INTERNETOWA ZAGADKA HISTORYCZNA (3.05.)
- A
- A
- A
"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 3.05. 2023 r.
Przed 40. laty, 3 maja 1983 r. w WARSZAWIE, nieumundurowany oddział ZOMO wtargnął na teren klasztoru sióstr franciszkanek i kościoła św. Marcina.
Zdemolował pomieszczenia zajmowane przez działaczy Prymasowskiego Komitetu Pomocy oraz pobił sześć osób, w tym urodzoną w PARYŻU w 1940 r. poetkę i działaczkę tego Komitetu.
Złamano jej palec prawej ręki oraz grożono, że coś złego może stać się jej synowi.
12 maja syn GRZEGORZ - poeta i maturzysta rocznika 1983 został został zatrzymany przez milicję na placu Zamkowym, zabrany do komisariatu MO przy ulicy Jezuickiej i pobity przez trzech funkcjonariuszy.
Zmarł w wyniku ciężkich urazów jamy brzusznej, po dwóch dniach od pobicia, a 3 dni przed swoimi 19. urodzinami.

Jego matka została przyjęta na prywatnej audiencji przez Ojca św. JANA PAWŁA II podczas jego drugiej podróży do Polski w czerwcu 1983.
Zmarła przedwcześnie w 1986 r. i została pochowana w grobie syna na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Proszę podać jej imię i nazwisko.
ADRES INTERNETOWY: [email protected]
do piątku 5.05. 2023 r.

UPOMINKI:
przewodnik Beaty i Pawła Pomykalskich "SZLAKI TURYSTYCZNE POLSKI"
książka Aleksandra Gurgula "PODHALE. Wszystko na sprzedaż"
książka Marcina Urbana "FRASZKOTERAPIA BEZ RECEPTY"
książka " STANISŁAW ESTREICHER. 1869 - 1939."
płyta CD "W środku nocy" zespołu "DUET W KAPCIACH".


W tym roku obchodzimy 232. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Konstytucja 3 maja, a właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3 maja – uchwalona 3 maja 1791 roku, regulowała ustrój prawny Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) spisaną konstytucją.

Konstytucja przestała w praktyce obowiązywać (straciła znaczenie) 24 lipca 1792 roku (w momencie przystąpienia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej) – czyli po nieco ponad 14 miesiącach, w ciągu których Sejm Czteroletni uchwalił szereg ustaw szczegółowych, będących rozwinięciem jej postanowień. Przestała natomiast być obowiązującym aktem prawnym(została derogowana)23 listopada 1793 roku. Sejm grodzieński uznał wtedy Sejm Czteroletni za niebyły i uchylił wszystkie ustanowione na nim akty prawne.

Mimo rozbiorów pamięć o tej konstytucji przez kolejne pokolenia pomagała podtrzymywać polskie dążenia do niepodległości i stworzenia sprawiedliwego społeczeństwa.
W maju 1918 r. w Krakowie obchodzono je po raz ostatni pod austriackim zaborem.
Uroczystości rozpoczęło nabożeństwo w kościele Mariackim, celebrowane przez jego archiprezbitera, ks.arcybiskupa FRANCISZKA ALBINA SYMONA ( ur.3.01 1841 - zm. 26.05. 1918 ), który prześladowany przez władze carskie od 1913 r. mieszkał w Krakowie.
Wieczorem natomiast w teatrze im. Juliusza Słowackiego wystawiono sztukę jego patrona pod tytuem "Złota czaszka" - informuje znawca historii Krakowa MICHAŁ KOZIOŁ.
Posłuchaj!

Od czasu odzyskania niepodległości po I wojnie światowej Święto Konstytucji 3 maja do wybuchu II wojny światowej było obchodzone jako najważniejsze święto państwowe.
Zostało zdelegalizowane przez hitlerowców i sowietów podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej, a po antykomunistycznych demonstracjach w 1946 r. nie było obchodzone w Polsce, natomiast zastąpione obchodami Święta 1 Maja,
W styczniu 1951 r. święto 3 maja zostało oficjalnie zdelegalizowane przez władze komunistyczne.

O dramatycznych obchodach Święta 3 Maja w Krakowie w 1946 r, o protestach studentów i młodzieży oraz o represjach ze strony Urzędu Bezpieczeństwa opowiada znawca historii Krakowa MICHAŁ KOZIOŁ.
Posłuchaj!


3 maja w kościele katolickim w Polsce obchodzone jest Święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski.
Święto zostało ustanowione przez papieża Benedykta XV w 1920 r. na prośbę polskich biskupów, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918.

Upamiętnia ono śluby lwowskie króla JANA KAZIMIERZA, który podczas potopu szwedzkiego 1.04. 1656 r. we LWOWIE, w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, podczas mszy świętej odprawianej przez nuncjusza PIETRO VIDONIEGO przed obrazem Matki Bożej Łaskawej powierzył Polskę opiece Matki Bożej.
Autorem tekstu ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza był św. ANDRZEJ BOBOLA.

Przypominamy archiwalne nagranie, zmarłego w 2020 r. historyka literatury i kultury prof. FRANCISZKA ZIEJKI, który przed laty tak omawiał znaczenie tego kościelnego święta dla narodu polskiego.
Posłuchaj!


MARIA LEBDOWICZOWA jest emerytowaną nauczycielką języka polskiego, działaczką kulturalną, autorką tomiku wierszy i kilku książek o PIWNICZNEJ -ZDROJU.
Przyjechała do tego uzdrowiska jako młoda nauczycielka w roku 1955.

Jest także autorką artykułu zamieszczonego w "Monografii Piwnicznej", poświęconego miejscowemu amatorskiemu teatrowi.
Jego początki to rok 1909, kiedy to Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej rozpoczęło szerzenie oświaty w tej właśnie formie.
Aktorzy spotykali się w prywatnych mieszkaniach, w sali szkolnej lub przy parafii, a przedstawienia pokazywano tam, gdzie to było możliwe, na przykład w domu doktora ZIARKO na Majerzu czy w sieni dużego domu burmistrza Piwnicznej.

Rozpoczynali od sztuk pogodnych, lekkich w odbiorze, a potem sięgano po wartościowy repertuar budzący świadomość narodową np. "Betlejem polskie" L. Rydla.
W teatr zaangażowane były całe rodziny, np. Maślanków. Mąż był stolarzem i budował dekoracje, a żona - krawcowa szyła kostiumy do przedstawień.

W 1936 r. teatr usamodzielnił się i kierowany przez reżysera oraz malarza KAZIMIERZA ŻYCZKOWSKIEGO zaczął działać jako "Koło Dramatyczne".
A jak się potoczyły losy teatru w czasie II wojny światowej i po niej?
Posłuchaj!


Prof. RYSZARD TADEUSIEWICZ (AGH) jest autorem książki " W LABORATORIUM NAUKOWCA I W PRAKTYCE INŻYNIERA. Ciekawostki naukowo - techniczne", wydanej przez Polską Akademię Umiejętności.

W niej znajduje się opis życia i działalności IGNACEGO MOŚCICKIEGO (1867 - 1946), który był prezydentem II RP w latach 1926 - 1939.

Był on także inżynierem, wynalazcą, autorem wielu patentów, profesorem i rektorem Politechniki Lwowskiej.

To budowniczy, w latach 1928–1930, Państwowych Zakładów Związków Azotowych w Tarnowie.
Fabrykę z 53 budynkami wybudowano kosztem 100 mln zł osiągając znacznie większą produkcję niż w zakładach w Chorzowie.
Dzielnicę, gdzie zbudowano tę fabrykę, na jego cześć nazwano MOŚCICAMI.

Ignacy Mościcki zanim rozpoczął działalność naukową, angażował się w socjalistyczny ruch niepodległościowy.

Posłuchaj pogadanki na temat " „Ignacy Mościcki jako wynalazca i patriota”!


W zabytkowym XVII-wiecznym domu mieszczańskim, zwanym „DOMEM NA DOŁKACH" przy rynku w STARYM SĄCZU, mieści się Muzeum Regionalne im. Seweryna Udzieli.
Muzeum powstało w 1956 roku z inicjatywy TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW STAREGO SĄCZA.

