd. Nie ma na to żadnych dowodów pisanych ani archeologicznych, choć oczywiście państwo wielkomorawskie oddziaływało na państwo Wiślan i znajomość chrześcijaństwa była tu większa”.
Wracając do Mieszka, jego polityczna decyzja początkowo nie miała wielkiego wpływu na religijne życie większości poddanych księcia. Prof. Łętocha: „o tym, że ta akcja misyjna nie była prowadzona w jakiś zdecydowany sposób, świadczy choćby fakt, że pierwszym zetknięciem z chrześcijaństwem mieszkańców Pomorza Wschodniego było spotkanie ze świętym Wojciechem w 997 roku, ponad 30 lat po chrzcie Mieszka”.
Przez wiele lat po ustanowieniu arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i biskupstw w Krakowie, Wrocławiu, Kołobrzegu i Poznaniu (to zostało przekształcone z istniejącego już wcześniej biskupstwa misyjnego), polskim Kościołem rządzili wyłącznie obcokrajowcy, którzy nie rozumieli miejscowej ludności.
Do wielu miejsc poza stolicami biskupimi i pozostałymi najważniejszymi grodami chrześcijaństwo nie dotarło aż do XII wieku, w regionach, w których było silniej obecne – napotykało na bunty. Kronikarze wspominają o reakcjach pogańskich między innymi w 1005, 1025, 1031 i przede wszystkim 1038 roku.
Prof. Rafał Łętocha
Prof. Łętocha: „możemy się zastanowić, na ile to była sensu stricto reakcja pogańska, a na ile były to powstania ludowe przeciwko rosnącemu uciskowi feudalnemu. Zapewne te dwa elementy – społeczno-ekonomiczny i religijny były ze sobą wiązane. Kościół traktowany był po prostu jako sojusznik tego nowego możnowładztwa”.
Ważnym okresem w zakorzenianiu się chrześcijaństwa w społeczeństwie była druga połowa XII w. Prof. Łętocha: „rozwija się wtedy na terenie Polski sieć parafii, zaczyna się pojawiać coraz więcej kościołów i wydaje się, że pod koniec XII w. już coraz trudniej było znaleźć kogoś, kto w ogóle nie zetknął się z chrześcijaństwem”.
Do jeszcze większego przyspieszenia chrystianizacji dochodzi w XIII wieku. Do Polski sprowadzają się zakony żebracze, franciszkanie, dominikanie, augustianie i eremici prowadzą intensywną i skuteczną działalność misyjną.
Prof. Łętocha: „mamy do czynienia z przeniknięciem życia w Polsce przez coś, co można nazwać chrześcijańskim duchem wieków średnich. Wydaje mi się, że ten XIII wiek to już jest taki moment, w którym Polska w pełnym tego słowa znaczeniu staje się krajem chrześcijańskim”.
Wyślij opinię na temat artykułu
Komentarze (0)
Brak komentarzy
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.
Amet architecto
asperiores deleniti dicta dolores earum illo iste
Posłuchasz nas
Kraków 101.6 MHz
Tarnów 101 MHz
Zakopane 100 MHz
Andrychów 98.8 MHz
Gorlice 97.4 MHz
Krynica-Zdrój 102.1 MHz
Rabka-Zdrój 87.6 MHz
Szczawnica 90 MHz
Nowy Sącz 90 MHz
