Kraków ma swoje wody lecznicze – i to od 120 lat!

Dla wielu mieszkańców Krakowa „Mateczny” to miejsce dobrze znane – jedno z najbardziej rozpoznawalnych rond na mapie miasta, które w świetle przepisów drogowych jest właściwie skrzyżowaniem. Imię swojego patrona, Antoniego Matecznego, otrzymało dopiero w 1992 roku, ale postać Matecznego już znacznie wcześniej zapisała się w świadomości krakowian. To właśnie dzięki niemu w tym miejscu, na przełomie XIX i XX wieku, powstał zakład kąpielowy oparty na naturalnych bogactwach – wodach siarczano-solankowych o właściwościach leczniczych. Dziś, 120 lat później, dziedzictwo Matecznego kontynuuje Krakowska Pijalnia Zdrojowa. O historii uzdrowiska, właściwościach wód oraz jubileuszu działalności opowiada Sylwii Paszkowskiej Maciej Tomaszewski z Krakowskiej Pijalni Zdrojowej.

Krakowska Pijalnia Zdrojowa / źródło: mat. prasowe Krakowskiej Pijalni Zdrojowej

Przypadek, który zmienił historię

Antoni Mateczny był Czechem urodzonym na Śląsku Cieszyńskim, choć jego rodzina miała korzenie w Styrii (Austrii). Do Krakowa przybył w latach 80. XIX wieku jako pracownik budujący linię kolejową Żywiec–Kraków w ramach Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Zafascynowany dynamicznie rozwijającym się Podgórzem, postanowił osiedlić się tam na stałe i spolszczył swoje nazwisko z czeskiego „Matečny” na „Mateczny”.

Historia odkrycia źródła leczniczej wody była dość przypadkowa. Już w połowie XIX wieku natrafiono w tej okolicy na wody siarczanowe przy okazji poszukiwań węgla brunatnego. Jednak ze względu na nieprzyjemny zapach – woda „śmierdziała” – nikt się nią nie zainteresował. Sytuacja zmieniła się w 1898 roku, kiedy to Antoni Mateczny zakupił działkę u wylotu ulicy Kalwaryjskiej i podczas budowy domu zdecydował się wykopać studnię. Z pomocą różdżkarz wskazano mu miejsce do wykopania, jednak przez cały dzień nie udawało się dotrzeć do wody. Dopiero pod koniec dnia, kiedy nadzieje gasły, wypłynęła woda o silnym, charakterystycznym zapachu. Podczas gdy robotnicy byli zaniepokojeni, Mateczny – jako stały bywalec uzdrowiska w Karlsbadzie (Karlowe Wary) – natychmiast rozpoznał potencjał leczniczy tej wody.

W konsekwencji tego odkrycia już 7 lat później, bo w 1905 roku, Antoni Mateczny otworzył swoje własne uzdrowisko – Zakład Kąpielowy Wody Siarczano-Solankowej. W tym roku obchodzimy 120-lecie tego wydarzenia – wyjaśnia Maciej Tomaszewski.

Warto zauważyć, że uzdrowiska w regionie, jak np. to w Swoszowicach, również bazują na wodach o podobnym składzie, choć każdy z nich charakteryzuje się indywidualnymi parametrami mineralnymi – nawet w samym Matecznym różne ujęcia dają wodę o różnej zawartości minerałów.

Maciej Tomaszewski w Radiu Kraków, fot. Agata Ciechanowska

Lecznicza siła wód z Matecznego

Wiek wody wydobywanej z ujęć przy rondzie Matecznego szacowany jest na około 10 tysięcy lat. To czas, w którym woda, przesączając się przez warstwy skalne, nabrała swojego charakterystycznego, stabilnego składu mineralnego. Dzięki temu dziś możemy cieszyć się jej zdrowotnymi właściwościami.

Mateczny Zdrój to woda wysoko zmineralizowana, dostępna w wersji gazowanej lub niegazowanej. Anton jest wodą o obniżonej mineralizacji. Można zapytać, dlaczego obniżamy mineralizację, skoro minerały są takie korzystne dla zdrowia. Otóż Mateczny Zdrój zawiera ich tak dużo, że kwalifikuje się jako woda lecznicza, a z każdą substancją leczniczą należy postępować ostrożnie. Tak jak lekarstwo przyjmujemy według recepty, tak i wody lecznicze powinny być spożywane z umiarem, bo ich nadmiar może przynieść efekt odwrotny od zamierzonego. Dlatego powstała Anton – woda, którą można pić bez ograniczeń – tłumaczy Maciej Tomaszewski.

Jedną z największych wartości wód z Krakowskiej Pijalni Zdrojowej są ich właściwości prozdrowotne. Woda siarczano-sodowa, zawierająca aż 970 mg jonów siarczanowych na litr, korzystnie wpływa na cały układ pokarmowy: reguluje błonę śluzową żołądka, poprawia perystaltykę jelit oraz przyspiesza metabolizm, co czyni ją skutecznym wsparciem w procesie odchudzania. Dodatkowo, jej skład sprzyja rozpuszczaniu kamieni nerkowych. To właściwości przypisywane przede wszystkim wodzie Mateczny Zdrój, tej o wysokiej mineralizacji.

Jubileusz 120-lecia

W 2025 roku Krakowska Pijalnia Zdrojowa świętuje 120-lecie działalności. Dokładnie 25 września 1905 roku otwarto Zakład Kąpielowy Wody Siarczano-Solankowej Antoniego Matecznego w Podgórzu pod Krakowem – wówczas jeszcze samodzielnym mieście. Od tego czasu nazwa "Mateczny" weszła na stałe do lokalnego języka i świadomości mieszkańców.

Właśnie dziś na Rynku Podgórskim stanęła wystawa opowiadająca historię jubileuszu 120-lecia. Tymczasem 25 maja zainaugurowaliśmy już trzecią edycję Niedzielnych Poranków z Muzyką Wiedeńską – cyklu koncertów parkowych, nawiązujących do tradycji czasów Antoniego Matecznego, kiedy to w altanach Parku Zdrojowego rozbrzmiewała muzyka wiedeńska – mówi Maciej Tomaszewski.

Najbliższy koncert odbędzie się już 8 czerwca o godzinie 11:00 (wejście od 10:00). 19 czerwca w Parku Zdrojowym stanie namiot cyrkowy, w którym w dniach 28–29 czerwca teatr KTO wystawi spektakl „Maks chce psa", skierowany głównie do najmłodszych widzów. Szczegółowe informacje o wydarzeniach organizowanych w ramach jubileuszu 120-lecia dostępne są na stronie internetowej Krakowskiej Pijalni Zdrojowej.

(Cała rozmowa do posłuchania)

Autor:

Sylwia Paszkowska

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Kraków ma swoje wody lecznicze – i to od 120 lat!

Przypadek, który zmienił historię

Lecznicza siła wód z Matecznego

Jubileusz 120-lecia

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Tarnowscy nauczyciele nie dostali wypłat za ostatni miesiąc. Powodem awaria

Europa sprawdza gotowość bojową na Pustyni Błędowskiej

Prezydent ogłosił konkurs na dyrektora miejskiej orkiestry Sinfonietta Cracovia

Co oznacza termin kohabitacja?

XXII Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych w Skale

Śmiertelny wypadek na drodze krajowej numer 28 w Zembrzycach

Beata Szydło o Grzegorzu Braunie: „Nie pochwalam aktów agresji"

Teledetekcja i scaning laserowy Karpat

Rezerwat "Bór na Czerwonem" kończy 100 lat. Unikatowa ostoja przyrody wciąż skrywa tajemnice

Rusza kolarski Małopolski Wyścig Górski

135 lat Domu Pomocy Społecznej im. Helclów

Mniej chętnych na wakacje w Zakopanem. Sprawdziliśmy, ile średnio trzeba zapłacić za nocleg

Kraków ma swoje wody lecznicze – i to od 120 lat!

Przypadek, który zmienił historię

Lecznicza siła wód z Matecznego

Jubileusz 120-lecia

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Tarnowscy nauczyciele nie dostali wypłat za ostatni miesiąc. Powodem awaria

Europa sprawdza gotowość bojową na Pustyni Błędowskiej

Prezydent ogłosił konkurs na dyrektora miejskiej orkiestry Sinfonietta Cracovia

Co oznacza termin kohabitacja?

XXII Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych w Skale

Śmiertelny wypadek na drodze krajowej numer 28 w Zembrzycach

Beata Szydło o Grzegorzu Braunie: „Nie pochwalam aktów agresji"

Teledetekcja i scaning laserowy Karpat

Rezerwat "Bór na Czerwonem" kończy 100 lat. Unikatowa ostoja przyrody wciąż skrywa tajemnice

Rusza kolarski Małopolski Wyścig Górski

135 lat Domu Pomocy Społecznej im. Helclów

Mniej chętnych na wakacje w Zakopanem. Sprawdziliśmy, ile średnio trzeba zapłacić za nocleg

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię