ZAGADKA REGIONALNA (2.04)
- A
- A
- A
"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 2.04. 2023 r.
Od 1977 r. dzielnica JAWORZNA położona w południowej części miasta nad PRZEMSZĄ na Pagórach Jaworznickich (RUDNA GÓRA 307 m n.p.m.)
W latach 1973 - 1977 odrębne miasto.
W przeszłości wieś biskupów krakowskich, lokowana w 1303 r. przez bp. JANA MUSKATĘ (ok. 1250 - 1320).
Pod koniec XVI w. należała do powiatu proszowickiego województwa krakowskiego.
Parafia w tej wsi została erygowana w 1914 r. przez biskupa krakowskiego księcia ADAMA STEFANA SAPIEHĘ (1867 - 1951).

Ponowna konsekracja kościoła odbyła się w 1975 r. pod przewodnictwem kardynała KAROLA WOJTYŁY (1920 - 2005).


W tej miejscowości w 1913 r. urodził się ks. prałat FRANCISZEK DŹWIGOŃSKI (zm. 1993 w Suchej Beskidzkiej) - w czasie II wojny światowej kapelan (w randze kapitana) Zgrupowania "ŻELBET" Armii Krajowej, proboszcz w podkrakowskich PIASKACH WIELKICH i w MAKOWIE PODHALAŃSKIM.
W PRL był represjonowany przez UB i SB.

W 1958 r. w tej miejscowości urodził się wiceadmirał ANDRZEJ KARWETA, absolwent Liceum Ogólnokształcącego w CHRZANOWIE, w latach 2007 - 2010 dowódca Marynarki Wojennej RP.
Zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie w SMOLEŃSKU, w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Proszę podać nazwę tej dzielnicy JAWORZNA, przez wieki wsi, a w II połowie XX w. osiedla oraz miasta.
ADRES INTERNETOWY: regionalne@radiokrakow.pl
do godz. 7.30 dnia 2.04.2023 r.

UPOMINKI:
książka GRZEGORZA CHMIELEWSKIEGO "Serpentyną na szczyt. Szkice na stulecie polskich wyścigów górskich"
płyta CD "Wracają słowa i dźwięki. 95 lat Radia Kraków”
książka wraz z płytą DVD "ŚPIEW GÓRALI PODHALAŃSKICH"
2 albumy "PODZIEMNY OLKUSZ".


Od 2018 r. Muzeum ZAMEK w Oświęcimiu zaprasza do swego oddziału "RYNEK".
W odrestaurowanym budynku XIX wiecznego Ratusza została zaaranżowana wystawa stała „W przestrzeniach historii. Dzieje miasta Oświęcimia”.
Ekspozycja prezentuje historię Oświęcimia, jednego z najstarszych polskich grodów.

Wśród eksponatów zwiedzający znajdą także piękną oryginalną czeską limuzynę, model "PRAGA – BABY".
Te samochody były montowane w Oświęcimiu - Brzezince w latach 1929 -1939.
Jeździli nimi między innymi Wojciech Kossak, Jan Kiepura, Zizi Halama i mistrz rajdowy JAN RIPPER.
Atrakcją jest to, że można wsiąść do tego samochodu i przejechać się wirtualnie po ulicach międzywojennego Oświęcimia - podkreśla ANNA KLĘCZAR z Muzeum Zamek Oświęcim.
Posłuchaj!


MARIA LEŚ - RUNICKA jest historykiem i regionalistką, która od lat prowadzi badania naukowe nad historią miasta JAWORZNA.
Oprócz kilkunastu publikacji książkowych jest autorką ponad 800 artykułów opublikowanych w prasie lokalnej.
W 2021 r. Miejska Biblioteka w Jaworznie wydała I tom JAWORZNICKIEGO SŁOWNIKA BIOGRAFICZNEGO, zawierającego 90 biogramów.

Wśród nich jest biogram pierwszego, znanego właściciela wsi Jaworzno i kasztelana krakowskiego Klemensa Gryfity oraz pierwszego burmistrza Jaworzna FRANCISZKA SCHATTANIKA (ok. 1849 – 1903).
Był on wcześniej zawiadowcą stacji kolejowej Jaworzno oraz urzędnikiem dóbr skarbowych.

A w jakim trybie Jaworzno uzyskało prawa miejskie w roku 1901?
Posłuchaj redaktor prowadzącej Jaworznickiego Słownika Biograficznego Marii Leś - Runickiej!



Muzeum Okręgowe w TARNOWIE planuje odtworzenie " Panoramy Siedmiogrodzkiej".
Monumentalny obraz JANA STYKI (1858 -1925) przedstawia Bitwę pod Sybinem (dziś w Rumunii) 15 marca 1849 r. w czasie Powstania Węgierskiego.
W bitwie dowodził, urodzony w Tarnowie, gen. JÓZEF BEM (1794 - 1850)

Obraz, namalowany w roku 1897 miał takie same wymiary jak „Panorama Racławicka” 120 metrów na 15 metrów, po namalowaniu jednak „Panorama Siedmiogrodzka” została pocięta na fragmenty.
Teraz pomysł zakłada odtworzenie obrazu w oryginalnym rozmiarze.
Mieliby go namalować artyści związani z Tarnowem.
Muzeum na koordynatora tych prac wybrało tarnowskiego artystę ROMANA FLESZARA.
Posłuchaj jak zamierza przystąpić do prac i ile czasu może zająć wykonanie tego zadania?


