Samotność jako próba autentyczności: Kierkegaard i dom-zamek
Samemu można oddychać pełniej, ale też mocniej czuć ciężar własnych emocji. Dom staje się „zamkiem” — prywatną przestrzenią, w której odpadają społeczne maski. Pojawia się pytanie o uczciwość wobec siebie: czy trzeba być radosnym, bo „tak wypada”, bo święta, bo rodzina, bo rytuał? A jeśli nie — czy trzeba się z tego tłumaczyć?
Moje emocje są moimi emocjami. (…) Czy ja muszę zawsze mieć tę twarz pogodną, kiedy tego ode mnie kultura oczekuje?
- pyta filozofka.
Wolność Kevina nie jest wolnością absolutną, bo przychodzi z zewnątrz (pomyłka, zaniedbanie, okoliczności), a potem zostaje obramowana warunkami: nie wolno spalić domu, bo traci się schronienie; nie da się udawać, że świat na zewnątrz nie istnieje. Kiedy pojawia się zagrożenie, wolność przechodzi w „wolność do”: do obrony, do decyzji, do odpowiedzialności. Dom przestaje być miejscem zabawy, a staje się bastionem tożsamości.
Ta wolność (…) nie jest tym wyborem, tylko raczej jest taką wolnością do. (…) Wolnością do zaopiekowania się własnym domem
- tłumaczy prof. Hańderek.
Sprawdź inne podcasty z serii "Państwo Filozofów"
Dom, adres, ojcowizna: Plessner i twardnienie tożsamości
Dom to nie tylko przestrzeń; to „serce” tego, co dziedziczone i bronione. Pojawia się cała symbolika: domostwo, ojcowizna, ojczyzna — słowa, które spinają prywatne z publicznym. Wraz ze świadomością „adresu” człowiek zaczyna widzieć siebie jako część instytucji, wspólnot i zobowiązań. Kevin — mały wojownik — broni nie tyle budynku, ile znaczeń, które budynek niesie. Joanna Hańderek mówi:
Dom, domostwo (…) wiąże się ściśle z ojcowizną, ojczyzną. (…) Dziecko zacznie rozumieć, czym jest jego adres, automatycznie zacznie wchodzić w instytucje społeczne.
Przemoc Kevina bywa szokująco pomysłowa, chwilami wręcz sadystyczna — ale jej źródło zostaje opisane nie jako „zamiar zadania bólu”, tylko jako cielesna reakcja, zrośnięta ze zmysłowością, bez wyraźnego dystansu do konsekwencji. Dziecko jest „nurtem percepcji”: widzi zagrożenie i działa. Dom niemal „ucieleśnia się” w obronie — schody, narzędzia, kuchnia stają się częścią jednego organizmu: Kevin–twierdza.
„Dziecko jest bardzo mocno zanurzone w ciało (…) i myślę, że tu jest taki moment, w którym Kevin jest do wytłumaczenia.”
- wyjaśnia rozmówczyni.
Kevin jako rytuał: Huizinga, Eliade, Benjamin, Heidegger
Oglądanie filmu co roku działa jak obrzęd: powtarzalny gest, który buduje wspólnotę i porządkuje czas. Rytuał ma wymiar ludyczny, ale bywa śmiertelnie poważny — jest treningiem wejść i wyjść z reguł, uczeniem się norm, przygotowaniem do życia w społeczeństwie. Święta jako „wyzerowanie” nie muszą być prawdziwym powrotem do „pierwotności” — wystarczy, że są skutecznym nastrojeniem. A potem zostaje „aura”: coś, co przywołuje ludzi, miejsca, emocje, nawet jeśli ich już nie ma; i staje się sposobem przytomnego bycia.
Filmowy Kevin miał więcej szczęścia niż aktor, który zagrał tę rolę. Czyli ten wesoły rytuał zostaje skontrastowany z ciężarem biografii dziecięcego aktora i z długą historią przemysłu, który potrafi „przykleić” rolę do człowieka, a człowiekowi odebrać dzieciństwo. Wtedy „komedyjka” nagle przestaje być niewinna — i zaczyna kłuć jak ironia losu.
Wyślij opinię na temat artykułu
Komentarze (2)
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.
Amet architecto
asperiores deleniti dicta dolores earum illo iste
Posłuchasz nas
Kraków 101.6 MHz
Tarnów 101 MHz
Zakopane 100 MHz
Andrychów 98.8 MHz
Gorlice 97.4 MHz
Krynica-Zdrój 102.1 MHz
Rabka-Zdrój 87.6 MHz
Szczawnica 90 MHz
Nowy Sącz 90 MHz
