Po wyborach prezydenckich: apatia, antyinstytucjonalność i niepewność co do przyszłości

Jacek Bańka
O tym się mówi
Czwartek, 2025.06.05

Polacy wybrali prezydenta – i... zapadli w polityczną drzemkę. Po gorącej kampanii emocje opadły, wyborcy wycofali się z przestrzeni publicznej, a na scenie politycznej zapadła cisza przed kolejnym burzliwym sezonem. Czy nowy prezydent to zapowiedź alt-prawicowej rewolucji? Dlaczego instytucje przestają nas obchodzić, a przemoc przestaje szokować? - zastanawia się dr Marcin Kędzierski polski ekonomista, adiunkt w Katedrze Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Fot. PAP/Paweł Supernak

Emocje po wyborach szybko wygasły – społeczeństwo wraca do apatii. Choć kampania prezydencka była intensywna, wielu wyborców głosowało „przeciw” kandydatowi, a nie „za” – co przełożyło się na obojętność wobec wyniku i powrót do politycznego zmęczenia.
Nowy podział polityczny: nie prawica–lewica, lecz pro- i antyinstytucjonalność. W opinii eksperta, kluczową osią sporu staje się stosunek do instytucji państwowych i autorytetów, które tracą społeczne zaufanie – w tym media, uczelnie i administracja.
Wybory wygrało pokolenie czterdziestolatków – nie seniorzy. Zmienia się struktura decyzyjna elektoratu – dziś to generacja urodzona na przełomie lat 70. i 80. przesądza o wynikach wyborczych, nie – jak dotąd sądzono – osoby 60+.
Niebezpieczny wzrost przyzwolenia na przemoc i brutalny język debaty. Deklaracje polityków, którzy bagatelizują przemoc, są dla dr. Kędzierskiego niepokojące – mogą prowadzić do legitymizacji siły jako sposobu rozwiązywania konfliktów społecznych.
Niepewność wokół nowego prezydenta Karola Nawrockiego. Choć wybrany przez PiS, prezydent elekt pozostaje zagadką – może okazać się zarówno reprezentantem instytucjonalnej prawicy, jak i radykalnej, kontrkulturowej fali pokroju Konfederacji.

Posłuchaj rozmowy

Od festiwalu emocji do apatii społecznej

Na kilka dni po ogłoszeniu wyników wyborów prezydenckich dr Marcin Kędzierski mówi o wyraźnym wygaśnięciu emocji:

Kampania była bardzo długa, emocje sięgały zenitu, ale mam wrażenie, że Polacy są już tym zmęczeni. Wynik wyborów wielu przyjęło wzruszeniem ramion.

Zdaniem eksperta reakcje społeczne są bardziej letnie, niż sugerowałyby to głęboko podzielone głosy polityczne. Wyborcy nie głosowali „za”, lecz „przeciw”:

Aż 40% wyborców Karola Nawrockiego głosowało przeciwko Trzaskowskiemu, a co trzeci wyborca Trzaskowskiego – przeciwko Nawrockiemu.

Nowy sezon polityczny, ale bez entuzjazmu

Choć wybory prezydenckie kończą pewien etap, zdaniem dr. Kędzierskiego otwierają nowy rozdział – „sezon politycznych przetasowań”. Problem w tym, że odbywać się on będzie w cieniu społecznej apatii.

Nie sądzę, żeby po wakacjach udało się ponownie rozbudzić zainteresowanie polityką. Mam wrażenie, że to po prostu nie będzie już 'żarło'.

Czy przyspieszone wybory mają sens?

Dr Kędzierski wskazuje, że obecny klimat polityczny nie sprzyja ogłoszeniu wcześniejszych wyborów parlamentarnych:

To nie jest dziś w niczyim interesie. Konfederacja może tylko zyskiwać, PiS czeka na zużycie rządu, a Donald Tusk raczej unika ryzyka. Mam wrażenie, że planu na przyszłość po prostu brak.

Zmiana pokoleniowa i nowi decydenci

Ekspert dostrzega ważną zmianę: do głosu dochodzi nowe pokolenie wyborców – czterdziestolatków, urodzonych na przełomie lat 70. i 80.

To już nie seniorzy rozstrzygają wyniki. Pokolenie 'wyżu demograficznego' staje się kluczowe – i to widać zarówno w wyborze kandydata PiS, jak i w tym, kto reprezentował partie w debacie u Stanowskiego.

Język przemocy i zgoda na siłę

Szczególnie niepokojącym zjawiskiem, zdaniem dr. Kędzierskiego, jest rosnąca akceptacja dla przemocy:

To, że Karol Nawrocki chwalił się udziałem w ustawkach jako 'szlachetnym sportem', a prezydent Duda bagatelizował takie zachowania, może być groźne. Przypomina to klimat lat 90., gdy problemy rozwiązywało się na ulicy.

To zjawisko autor interpretuje jako element „trumpizmu” – czyli odwrotu od instytucji i zwrotu ku brutalnej sile jednostki.

Spadek zaufania do instytucji i ekspertów

W ocenie gościa Radia Kraków mamy dziś do czynienia z falą niechęci wobec instytucji – nie tylko politycznych, ale też edukacyjnych i medialnych.

To nie jest już podział lewica–prawica. To, co wygrało w tych wyborach, to emocja antyinstytucjonalna. Pracownicy sfery budżetowej, nauczyciele, urzędnicy – są dziś postrzegani jako pasożyty, a nie filary społeczeństwa.

Ekspert dodaje, że pandemia poważnie podkopała autorytet naukowców:

Nie jest przypadkiem, że rosną ruchy antynaukowe i antyszczepionkowe. To już nie jest czas ekspertów. Wchodzimy w czas nagiej siły.

Prawica instytucjonalna kontra kontrkulturowa

Na koniec rozmowy dr Kędzierski diagnozuje podziały wewnątrz samej prawicy. PiS – niegdyś ostatnia instancja „na prawo” – dziś musi konkurować z radykalnymi ugrupowaniami:

PiS można dziś nazwać centroprawicą. Na prawo jest Konfederacja, Braun, ruchy rewolucyjne. I to nie Mateusz Morawiecki, ale Przemysław Czarnek wydaje się reprezentować nurt, który dziś zyskuje.

Co z nowym prezydentem?

Nie wiemy, kim jest Karol Nawrocki. To może być polityk instytucjonalny, ale może też być alt-rightowy buntownik. Nawet w PiS nikt dziś tego nie wie.

Autor:

Jacek Bańka

Komentarze (2)

prawnik

2025-08-01

Chcą wstawić swoich komisarzy wyborczych? Żurek naciska na Państwową Komisję Wyborczą.Na pewno nie wymienił żadnej z przesłanek, która - zgodnie z Kodeksem wyborczym - pozwoliłaby ich odwołać. Te bardzo jasno reguluje ustawa.

Demokrata

2025-06-05

To już nie pochwalimy rekordowej frekwencji i zaangażowania Polaków w proces wyborczy, tylko będziemy wciskać ludziom do głów strach o przyszłość, dalsze podziały społeczeństwa i zarzucać brak rozważania skutków własnych decyzji? I to wszystko ze względu na to, że wygrał nie ten co trzeba? Ciekawe...

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Po wyborach prezydenckich: apatia, antyinstytucjonalność i niepewność co do przyszłości

Od festiwalu emocji do apatii społecznej

Nowy sezon polityczny, ale bez entuzjazmu

Czy przyspieszone wybory mają sens?

Zmiana pokoleniowa i nowi decydenci

Język przemocy i zgoda na siłę

Spadek zaufania do instytucji i ekspertów

Prawica instytucjonalna kontra kontrkulturowa

Komentarze (2)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Czy Kraków będzie rejestrował związki jednopłciowe zawarte zagranicą? Aleksander Miszalski pisze do MSWiA

"Pięć Przemian" - nowy mural w Podgórzu. Pierwsza taka praca, której autorką jest kobieta

Pożar hali magazynowej przy ul. Kochanowskiego w Tarnowie

To już pewne: za bilety komunikacji miejskiej w Krakowie zapłacimy więcej

Krakowskie metro znowu z poślizgiem. Co stało się tym razem?

Talent show - ironiczny portret współczesności? Premiera w Teatrze Bagatela

Ironiczny, a zarazem czuły obraz współczesności. „Kochajmy skowronki. Talent show” w Teatrze Bagatela

Wraki samochodów i śmieci na uliczce w centrum Krakowa. Problem narasta od lat

Przemoc wśród dzieci. Kryminolog: „Dzieci nie są gorsze niż kiedyś"

Kolizja na „zakopiance” była efektem policyjnego pościgu

Premie dla wiceprezydentów Krakowa. Aleksander Miszalski odpowiada na krytykę

"Był to dom dla wszystkich". Jubileuszowa wystawa w Ośrodku Kultury Norwida

Po wyborach prezydenckich: apatia, antyinstytucjonalność i niepewność co do przyszłości

Od festiwalu emocji do apatii społecznej

Nowy sezon polityczny, ale bez entuzjazmu

Czy przyspieszone wybory mają sens?

Zmiana pokoleniowa i nowi decydenci

Język przemocy i zgoda na siłę

Spadek zaufania do instytucji i ekspertów

Prawica instytucjonalna kontra kontrkulturowa

Komentarze (2)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Czy Kraków będzie rejestrował związki jednopłciowe zawarte zagranicą? Aleksander Miszalski pisze do MSWiA

"Pięć Przemian" - nowy mural w Podgórzu. Pierwsza taka praca, której autorką jest kobieta

Pożar hali magazynowej przy ul. Kochanowskiego w Tarnowie

To już pewne: za bilety komunikacji miejskiej w Krakowie zapłacimy więcej

Krakowskie metro znowu z poślizgiem. Co stało się tym razem?

Talent show - ironiczny portret współczesności? Premiera w Teatrze Bagatela

Ironiczny, a zarazem czuły obraz współczesności. „Kochajmy skowronki. Talent show” w Teatrze Bagatela

Wraki samochodów i śmieci na uliczce w centrum Krakowa. Problem narasta od lat

Przemoc wśród dzieci. Kryminolog: „Dzieci nie są gorsze niż kiedyś"

Kolizja na „zakopiance” była efektem policyjnego pościgu

Premie dla wiceprezydentów Krakowa. Aleksander Miszalski odpowiada na krytykę

"Był to dom dla wszystkich". Jubileuszowa wystawa w Ośrodku Kultury Norwida

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię