Orawska wieś u południowych podnóży masywu BABIEJ GÓRY. Do kwietnia roku 1991 była częścią LIPNICY WIELKIEJ, a obecnie jest samodzielnym sołectwem, w którym mieszka około 600 osób.
We wsi, w której używana jest gwara orawska, zachowało się kilka reliktów drewnianego budownictwa ludowego: chałupy mieszkalne, zabudowania gospodarcze, stara kuźnia oraz dzwonniczka loretańska.
W tej wsi w 1931 r. urodził się ksiądz WŁADYSŁAW PILARCZYK animator kultury i regionalista, prezes Towarzystwa Przyjaciół Orawy oraz Małopolskiego Związku Regionalnych Towarzystw Kultury.
Swój bogaty księgozbiór przekazał Gminnej Bibliotece Publicznej w LIPNICY WIELKIEJ.
Jego prywatna kolekcja medali, dzieł sztuki, historycznych dokumentów oraz pamiątek regionalnych stała się w 2005 podstawą zbiorów izby regionalnej w szkole podstawowej w tej wsi.
Zmarł w 2015 r. w KRAKOWIE i został pochowany na cmentarzu w Lipnicy Wielkiej.
książka Bartłomieja G. Sali "SEKRETY KRYNICY I OKOLIC"
książka Dariusza Izworskiego "SEKRETY NOWEGO SĄCZA"
3 kasety DVD z programem "WOLORZE" w wykonaniu Młodzieżowego Zespołu Folklorystycznego "ZIEMIA ORAWSKA"
(to widowisko przedstawiające wypędzanie wołów na babiogórskie hale i związane z tym zwyczaje)
Kościół w Turzy ( fot.Andrzej Piecuch)
TURZA - to wieś, która kilkakrotnie zmieniała swoją przynależność administracyjną.
Dziś jest w gminie Rzepiennik Strzyżewski w powiecie tarnowskim, ale w 1932 r. przeszła ze zlikwidowanego powiatu grybowskiego do powiatu gorlickiego.
Historię Turzy i jej mieszkańców bada gorlicki regionalista i przewodnik ANDRZEJ PIECUCH.
Portret z 1871 r. Antoniego Kurzawy, pędzla Jędrzeja Grabowskiego (1833-1886) olej na płótnie (fot.Wikipedia)
Najbardziej znanym artystą urodzonym w Turzy był ANTONI KURZAWA (1842-1898)
Dziełem Kurzawy jest między innymi grupa rzeźbiarska "Mickiewicz budzący geniusza poezji", której pierwowzór powstał w 1889.
"Mickiewicz budzący geniusza poezji" - pomnik Antoniego Kurzawy w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie http://www.poland.gov.pl/Sites,and,landscapes,of,Poland,544.h tml
Praca została nadesłana w tym samym roku na doroczny konkurs Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
Pewny zwycięstwa, załamał się po ogłoszeniu werdyktu jury, przyznającego mu III miejsce. Pierwszej nagrody nie przyznano.W styczniu 1890 dokonał desperackiego czynu – wtargnął na wystawę i roztrzaskał własną rzeźbę.
Tym razem Andrzej Piecuch prezentuje jednak sylwetkę innego turzańskiego artysty, kamieniarza WOJCIECHA JĘDRUSIAKA (1860 -1907).
Był synem miejscowego gospodarza i w dzieciństwie rzeźbił w drewnie.
Potem być może zafascynowany twórczością Kurzawy założył w Turzy własną pracownię kamieniarską.
Stary cmentarz w Turzy ( fot. Andrzej Piecuch/Wikipedia)
Jego rzeźby to najczęściej pomniki przydrożne i nagrobne.
Można je spotkać na starym i nowym cmentarzu w Turzy, a także na cmentarzach w pobliskich wsiach: Staszkówce, Moszczenicy oraz Rzepienniku Strzyżewskim.
( fot. Andrzej Piecuch)
Muzeum Ziemi Bieckiej posiada w swoich zbiorach dwie prace Wojciecha Jędrusiaka: kamienną postać Chrystusa Frasobliwego i drewnianą rzeźbę Chrystusa na Krzyżu.
Posłuchaj!
Raszków ( fot. Alex Prodan md/Wikipedia)
RASZKÓW - to duża wieś w Mołdawii, w północnej części Nadniestrza, leżąca na lewym brzegu Dniestru na wschodnim Podolu.
W XVIII wieku była własnością Lubomirskich.
W tym czasie 12 km od Raszkowa powstała osada SWOBODA - RASZKÓW , w której osiedleni chłopi zobowiązanie byli do pracy pańszczyźnianej tylko przez 7 dni w roku, przez co żyli prawie jak wolni ludzie.
Do dziś okolice te zamieszkuje ludność przyznająca się do polskiej narodowości. W miejscowej szkole podstawowej język polski jest obowiązkowym językiem obcym, a w kościele msze święte odprawiane są po polsku i rosyjsku.
Swoboda - Raszków
O historii budowy kościoła w Swobodzie - Raszkowie i o jej obecnych mieszkańcach, czujących się Polakami opowiada, pochodzący z KOSZYC MAŁYCH koło Tarnowa, ksiądz MARCIN JANUŚ - sercanin (SCJ), proboszcz parafii rzymsko - katolickiej pw św. Marty w Słobodzie - Raszkowie.
Posłuchaj!
Muszyna ( fot.Mach240390/Wikipedia)
Urodzony w Muszynie FRANCISZEK KMIETOWICZ (1912 - 1997) był pisarzem i dziennikarzem emigracyjnym.
Jest autorem powieści o Muszynie pod tytułem „Czarownica” z 1951 r. Ponadto w Toronto wydał opracowanie „Z przeszłości Muszyny. Księgi spadkowe 1647-1790”, a w latach 1972-73 publikował w kanadyjskim tygodniku polonijnym „Czas” powieść w odcinkach pt. „Starosta na Muszynie” o pobycie w XVI w Jana Kochanowskiego w Muszynie, Tyliczu i Krzyżówce.
Przed śmiercią w 1997 r. Franciszek Kmietowicz powrócił do kraju i zamieszkał u swego bratanka WITA KMIETOWICZA (1947 - 2014).
Wit Kmietowicz był nauczycielem matematyki w Muszynie i Żegiestowie, ale także regionalistą i badaczem historii. Po śmierci stryja sięgnął po jego opracowania, pisał też liczne artykuły publikowane między innymi w "Almanachu Muszyny".
fot. ze zbiorów Muzeum Regionalnego Państwa Muszyńskiego
Był też rzeźbiarzem. Kilka swoich prac podarował Muzeum Regionalnemu Państwa Muszyńskiego, o czym przypomina historyk BARBARA RUCKA.
Posłuchaj!
Julian Tokarski siedzi pierwszy z lewej. Obok niego prof. Rudolf Zuber ( fot. Wikipedia)
Urodzony w Stanisławowie w 1883 r., a zmarły w Krakowie w 1961 r. JULIAN TOKARSKI był geologiem, petrografem i gleboznawcą związanym ze środowiskiem naukowym Lwowa, a po II wojnie światowej Krakowa.
Prowadził głównie badania fosforytów, lessów oraz skał krystalicznych Tatr i Wołynia.
Zaproponował oryginalną nazwę na granity występujące w Tatrach, ale termin "tatryt" nie przyjął się w nauce - przypomina prof. STEFAN WITOLD ALEXANDROWICZ.
Radio Kraków informuje,
iż od dnia 25 maja 2018 roku wprowadza aktualizację polityki prywatności i zabezpieczeń w zakresie przetwarzania
danych osobowych. Niniejsza informacja ma na celu zapoznanie osoby korzystające z Portalu Radia Kraków oraz
słuchaczy Radia Kraków ze szczegółami stosowanych przez Radio Kraków technologii oraz z przepisami o ochronie
danych osobowych, obowiązujących od dnia 25 maja 2018 roku. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami
zawartymi w Polityce Prywatności.
