W "Pejzażach regionalnych" z datą 1 listopada - zazwyczaj przypominam osoby prezentowane w tej audycji, które odeszły w ostatnim roku i są to najczęściej osoby szerzej znane.
Tak będzie i teraz 1.11.2023 r.
W "Pejzażach regionalnych" z datą 1 listopada - zazwyczaj przypominam osoby prezentowane w tej audycji, które odeszły w ostatnim roku i są to najczęściej osoby szerzej znane.
Tak będzie i teraz 1.11.2023 r.
Ale rozpocznę od przypomnienia rozmowy z osobą spoza sfery życia publicznego, osoby którą ja, miłośnik kolei, zapamiętałem także ze względu na jej wielką szczerość i serdeczność jaką emanowała.
Pan TADEUSZ KWARTA urodził się w NOWYM SĄCZU i przez wiele lat (od 1952 do 1982 roku) był maszynistą trakcji parowej, o uprawnieniach najwyższej kategorii "U".
Poznałem go, gdy skończył 93 lata.
W rozmowie wspominał czasy, kiedy prowadził składy osobowe po szlakach Małopolski.
Posłuchaj!
Maszynista parowozu, urodzony w Nowym Sączu w 1925 r. TADEUSZ KWARTA zmarł 23. 08. 2023 r. w wieku 97 lat.
Zmarły w 2020 r. MAREK FRYŹLEWICZ (1960 - 2020), wnuk legionisty Władysława Fryźlewicza, był najdłużej urzędującym burmistrzem NOWEGO TARGU. Funkcje tę sprawował przez 18 lat . Od 1996 do 2014 roku.
Ale był nie tylko znanym samorządowcem, lecz także regionalistą.
Pisał teksty do "Almanachu Nowotarskiego", przygotowywał prelekcje i wykłady dotyczące zasłużonych mieszkańców Nowego Targu.
Ich sylwetki opisał w wydanej w 2015 roku książce "Nowy Targ - moje miasto. Galeria Nowotarżan".
Wiele biogramów w niej zawartych przedstawiłem w tej audycji w wersji radiowej.
Teraz przypomnę głos Marka Fryźlewicza i jego opowieść o muzyku, kompozytorze i pedagogu JÓZEFIE EDMUNDZIE TITZU (1900 -1988) - twórcy hejnału nowotarskiego
Marek Fryźlewicz zmarł 13 maja 2020 r. w wieku 60 lat. Spoczął na starym cmentarzu komunalnym w Nowym Targu.
Drugi tom przygotowanej przez niego książki "Nowy Targ - moje miasto. Galeria Nowotarżan" - ukazał się 2 lata po jego śmierci dzięki rodzinie i przyjaciołom.
Gdy pomyślę Zawoja, od razu przychodzą wspomnienia moich radiowych pobytów pod Babią Górą - na "Babiogórskich Jesieniach" oraz innych imprezach folklorystycznych.
W programach stamtąd nadawanych nie mogło zabraknąć znawczyni kultury ludowej Karpat, etnografki, folklorystki i dziennikarki URSZULI JANICKIEJ - KRZYWDY, która zmarła w 2015 r.
Z radiowego archiwum przypominam rozmowę dotyczącą kultury Orawy.
Posłuchaj!
Urszula Janicka - Krzywda etnografka, folklorystka i dziennikarka, znawczyni kultury ludowej Karpat, zmarła w Krakowie 25 stycznia 2015 r.
Spoczęła na cmentarzu parafialnym w rodzinnej Zawoi.
STANISŁAW ZACHWIEJA - szczawnicki dziennikarz i animator kultury zmarł w maju 2014 r.
To dzięki niemu przed laty trafiłem do artystycznego domu, w pobliżu ujścia potoku Grajcarek do Dunajca.
Tam poznałem małżeństwo ANNĘ i JÓZEFA MADEJÓW.
Ona malarka na szkle - rodem z Mszany Dolnej, a on rzeźbiarz monumentalnych figur urodzony w Szczawnicy w Wigilię 1942 r.
Pochodził z 400-letniego rodu przewoźników dunajeckich i przewodników górskich.
Jego dziad, także Józef, wytyczał pierwsze szlaki pienińskie m.in. na Sokolicę i przez 50 lat oprowadzał turystów po górach.
Każdy mój pobyt w Szczawnicy łączył się z wizytą u nich, tam zresztą w "Madejówce" poznawałem kolejnych swoich rozmówców.
Niestety 1 kwietnia 2023 r. po długiej chorobie, na niebiańskie połoniny odszedł Józef Madeja - góral z krwi i kości, człowiek niepokornego charakteru.
Przypominam rozmowę z 2012 r. przeprowadzoną z Anną i Józefem Madejami.
Posłuchaj!
To dźwiękowy zapis sprzed 12 lat, małżeńskiego, artystycznego życia Anny i Józefa Madejów.
Dodam, że autorstwa Józefa Madei „Ziutka” była monumentalna rzeźba górala usadowiona w nurcie Dunajca na skale KOTUŃKA, a jest między innymi ponadnaturalnych rozmiarów postać błogosławionego ojca Stanisława Papczyńskiego, wykonana dla wsi PODEGRODZIE, w której urodził się bł. S.Papczyński.
Józef Madeja zmarł 1 kwietnia 2023 r. Urna z jego prochami spoczęła w rodzinnym grobowcu na szczawnickim cmentarzu.
A Pani Anna pod koniec czerwca wznowiła działalność artystyczną i wystawę malarstwa na szkle w Małopolskim Centrum Kultury "Sokół" dedykowała swemu zmarłemu mężowi.
Zmarły 27 stycznia 2023 r. w Krakowie - w wieku 98 lat prof. WOJCIECH NARĘBSKI od 1928 do 1941 r. mieszkał w Wilnie i jako młody chłopak przemierzał ulice polskiego Wilna.
Aresztowany przez NKWD opuścił Związek Sowiecki wraz z armią gen. Władysława Andersa.
Żołnierz 2 Korpusu Polskiego, był uczestnikiem bitew o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię, jednym z opiekunów słynnego niedźwiedzia Wojtka.
Jako uczony zajmował się geochemią, mineralogią i petrologią.
Napisał kilka artykułów poświęconych historii nauki.
Przypominam archiwalną rozmowę z prof. Wojciechem Narębskim , w której fakty historyczne połączyły się z jego wiedzą naukową.
Posłuchaj!
Archiwalna rozmowa ze zmarłym 27 stycznia 2023 r. w Krakowie, w wieku 98 lat prof. Wojciechem Narębskim.
11 lutego 2023 r., na uroczystościach żałobnych w Kolegiacie Uniwersyteckiej św. Anny obecna była m.in. Anna Maria Anders, córka gen. Władysława Andersa.
Prof. Wojciech Narębski spoczął na cmentarzu w krakowskim Grębałowie..
W LIBUSZY koło Gorlic znajduje się prywatne Muzeum Przemysłu Naftowego i Etnografii.
Prowadzi go obecnie ElŻBIETA DĄBROWSKA wraz z córką KAROLINĄ.
Muzeum powstało w 1977 r., a pani Elżbieta przejęła je po jego założycielach, po rodzicach ANNIE i TADEUSZU PABISACH - pracownikach przemysłu naftowego.
Od lat 90. ubiegłego wieku często gościłem u nich w Libuszy.
Z archiwum przypomnę teraz rozmowę z 2001 r.
Posłuchaj!
Poprzez działalność muzealniczą i pisarską, państwo Pabisowie byli głęboko zaangażowani w zachowanie pamięci o historii przemysłu naftowego w regionie gorlickim.
Swojej pasji poświęcili ponad 35 lat pracy, trudu, poświęceń i poszukiwań. Własnym kosztem stworzyli miejsce, które w doskonały sposób przybliża historię przemysłu naftowego na ziemi gorlickiej.
Tadeusz Pabis zmarł 4 lipca 2017 r. w wieku 87 lat, zaś jego małżonka Anna - w wieku 86 lat - 21 lipca 2019 r.
Spoczywają na cmentarzu w LIBUSZY.
A prywatne Muzeum Przemysłu Naftowego i Etnografii można zwiedzać w soboty i niedziele, najlepiej po uprzednim zgłoszeniu chęci odwiedzin.
Regionalny zespół „Dolina Popradu” z PIWNICZNEJ -ZDROJU powstał w 1965 r., założony przez nauczycieli: Edwarda Grucelę, Eugeniusza Lebdowicza i Mieczysława Łomnickiego.
Prezentuje folklor regionu rytersko - piwniczańskiego tzw. CZARNYCH GÓRALI - Górali Nadpopradzkich.
Od 1988 roku do programu zespołu włączono wiersze pisane gwarą przez członkinię zespołu, poetkę WANDĘ ŁOMNICKĄ - DULAK.
Od 2009 r. do roku 2017 zespołem kierował DARIUSZ RZEŹNIK .
To właśnie za jego kadencji w 2011 i 2015 r. "Dolina Popradu” zdobywała "Złotą Ciupagę" - najwyższą nagrodę Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem.
Niestety choroba przerwała jego młode życie.
Zmarł w wieku 42 lat, 3 listopada 2017 r. i został pochowany nad Popradem, na piwniczańskim cmentarzu.
W premierowej rozmowie Dariusza Rzeźnika wspominać będą Wanda Łomnicka - Dulak i jego córka licealistka Ola
Posłuchaj!
Niebawem minie pierwsza rocznica jego śmierci.
Red. GRZEGORZ CHMIELEWSKI zmarł 17 listopada 2022 r. w Krakowie. Był dziennikarzem motoryzacyjnym, autorem książek poświęconych temu sportowi, ekspertem w dziedzinie historii rajdów samochodowych .
Był rajdowcem i radiowcem. Pracował w Radiu Katowice, potem w Polskim Radiu Kraków, współpracował z warszawskim Polskim Radiem oraz po roku 2015 z Radiem Kraków z redakcją "Radiostrady".
Wspominam go szczególnie, bo to on był moim opiekunem, gdy przeniosłem się w 1985 r. z rozgłośni olsztyńskiej na ulicę Szlak do Polskiego Radia Kraków.
Po latach przypominałem ten fakt w "Pejzażach regionalnych".
Posłuchaj!
WŁADYSŁAW HASIOR (1928 -1999) - artysta rzeźbiarz, malarz i scenograf, związany z Podhalem i Zakopanem odszedł 14 lipca 1999 r.
Został pochowany na zakopiańskim Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.
Artysta słusznie kojarzony z Zakopanem urodził się jednak w NOWYM SĄCZU w 1928 r. i tam spędził najmłodsze lata.
O tym fakcie przypomnieli autorzy, wydanej w 2001 r. książki - "Sądecki rodowód Władysława Hasiora":
To IRENA STYCZYŃSKA (ur.1923) - zmarła w 2007 r. działaczka harcerska i przewodniczka PTTK , dziś Honorowa Obywatelka Miasta Nowego Sącza oraz ANTONI KROH (ur.1942) pisarz i etnograf..
Autorzy książki oparli się na bardzo osobistej korespondencji Władysława Hasiora do Marii Butscher z domu Styczyńskiej, która wspierała młodego artystę, a on był jej zawsze za to bardzo wdzięczny.
Posłuchaj!
Książka "Sądecki rodowód Władysława Hasiora" ukazała się w 2001 r. nakładem Sądeckiej Oficyny Wydawniczej Małopolskiego Centrum Kultury "SOKÓŁ"
Galeria Władysława Hasiora przy ulicy Jagiellońskiej w Zakopanem to dziś oddział Muzeum Tatrzańskiego.
Od 1985 r. artysta miał tam swoją nową pracownię i galerię.
Galeria powstała w dawnej leżakowni sanatorium „Warszawianka”, wybudowanej w roku 1935
Tam miałem przyjemność raz, jedyny raz, rozmawiać z Władysławem Hasiorem.
Posłuchaj!
W OLKUSZU trwają prace renowacyjne na cmentarzu z czasów I wojny światowej.
Ta zabytkowa nekropolia to pamiątka krwawych walk, jakie jesienią 1914 roku rozgrywały się w okolicach.
Olkuszanie nazywają to miejsce "kwaterą legionistów", ale nie jest to precyzyjne określenie - zauważa historyk JACEK SYPIEŃ, bowiem w miejscu tym dokonywano też innych pochówków.
Kogo i kiedy?
Posłuchaj!