Obok ekspozycji sztuki sakralnej oraz historycznej poświęconej m. in. osobie św. Kingi, a także wizytom w mieście króla Jana III Sobieskiego oraz papieża św. Jana Pawła II Wielkiego, znajduje się tam ekspozycja biograficzna, dedykowana ADZIE SARI (1886 -1968) – wybitnej polskiej śpiewaczce operowej, a także urodzonemu w STARYM SĄCZU w 1931 r. ks. prof. JÓZEFOWI TISCHNEROWI (zm. 28.06.2000 r.)

Urodził się tu "w drodze", trochę z przypadku, gdy jego ojciec, nauczyciel w TYLMANOWEJ, wiózł są małżonkę do porodu do NOWEGO SĄCZA - wyjaśnia ANDRZEJ DŁUGOSZ, dyrektor i kustosz Muzeum, zarazem przewodniczący Towarzystwa Miłośników Starego Sącza.
A jakie eksponaty związane z ks. prof. Józefem Tischnerem zostały zgromadzone w starosądeckim Muzeum Regionalnym?
Posłuchaj!

Warszawianin MAREK GASZYŃSKI (rocznik 1943) zmarł 15 stycznia 2023 r. i został pochowany na Cmnetarzu Powązkowskim w Warszawie.
Był dziennikarzem i prezenterem muzycznym, autorem książek o tematyce muzycznej i znawcą historii polskiej muzyki rozrywkowej.
Przeszedł do niej jednak głównie jako autor tekstów ponad 150 piosenek.
Spod jego pióra wyszły takie przeboje jak "Sen o Warszawie" śpiewany przez Czesława Niemena czy piosenki "Czerwonych Gitar" - "Barwy jesieni", "Stracić kogoś" oraz "Jesień idzie przez park".
W 1989 r. jego przebój " Gdzie się podziały tamte prywatki" wykonywał Wojciech Gąssowski.

Z Markiem Gaszyńskim współpracował i przyjaźnił się krakowski muzyk JAN WOJDAK - lider zespołu "WAWELE".

Poznali się w Warszawie, w studiu Polskiego Radia, gdzie "Wawele" nagrywały swe pierwsze piosenki, jak się później okazało pierwsze przeboje dające zespołowi wielką popularność.
Marek Gaszyński przy okazji ich prezentacji na radiowej liście przebojów zaproponował Janowi Wojdakowi napisanie wspólnego utworu.
I tak powstała piosenka dla dzieci "DISCO ZOO".
Po pierwszej, pojawiły się następne już takie znane jak "TAŃCA BÓG", "RITA BONITA" czy "NIEBO NAD KRYNICĄ".
Są zresztą często wykonywane podczas trasy koncertowej "Waweli".
W sumie spółka WOJDAK - GASZYŃSKI stworzyła 14 piosenek.

"Marek Gaszyński, który odwiedzał mnie w Tarnowie, przyjeżdżał ze stolicy koleją i tak powstał tekst "UKOCHANE PKP", do którego skomponowałem muzykę, a piosenkę nagrała moja córka SYLWIA. Miała wtedy 12 lat” - wspomina Jan Wojdak.
Posłuchaj!

Komentarze (0)
Najnowsze
-
15:09
Milion w miesiąc. Krakowskie lotnisko celuje w 13 milionów pasażerów rocznie
-
14:38
Sprawa nauczyciela z Oświęcimia umorzona
-
14:34
Obserwujemy powrót powieści dla młodzieży
-
14:28
Szpargał – historia tajemnicza i nie do końca wyjaśniona
-
14:18
Joe Jonas - Music for People Who Believe in Love (Deluxe)
-
14:12
O słuchowisku "Król Narcyz" opowiada reżyser
-
14:10
Nie krzycz, tylko zrozum! Mózg limbiczny to centrum dziecięcych emocji
-
13:44
Politolodzy o powyborczym krajobrazie: "Będziemy mieć małego człowieka na bardzo ważnym urzędzie"
-
12:31
Ogólnopolska konferencja naukowa „Sztuka w Krakowie, Kraków a sztuka”, 5-7 czerwca 2025
-
12:20
Co zdecydowało o wygranej PiS w Tarnowie? Wicemarszałek: Zorro, groteskowa kampania KO
-
12:08
Śledztwo ws. mobbingu w "Wiośnie" umorzone
-
11:06
Gdzie najłatwiej się wyciszyć? W górach. Zapraszamy na szlak
-
10:54
Zmiany w parkowaniu w Chrzanowie. Od września więcej płatnych miejsc