Edytuj
share
Znamy nominowanych do nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera 2025
Anne Applebaum, Timothy Garton Ash, Hanna Krall oraz L'arche Śledziejowice, Langusta na Palmie i Małgorzata Rybicka to szóstka nominowanych do tegorocznej Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera w dwóch kategoriach: publikacji, które stanowią kontynuację tischnerowskiego "myślenia według wartości" oraz inicjatyw duszpasterskich i/lub społecznych będących działaniem według wartości głoszonych przez ks. Józefa Tischnera. Wręczenie Nagrody laureatom odbędzie się 27 listopadzie w Nowohuckim Centrum Kultury.
Nagroda Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera
Nagroda przyznawana jest nieprzerwanie od 2001 roku wybitnym intelektualistom, publicystom i działaczom społecznym, którzy wcielają w życie wartości bliskie księdzu Józefowi Tischnerowi. Promuje sposób myślenia i postawy, łączące intelektualną rzetelność, odwagę i wrażliwość na drugiego człowieka. Stwarza niepowtarzalną okazję, żeby pokazać jedność myślenia według wartości i empatii, bliskość intelektualnego wysiłku i codziennego praktykowania dobra.
Od 2022 r. Nagroda Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera jest przyznawana w dwóch równorzędnych kategoriach:
- za książkę lub cykl publikacji, które stanowią kontynuację Tischnerowskiego „myślenia według wartości”,
- za inicjatywy duszpasterskie i/lub społeczne będące działaniem według wartości głoszonych przez ks. Józefa Tischnera.
W kategorii " za książkę lub cykl publikacji, które stanowią kontynuację Tischnerowskiego „myślenia według wartości” nominowani do Nagrody zostali :
1.
Anne Applebaum - "Koncern autokracja. Dyktatorzy, którzy chcą rządzić światem" (tłum. Michał Rogalski, Agora, Warszawa 2024)
Z opisu wydawcy:
„Dziś autokracja to nie jeden dyktator, ale wyrafinowane sieci złożone z podatnych na korupcję struktur finansowych, technologii nadzoru i profesjonalnych propagandystów. (…) Te nowoczesne reżimy rządzą dziś Chinami, Rosją, Iranem i wieloma innymi krajami. Do tego powiązane są one licznymi interesami. Skorumpowane firmy w jednym kraju współpracują ze skorumpowanymi firmami w innych. Policja w jednym autorytarnym kraju może uzbrajać i szkolić policję w innym, a propagandyści dzielą się zasobami i tematami, wbijając ludziom do głów te same wiadomości o słabości demokracji, złej Ameryce i Unii Europejskiej.
Ani międzynarodowa krytyka, ani sankcje gospodarcze nie są już skutecznymi sposobami na autokratów. Nawet masowe ruchy opozycyjne, od Wenezueli przez Hongkong po Moskwę, mają dziś znacznie utrudnione zadanie. Członków »koncernu autokracja« nie jednoczy bowiem ideologia, taka jak komunizm, ale pragnienie władzy, bogactwa i bezkarności. W swojej bardzo aktualnej i przejmującej książce Anne Applebaum (…) wzywa demokratyczne rządy oraz nas samych do fundamentalnej przemiany polityki i wartości w celu zwalczania nowego rodzaju zagrożenia”.
2.
Timothy Garton Ash - "Homelands. Historia osobista Europy" ( Znak Horyzont 2024)
Opis książki (nota):
„Mamy tylko jedną Europę. Dbajmy o nią Ze zgliszcz i gruzów drugiej wojny światowej wzniesiono na Starym Kontynencie nowy gmach, który stał się domem wielu narodów. Dzieje tej bezprecedensowej odbudowy przedstawia w swej najnowszej książce Timothy Garton Ash. Jego spojrzenie na historię Europy po 1945 roku jest niezwykle osobiste. Opisuje ją
z perspektywy własnych doświadczeń, na podstawie wspomnień najbliższych i oczami dziesiątek osób, świadków przełomowych wydarzeń i codziennych trosk: od gdańskiej stoczni, przez lesiste góry Kosowa po ubogie przedmieścia Paryża. W ciągu trzydziestu lat, jakie minęły od upadku muru berlińskiego po wybuch pełnoskalowej wojny w Ukrainie, Europejczycy mogli przekonać się, że nieosiągalne dla wcześniejszych pokoleń życie w pokoju i wolności jest wreszcie możliwe. Warunkiem jest stanięcie w obronie europejskich wartości i w poszanowaniu wszystkich ojczyzn – nawet tych lokalnych, najmniejszych, najbliższych.”
3.
Hanna Krall – za całokształt
Ta kandydatura już się u nas raz pojawiła (zgłoszona bodaj przez Wydawnictwo Literackie), ale z różnych powodów jakoś nie została zauważona. Tymczasem pisarstwo Hanny Krall, która w tym roku obchodziła 90. urodziny, zawiera bardzo wiele elementów predestynujących ją do nagrody. Myślę przede wszystkim o jego wymiarze moralnym. Reporterska powściągliwość sprawia, że autorka, nie oceniając swoich bohaterek i bohaterów, stawia czytającym szereg zasadniczych pytań o to, jak zachować się nie tyle w rozmaitych życiowych sytuacjach, ile wobec konkretnego człowieka, uwikłanego – jakby powiedział Patron Nagrody – w konkretny, zawsze niepowtarzalny dramat. W jej najnowszej książce, zatytułowanej Jedenaście (Wydawnictwo a5, Kraków 2024), spotykają się postaci i tematy z różnych czasów – od Zagłady po najbardziej współczesne konflikty i związane z nimi wyzwania moralne. Krall zawsze przyjmuje tę samą perspektywę: kieruje naszą uwagę na bohaterkę i bohatera, na drobny nieraz, ale istotny szczegół, jakieś zdanie zapamiętane, pojedynczą scenę. Jej twórczość roi się od spotkań – w tym najgłębszym, tischnerowskim sensie tego słowa. Może warto to docenić?
W kategorii - "za inicjatywy duszpasterskie i/lub społeczne będące działaniem według wartości głoszonych przez ks. Józefa Tischnera"
1.
L’Arche Śledziejowice to niezwykła wspólnota, w której codzienność staje się świadectwem życia w duchu bliskim ks. Józefowi Tischnerowi. Od niemal dwóch dekad w małej miejscowości pod Krakowem powstaje przestrzeń, w której osoby z niepełnosprawnością intelektualną i ich asystenci żyją razem — nie jako opiekunowie i podopieczni, lecz jako równoprawni członkowie jednej rodziny. Wspólnota L’Arche nie jest tylko miejscem zamieszkania — to szkoła człowieczeństwa.
Organizacja prowadzi działania edukacyjne i promujące inkluzję społeczną, inspirując środowiska akademickie, samorządowe i kościelne. L’Arche Śledziejowice zaprasza do współdziałania wolontariuszy z całego świata, organizuje spotkania integracyjne, rekolekcje, warsztaty i wydarzenia kulturalne, które poszerzają społeczną wrażliwość na osoby wykluczone i marginalizowane. W centrum wszystkich działań pozostaje jednak relacja – prosta, szczera, oparta na wzajemnym zaufaniu.
L’Arche to też wspólnota duchowa. W duchu ekumenizmu i otwartości organizowane są wspólne modlitwy i celebracje, które nie dzielą, lecz łączą.
2.
Langusta na Palmie – to przede wszystkim kanał na YouTube o. Adama Szustaka, dominikanina, niezwykle popularnego kaznodziei i duszpasterza. W szerszym ujęciu to także miejsce gromadzące określoną społeczność: osób wierzących, zaangażowanych w życie religijne, a zarazem świadomych, zadających pytania, stawiających na rozwój duchowy. Ojciec Szustak nie tylko zamieszcza w Internecie swoje popularne kazania, cykle rekolekcji, komentarze biblijne i inne, ale też wędruje po Polsce i za granicą, głosząc Ewangelię. Jego zawołanie to: „Głosić wszystkim, wszędzie i na różne sposoby”. Za pośrednictwem Langusty na Palmie kontaktuje się z wiernymi, przyjmuje zaproszenia, informuje o planowanych wydarzeniach i swojej dostępności. Publikuje też książki-cegiełki ze swoim nauczaniem. Sam mówi o tym tak: „YouTube to największa ambona świata, więc wlazłem na nią i nie zejdę, aż do wszystkich dotrze Dobra Nowina”.
Nazwa „Langusta na Palmie” nawiązuje do mozaiki w Akwilei, a autor definiuje ją jako symbol wyniesienia i szczęścia, które chrześcijanin osiąga dzięki wierze. Kanał – istniejący już ponad 10 lat – ma aktualnie ok. 950 000 subskrybentów i cieszy się niesłabnącą popularnością.
3.
Małgorzata Rybicka - absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Gdańskim, w 1976 poślubiła Arkadiusza Rybickiego „Arama”, przez którego związała się też z środowiskami opozycyjnymi, w szczególności Ruchem Młodej Polski. Od 1981 pracowała jako nauczycielka, ale w stanie wojennym została zwolniona ze szkoły za udział w akcji protestacyjnej „Nauczyciele bez kłamstwa”. W 1984 roku urodziła syna Antoniego, u którego rozpoznano spektrum autyzmu. Od tej pory poświęciła się działalności na rzecz osób autystycznych, zwłaszcza takich, u których bycie w spektrum autyzmu łączy się z innymi ograniczeniami, w tym z niepełnosprawnością intelektualną. Małgorzata Rybicka zajmuje się ludźmi, którymi nikt się nie chce zająć, z którymi kontakt jest trudny i którzy wymagają szczególnej opieki i prowadzenia. Jej działalność pomaga dostrzec w nich piękno i rozmaite ukryte talenty (Antoni na przykład gra na saksofonie), a jednocześnie uświadamia społeczeństwu, że każdy człowiek zasługuje na szacunek i troskę. Współtworzyła Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym, a w 1993 roku została dyrektorką Specjalnego Ośrodka Rewalidacyjno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem. W jej działalności wspierał ją zawsze mąż, który jednak zginął w 2010 roku w katastrofie lotniczej w Smoleńsku.