Kremówki i encykliki. Jan Paweł II po dwudziestu latach: mit, symbol czy wciąż żywy autorytet?

Jacek Bańka
O tym się mówi
Środa, 2025.04.02

Czy po dwudziestu latach utrwalania kultu Jana Pawła II, który przejawiał się także w tzw. „kremówkowaniu”, encykliki albo życie papieża Polaka mogą jeszcze przemówić w jakiś nowy sposób? Dr Karol Kleczka z miesięcznika "Znak" przekonuje, że wstawiliśmy postać Jana Pawła II do „gabloty”, tracąc szansę na żywy dialog i krytyczne odczytywanie jego pontyfikatu.

Pomnik Jana Pawła II, dziedziniec Pałacu Biskupiego, ul. Franciszkańska 3, Kraków. Fot. Autorstwa Zygmunt Put - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11862556

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II
Dr Karol Kleczka podkreśla, że przez ostatnie dwie dekady Jan Paweł II stał się postacią niemal pomnikową („kult kremówek”), co utrudnia dziś rzetelne zapoznanie się z jego nauczaniem oraz życiem.
Bariera pokoleniowa i komunikacyjna
Dla młodszych Polaków, a nawet dla obecnych 30–40-latków, Jan Paweł II bywa jedynie symbolem; brakuje żywej refleksji nad jego encyklikami czy ważnymi gestami. Oficjalne przypominanie papieża często sprowadza się do naskórkowych przywołań w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach.
Żywe dziedzictwo czy zamrożony symbol
Zamiast dyskutować nad treściami zawartymi w dokumentach i gestach Jana Pawła II (np. pocałowanie Koranu, spotkanie wyznawców wielu wiar w Asyżu), dominuje używanie jego wizerunku jako „kukły” w bieżących sporach. W rezultacie jego postać została wstawiona do „gabloty”, tracąc szansę na żywy dialog i krytyczne odczytywanie pontyfikatu.
Co może przetrwać?
Z perspektywy przyszłych pokoleń najbardziej wartościowe i trwałe mogą okazać się konkretne czyny i gesty papieża oraz jego pisma – pod warunkiem, że zostaną poddane autentycznej dyskusji (również krytycznej), a nie jedynie konserwowane w formie bezrefleksyjnego kultu.

Posłuchaj rozmowy z dr. Karolem Kleczką

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II

Czy po dwudziestu latach utrwalania kultu Jana Pawła II, który przejawiał się także w tzw. „kremówkowaniu”, encykliki albo życie papieża Polaka mogą jeszcze przemówić w jakiś nowy sposób? Dr Karol Kleczka w programie O Tym Się Mówi przekonuje, że zarówno dla dla młodszych Polaków, ale też dla pokolenia obecnych 30-40-latków, czyli osób, które jeszcze pamiętają końcówkę pontyfikatu, problem polega na barierze w recepcji osoby św. Jana Pawła II.

„Zwłaszcza po jego śmierci próbowano zakonserwować jego postać. Odebrano mu życie, przedstawiano jako mit, legendę (…) Dziś praktycznie nie rozmawiamy o jego nauce, tylko bardziej posługujemy się pewną figurą, wytrychem” – tłumaczy dr Kleczka.

Z papieża jest uczyniona pewna kukła, która służy jakimś doraźnym celom, bądź hierarchów kościoła, bądź krytyków papieża

– dodaje.

Jako przykład tego braku realizacji nauki papieża były wydarzenia z modlitwy muzułmanów pod ośrodkiem Siemacha w Krakowie.

Fala islamofobii w Krakowie. Zaczęło się od nagrania modlących się muzułmanów w Nowej Hucie

Św. Jan Paweł II był wręcz krytykowany np. za całowanie Koranu, a zdaniem gościa Radia Kraków ten gest był wręcz postępowy, humanistyczny, pełen szacunku. „Nie korzystamy z jego nauczania, choć mogłoby być ono nawet pomocne. Mogłoby nam dawać jakieś odpowiedzi. Nie robimy, dlatego że papież stał się właśnie martwym symbolem, a nie kimś żywym” – mówi dr Kleczka.

Oficjalne przypominanie papieża Jana Pawła II występuje często w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach

„ale sprowadza się do naskórkowych przywołań” – dodaje dr Kleczka.

Papież Jan Paweł II traktowany jest jak autorytet, ale bez głębszego przemyślenia. W opinii gościa audycji, jego słowa chętnie wykorzystuje się w cytatach, by wzmocnić wypowiedź. Natomiast, gdyby zrobić wśród wiernych sondę, dotyczącą zainicjowanych przez niego wspólnych modlitw w Asyżu (dla niektórych była to wręcz „największa obraza Boga”), stosunku papieża do innych religii czy po prostu nauk płynących z konkretnych encyklik – okazałoby się, że w gruncie rzeczy niewiele o tym wiemy.

„Z drugiej strony, stawiano go też jako osobę w jakichś bieżących sporach politycznych w Polsce. Jego pontyfikat wskazano jako ten, który obalił w Polsce komunizm. Wtedy papież się sprawdzał, bo agenda polityczna go potrzebowała” – tłumaczy gość Radia Kraków.

Za czym nie nadąża Kościół? Publicysta o zmianie pokoleniowej i zmęczeniu kulturowym

Czy papież Jan Paweł II może jeszcze przemówić do kolejnych pokoleń?

Tak, o ile jego gesty i pisma będą stanowić przedmiot żywej dyskusji, a nie jedynie apologetyki czy chwalenia – mówi dr Kleczka.

To tak jak w każdej rodzinie. O dziadkach się jeszcze pamięta, o pradziadkach już nie bardzo, a o tych pokoleniach wcześniejszym to już wcale

– wskazuje publicysta.

Analogicznie, jego zdaniem, jest z dokumentami papieskimi, które również „mają jakąś datę przydatności i są reakcją na bieżący czas”, dlatego tym bardziej powinniśmy omawiać je w żywej dyskusji, również krytycznej. Dr Kleczka podsumowuje, że dobrze byłoby porzucić to „przywiązanie” do Jana Pawła II, a potraktować go też jako ważnego hierarchę Kościoła, który po prostu był bardzo długo papieżem.

„I w ten sposób nieco go znormalizować i mieć też odwagę, aby dyskutować z jego tezami, przyjmować, bronić bądź też krytykować” – proponuje dr Karol Kleczka.

Tematy: 20. rocznica śmierci Jana Pawła II

Autor:

Jacek Bańka

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Kremówki i encykliki. Jan Paweł II po dwudziestu latach: mit, symbol czy wciąż żywy autorytet?

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II

Oficjalne przypominanie papieża Jana Pawła II występuje często w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach

Czy papież Jan Paweł II może jeszcze przemówić do kolejnych pokoleń?

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Bracia Grimm bez cenzury i z... najlepszą obsadą!

Nadchodzi Grimmersive - słuchowisko w technologii dźwięku przestrzennego Radia Kraków jakiego jeszcze nie było

Nowy Sącz: nie żyje kierowca samochodu, który w poniedziałek zderzył się z ciężarówką

Student KUL chciał przeprowadzić zamach na bożonarodzeniowy jarmark

Międzynarodowa grupa przestępcza rozbita. Krakowska prokuratura prowadzi sprawę

Seniorzy z Krowodrzy stracili milion złotych. Oszustwo „na policjanta”

W teatrze KTO inspirowana Almodóvarem opowieść o czekaniu na miłość. ZDJĘCIA

Fejk na miliard złotych. Jak sztuczna inteligencja sama się zdemaskowała?

Władze Krakowa krytykowane za plan podwyżek cen biletów. W środę decyzja

Godny pochówek po stracie. Zbiorowy pogrzeb dzieci martwo urodzonych w Zakopanem

Poważny wypadek na trasie olkuskiej w Białym Kościele. Jedna osoba ciężko ranna

Wąska przeprawa do wyburzenia. Przez Mszanę Dolną przejedziemy znacznie sprawniej?

Ktoś, kto mąci

Młodych, zdrowych drzew kornik nie tyka

Kremówki i encykliki. Jan Paweł II po dwudziestu latach: mit, symbol czy wciąż żywy autorytet?

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II

Oficjalne przypominanie papieża Jana Pawła II występuje często w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach

Czy papież Jan Paweł II może jeszcze przemówić do kolejnych pokoleń?

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Bracia Grimm bez cenzury i z... najlepszą obsadą!

Nadchodzi Grimmersive - słuchowisko w technologii dźwięku przestrzennego Radia Kraków jakiego jeszcze nie było

Nowy Sącz: nie żyje kierowca samochodu, który w poniedziałek zderzył się z ciężarówką

Student KUL chciał przeprowadzić zamach na bożonarodzeniowy jarmark

Międzynarodowa grupa przestępcza rozbita. Krakowska prokuratura prowadzi sprawę

Seniorzy z Krowodrzy stracili milion złotych. Oszustwo „na policjanta”

W teatrze KTO inspirowana Almodóvarem opowieść o czekaniu na miłość. ZDJĘCIA

Fejk na miliard złotych. Jak sztuczna inteligencja sama się zdemaskowała?

Władze Krakowa krytykowane za plan podwyżek cen biletów. W środę decyzja

Godny pochówek po stracie. Zbiorowy pogrzeb dzieci martwo urodzonych w Zakopanem

Poważny wypadek na trasie olkuskiej w Białym Kościele. Jedna osoba ciężko ranna

Wąska przeprawa do wyburzenia. Przez Mszanę Dolną przejedziemy znacznie sprawniej?

Ktoś, kto mąci

Młodych, zdrowych drzew kornik nie tyka

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię