"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 31.10.2021 r.

ZAGADKA  REGIONALNA (31.10.)

Lekarz, pisarz medyczny, filozof i tłumacz.

Urodził się w PILŹNIE w 1554 r, a zmarł w KRAKOWIE w roku 1626.

Studiował na Akademii Krakowskiej i na Uniwersytecie w Padwie.

Był między innymi nauczycielem w szkole parafialnej w OLKUSZU (do 1581 r.), prowadził praktykę medyczną we LWOWIE, ale po śmierci żony i córki około roku 1600 powrócił do Krakowa.

Związał się z rodem MNISZCHÓW i w 1606 r. wraz z orszakiem Maryny Mniszchówny udał się na jej wesele z Dymitrem Samozwańcem do MOSKWY, gdzie uniknął śmierci w rzezi Polaków.

Powrócił do Krakowa gdzie przez pewien czas był członkiem Wydziału Lekarskiego Akademii oraz prowadził praktykę lekarską.

Ufundował dwa stypendia dla ubogich studentów z Pilzna i dokonał testamentowych zapisów na rzecz uniwersytetu.

JAN MATEJKO uwiecznił go na obrazie z 1881 "RZECZPOSPOLITA BABIŃSKA".

Siedzi on na lewo pod drzewem, obok królewskiego lutnisty VALENTINA BAKFARKA.

Dziś jest patronem szpitala w DĄBROWIE TARNOWSKIEJ.

Proszę podać jego imię i nazwisko.

ADRES INTERNETOWY: [email protected]

                                          do godz. 7.30 dnia 31.10..2021 r.

UPOMINKI:

"GAWĘDY MUZEALNE". Przygody bieckiego muzealnika" ( dr Tadeusza Ślawskiego)

8 numer kwartalnika literacko - artystycznego "AFRONT"

album "ZACHODNIOGALICYJSKIE GROBY BOHATERÓW"

2 zestawy poetyckie  ( Robert Feszak " OSOBA PRYWATNA" i  Jolanta Sak "JEŚLI ZECHCĘ")

książka ks. prof. Waldemara Chrostowskiego "DEKALOG"

W niedzielę 31.10. 2021 roku minie 31 lat od niecodziennej premiery plenerowej widowiska " Traktat o rzeczy ostatniej", która odbyła się w wigilię Dnia Wszystkich Świętych na Starym Cmentarzu w NOWYM SĄCZU.

Spektakl oparty na tekstach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Tadeusza Borowskiego, Tadeusza Kubiaka, Czesława Miłosza oraz sądeckiego lekarza i malarza Jerzego Masiora  wyreżyserowała, cierpiąca już wtedy na nieuleczalną chorobę, BOGUSŁAWA AGATA KONSTANTY, która zmarła  cztery miesiące później 26. lutego 1984 r.

Urodziła się w 1936 roku w STARYM SĄCZU. Była dramaturgiem, reżyserem, autorką sztuk, aktorką i kierownikiem artystycznym Teatru Robotniczego im. Bolesława Barbarckiego w Nowym Sączu.

Na frontowej ścianie domu przy ulicy Kazimierza Wielkiego 4 w Starym Sączu, gdzie mieszkała w latach 1951-1984 znajduje się dziś tablica upamiętniająca poetkę, odsłonięta z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Starego Sącza 26.02.2014 roku z okazji trzydziestej rocznicy śmierci.

Historyk literatury i krytyk literacki prof. BOLESŁAW FARON przypomina, że Bogusława Agata  Konstanty była także  bardzo interesującą poetką, choć pozostawiła tylko 32 wiersze.

Posłuchaj!

Dr TADUSZ ŚLAWSKI urodził się w ŚWIĘCANACH koło Biecza w 1920 r.,a zmarł w Bieczu w roku 2008.

Był historykiem, regionalistą, żołnierzem Armii Krajowej, przewodnikiem turystycznym, założycielem i przez ponad 35 lat kierownikiem i dyrektorem Muzeum w Bieczu.

Jego pasją życiową były problemy badawcze z zakresu historii oraz ratowanie i ochrona pomników przeszłości.

Był autorem ponad 60 publikacji naukowych i popularnonaukowych dotyczących historii Biecza i regionu.

W czasie II wojny światowej w 1942 wstąpił w szeregi Armii Krajowej i pod pseudonimem "LIMBA" czynnie walczył z okupantem niemieckim.

Był uczestnikiem Bitwy pod Gilową Górą 17 sierpnia 1944 r.

Stoczył ją 1 batalion 5. Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej, dowodzony przez por. Edwarda Przybyłowicza ps. „Bem”.

W rejonie Gilowej Góry (to okolice Swoszowej, dziś w gminie Szerzyny), na drodze z Ryglic do Szerzyn, Polacy uderzyli na kolumnę dziewięciu ciężarówek tarnowskiego gestapo i niemieckiej żandarmerii.

W efekcie bitwy kolumna została rozbita, a partyzanci zdobyli znaczne ilości broni i amunicji.

Obecnie na Gilowej Górze, na miejscu bitwy znajduje się pomnik z napisem: "W tym miejscu w dniu 17 VIII 1944 r. żołnierze I Batalionu 5 Pułku Strzelców Podhalańskich AK odnieśli zwycięstwo nad oddziałem tarnowskiego gestapo".

Tadeusz Ślawski przywiązywał wielką wagę do wojennego okresu w swoim życiu. Gdy minęły czasy stalinowskie co roku spotykał się z kolegami - uczestnikami tej akcji przy pomniku na Gilowej Górze.

Fakt ten wspomina jego małżonka GABRIELA ŚLAWSKA oraz wnuczka MAGDALENA ŚLAWSKA -DUBIEL.

W piątek 29.10. 2021 r. w BIECZU w Muzeum Ziemi Bieckiej odbędą się uroczystości z okazji 100. rocznicy urodzin dr TADEUSZA ŚLAWSKIEGO, w czasie których odsłonięty zostanie jego pomnik oraz otwarta wystawa prezentująca jego życie i dorobek.

Na wystawie będzie można zobaczyć także pochodzące ze zbiorów rodzinnych medale, legitymacje, dyplomy i inne pamiątki.

Tadeusz Ślawski w 1976 r. został wyróżniony wpisem do "Księgi zasłużonych dla województwa krośnieńskiego" (w gronie pierwszych trzydziestu wyróżnionych osób), a w 1978 r. za całokształt działalności został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Natomiast w 2002 r. został laureatem „Mostów Starosty”, gorlickiej nagrody przyznawanej ludziom dbającym i troszczącym się o swoje „małe ojczyzny”, o ich rozwój, piękno, kulturę i zachowanie dla potomnych dziedzictwa i dorobku minionych pokoleń.

Posłuchaj!

Emerytowany profesor krakowskiego Uniwersytetu Rolniczego prof. JAN SZAREK przedstawia życiorys i naukowy dorobek prof. JANA KIELANOWSKIEGO (ur. 1910 Lwów - zm. 1989 Warszawa).

Był profesorem zootechniki, w czasach PRL działaczem opozycji demokratycznej.
W PRL informacje na jego temat podlegały cenzurze.

Jan Kielanowski, urodzony we Lwowie w 1910 r. to absolwent Akademii Rolniczej w DUBLANACH, twórca Instytutu Fizjologii i Żywienia Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w JABŁONNIE pod Warszawą, a następnie dyrektor tego Instytutu przez 20 lat, specjalista w zakresie chowu zwierząt.

Posłuchaj!

Historyk MIECZYSŁAW CZOSNYKA - redaktor naczelny "ROCZNIKA TARNOWSKIEGO" przedstawia dzieje spolonizowanego rodu HABICHTÓW, którzy w I połowie XIX w. osiedli w Galicji.

Urodzony w Saksonii w 1833 r. WILHELM HABICHT w 1861 r. zawarł związek małżeński w ODPORYSZOWIE z córką dziedzica Gdowa WANDĄ FIHAUSER, a dwa lata później gdy wybuchło Powstanie Styczniowe poszedł walczyć wraz z dwoma braćmi żony. Alfred zginał w Bitwie pod Miechowem, a Czesław został ciężko ranny.

Wilhelm Habicht przyłączył się do korpusu gen. Mariana Langiewicza i walczył pod Igołomią. U schyłku Powstania osiadł w Szwajcarii.

Potem powrócił do Galicji, ale jego majątek ziemski został skonfiskowany.

Ostatnie lata życia spędził w Krakowie, gdzie mieszkał z córkami w kamienicy przy ulicy Bonerowskiej.

Posłuchaj!

1 września 1887 r. na krakowskich Błoniach została otwarta Wystawa Krajowa Rolniczo-Przemysłowa, Etnograficzna oraz Sztuki Polskiej.

Patronat nad nią objął następca tronu arcyksiąże Rudolf, który zresztą nie pojawił się na jej inauguracji .

Jaka idea przyświecała organizacji tej imprezy, jakie działy tematyczne obejmowała, kim byli wystawcy i jak do tego wielkiego przedsięwzięcia odnieśli się krakowianie?

Wyjaśnia znawca historii Krakowa MICHAŁ KOZIOŁ.

Posłuchaj!