DARIUSZ ŁOMNICKI jest fotografikiem i członkiem Zespołu Regionalnego "DOLINA POPRADU".
Należy także do grupy piwniczańskich kłapaczy, czyli osób, które w PIWNICZNEJ - ZDROJU w Wielki Czwartek, gdy w kościele milkną dzwonki, wychodzą po wieczornej mszy św. na ulice miasteczka z kołatkami zwanymi tu "kłapaczami" i odwiedzają kapliczki w jego centrum.
To tradycja sięgająca jeszcze XV w.

Kłapacze, które wyrabia się z twardego drewna buka i jesionu, składają się z deseczki o wymiarach 10 x 20 cm, z pałki, ramienia pałki i toczonej (niegdyś struganej) rączki.
Tradycja ta nie zaginie, bo zawsze są chętni do kultywowania zwyczaju kłapania kołatkami, od Wielkiego Czwartku do Wielkiej Soboty, na ulicach w PIWNICZNEJ - ZDROJU.
Posłuchaj!


KATARZYNA LESZCZYŃSKA - KASZUBA jest kuratorką Galerii Fotografii "INTERFERENCJE", która mieści się w OLKUSZU, przy Rynku 4 na I piętrze, w siedzibie dawnego starosta olkuskiego.
Do 13 kwietnia czynna jest tam wystawa "FOTOGRAFIA ODKLEJONA", będąca pokłosiem ogólnopolskiego konkursu.

Można na niej zobaczyć 88 prac o różnej tematyce, wykonanych różnymi technikami.
Jeden obraz - swój autoportret - prezentuje także Katarzyna Leszczyńska - Kaszuba.
Ma on tytuł "ŚLADY OBECNOŚCI". Dlaczego jednak nie został podpisany?
Posłuchaj!



Dr ADAM MICHALEC - astronom z Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w NIEPOŁOMICACH przypomina, że ten rok 2023 ogłoszony został Rokiem MIKOŁAJA KOPERNIKA.
Genialny polski astronom urodził się w TORUNIU 19.02.1473 r. (550 rocznica), a zmarł we FROMBORKU 24.05. w roku 1543 (480 rocznica).

Przypomina fakt, że jego wiekopomne dzieło nosiło początkowo tytuł
" DE REVOLUTIONIBUS SPHAERARUM MUNDI" czyli "O obrotach sfer świata", wydrukowane zostało jednak i przeszło do historii pod tytułem " O obrotach sfer niebieskich".
Rękopis od 1956 r. znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.
Gość historyczne rozważania poprzedza jednak spojrzeniem w kwietniowe niebo.
Posłuchaj!

Najnowsze
-
20:44
Bartłomiej Bujas wyróżniony w kategorii debiut publicystyczny w Konkursie dla Młodych Dziennikarzy im. Bartka Zdunka
-
20:13
Radio Kraków nadaje z 63. Krakowskiego Festiwalu Filmowego
-
20:02
Cmentarz w Starej Wsi
-
17:20
90 lat temu ukazała się pierwsza księga "Przygód Koziołka Matołka"
-
17:20
Pierwszy "hokejowy"transfer Comarch Cracovii
-
16:42
Dzień bociana białego
-
16:32
O obronie drzew na trasie budowanej linii tramwajowej do Mistrzejowic i o losach Modrzejówki
-
16:19
Czy bilet kolejowy będzie ważny w komunikacji miejskiej w Krakowie?
-
15:36
Powracają weekendowe pociągi z Muszyny do Popradu na Słowacji
-
15:09
Wraca pociąg retro, ale dopiero we wrześniu
-
15:07
Miliony Polaków i Miliony Ukraińców z nagrodą "Człowiek Roku 2022"
-
14:35
Gapowicze w Krakowie zalegają miastu już 54 miliony złotych
-
14:16
Muzeum Auschwitz reaguje na spot PiS. "Instrumentalizacja tragedii ludzi uwłacza pamięci ofiar"
-
14:15
17-latek z siekierą napadał na sklepy; usłyszał zarzuty
-
13:51
Co będzie dalej z obwodnicą Bolesławia? Wjazd na drogę został zagrodzony kontenerami na śmieci
-
13:19
W Nowym Sączu zaczną kursować małe autobusy
-
13:15
Igrzyska Europejskie: prezes PKOl stawia na kilka dyscyplin
-
12:53
Jak będzie wyglądała rekrutacja na Uniwersytecie Jagiellońskim?
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF