Adriaport. Czechosłowacki sen o własnym morzu

Ziemowit Szczerek
Rurytania Ziemowita Szczerka, czyli podróże po Europie B
Sobota, 2025.04.12

Czy Czechosłowacja mogła mieć dostęp do Adriatyku? W czasach zimnej wojny powstał śmiały projekt: sztuczna wyspa i tunel pod Austrią. Projekt ten powstał z inicjatywy profesora Karla Žlabka i był realnie rozważany w latach 60. i 70. XX wieku.

Fot. ilustracyjne, Pexels

Wizja tunelu przez Alpy

Adriaport miał stanowić remedium na chroniczny brak dostępu do morza, z którym Czesi i Słowacy mierzyli się od wieków. W założeniu tunel miał zaczynać się w Czeskich Budziejowicach, prowadzić przez austriacki Linz i kończyć się nad Adriatykiem, na zakupionym fragmencie słoweńskiego wybrzeża (ówczesna Jugosławia). Z 410 km trasy, aż 350 km miało przebiegać pod ziemią, w tym pod Alpami i znaczną częścią Austrii.

Materiały wydobyte z tunelu posłużyłyby do budowy sztucznej wyspy, na której miał powstać tytułowy port – pełnoprawny morski przyczółek Czechosłowacji.

Projekt geopolityczny i technologiczny

Projekt, oceniany przez specjalistów jako technicznie możliwy i nawet opłacalny, zakładał wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań – jak system serwisowych tuneli, podziemne rozjazdy i szybkie pociągi dostosowane do jazdy w tunelach. Planowano przewozy towarowe, pasażerskie i kombinowane, a linia miała stać się także źródłem dewiz, poprzez połączenie z austriacką siecią kolejową.

Szacunkowy koszt inwestycji wynosił 300 miliardów koron czechosłowackich, a wykonaniem miało zająć się renomowane biuro Prago Projekt.

Dlaczego się nie udało?

Mimo zaawansowania koncepcyjnego i oceny projektu jako realnego Adriaport nie został zrealizowany. Ostatecznie zdecydowały względy polityczne. Obawy o masowe ucieczki na Zachód, trudność kontrolowania tunelu przez ZSRR oraz zbyt wielkie ryzyko dla czechosłowackich decydentów sprawiły, że projekt został odłożony na półkę.

Dziedzictwo Adriaportu

Pomimo że Adriaport nigdy nie powstał, jego dziedzictwo być może nie przepadło. BBC sugerowało, że inspiracją dla eurotunelu pod kanałem La Manche mogły być właśnie koncepcje Karla Žlabka – od tunelu serwisowego, przez systemy bezpieczeństwa, po logistykę kombinowanego transportu. Także tunel Gottharda, uruchomiony w Szwajcarii dekady później, mógł czerpać z tamtej wizji.

Dziś Adriaport pozostaje nie tylko fascynującym epizodem z historii Europy Środkowej, ale także przypomnieniem o marzeniach narodów zamkniętych na lądzie – takich jak Czesi – o dostępie do wielkiej wody.

Autor:

Ziemowit Szczerek

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Adriaport. Czechosłowacki sen o własnym morzu

Wizja tunelu przez Alpy

Projekt geopolityczny i technologiczny

Dlaczego się nie udało?

Dziedzictwo Adriaportu

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Przełomowa inicjatywa Kraków Airport: Neuroróżnorodny przewodnik w podróży

Karambol za za węzłem Targowisko na A4. Są utrudnienia

Potok Olszanicki zostanie uratowany. Lotnisko w Balicach otrzymało zgodę na ważną inwestycję

Przełomowa inicjatywa Kraków Airport: Neuroróżnorodny przewodnik w podróży

Przyspiesza porody, wprowadza niepokój, a nawet doprowadza do obłędu. Czy halny ma aż taką moc?

Dożywocie dla Ingebrigta G. za zabójstwo 26-latki w Oświęcimiu

W wakacje prawdopodobne ogłoszenie konkursu na koncepcję siedziby filharmonii

Przyspiesza porody, wprowadza niepokój, a nawet doprowadza do obłędu. Czy halny ma aż taką moc?

Więcej włamań, ale mniej rozbojów. Tarnowska policja podsumowuje ubiegłoroczne statystyki

Kolejne kłopoty byłego dyrektora w tarnowskim starostwie. Pobierał kilometrówkę... mimo zatrzymanego prawa jazdy

Sprawca śmiertelnego potrącenia 10-latka koło Limanowej jeszcze dziś może usłyszeć zarzuty

Czy w Media Expert są meble ogrodowe?

Kraków Karoliny Grodziskiej - odc. 7. - KS Pychowianka

Adriaport. Czechosłowacki sen o własnym morzu

Wizja tunelu przez Alpy

Projekt geopolityczny i technologiczny

Dlaczego się nie udało?

Dziedzictwo Adriaportu

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Przełomowa inicjatywa Kraków Airport: Neuroróżnorodny przewodnik w podróży

Karambol za za węzłem Targowisko na A4. Są utrudnienia

Potok Olszanicki zostanie uratowany. Lotnisko w Balicach otrzymało zgodę na ważną inwestycję

Przełomowa inicjatywa Kraków Airport: Neuroróżnorodny przewodnik w podróży

Przyspiesza porody, wprowadza niepokój, a nawet doprowadza do obłędu. Czy halny ma aż taką moc?

Dożywocie dla Ingebrigta G. za zabójstwo 26-latki w Oświęcimiu

W wakacje prawdopodobne ogłoszenie konkursu na koncepcję siedziby filharmonii

Przyspiesza porody, wprowadza niepokój, a nawet doprowadza do obłędu. Czy halny ma aż taką moc?

Więcej włamań, ale mniej rozbojów. Tarnowska policja podsumowuje ubiegłoroczne statystyki

Kolejne kłopoty byłego dyrektora w tarnowskim starostwie. Pobierał kilometrówkę... mimo zatrzymanego prawa jazdy

Sprawca śmiertelnego potrącenia 10-latka koło Limanowej jeszcze dziś może usłyszeć zarzuty

Czy w Media Expert są meble ogrodowe?

Kraków Karoliny Grodziskiej - odc. 7. - KS Pychowianka

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię