Instytucja świadka koronnego została wprowadzona w Polsce w 1997 roku na wzór anglosaski. Funkcjonuje ona w wielu krajach demokratycznych.
Idea jest taka, że sprawca przestępstwa nie będzie odpowiadał za swoje czyny pod warunkiem, że ujawni czyny swoje i innych osób współdziałających z nim. Chodzi zatem o działania zorganizowanych grup przestępczych, a nie indywidualne czyny.
Nie w każdej sprawie można być świadkiem koronnym, np. nie funkcjonuje to w sprawach o zabójstwo czy usiłowanie zabójstwa.
Różnica między dużym a małym świadkiem koronnym polega na tym, że duży świadek nie odpowiada w ogóle za swoje czyny, natomiast dla małego świadka koronnego przewidziane jest nadzwyczajne złagodzenie kary czyli wyrok poniżej przewidywanego w przepisach.
Mały świadek koronny, w przeciwieństwie do dużego, nie ma także zapewnionego bezpieczeństwa i specjalnej ochrony.