Nagrody Dziedzictwa Europejskiego | Nagrody Europa Nostra to prestiżowe wyróżnienie dla organizacji, instytucji i osób realizujących projekty w zakresie dziedzictwa kulturowego i naturalnego oraz działających na rzecz zachowania, edukacji, promocji i lepszych rozwiązań dla sektora dziedzictwa. W 2025 roku międzynarodowe grono ekspertów pod przewodnictwem profesora Jacka Purchli, wiceprezydenta Europa Nostra, wybrało 30 laureatów z 24 krajów na całym kontynencie. Wśród nich dwie inicjatywy dziedzictwa kulturowego z Polski: EC1 Łódź – Miasto Kultury w kategorii Konserwacja i adaptacja oraz Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego w kategorii Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości.
EC1 Łódź – Miasto Kultury
Kategoria Konserwacja i adaptacja
EC1 w Łodzi została przekształcona z historycznej elektrowni w tętniący życiem kompleks kulturalno-edukacyjny. Dzięki działającym w kompleksie centrum nauki i techniki, planetarium, kinu, centrum komiksu, centrum kultury filmowej i przestrzeni publicznej, EC1 oferuje potężny model dla rewitalizacji dziedzictwa przemysłowego w całej Europie.
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego
Kategoria Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości
Od ponad dwóch dekad Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego zapraszają mieszkańców i turystów do odkrywania miejsc dziedzictwa kulturowego z nowej perspektywy. Dzięki autorskim programom tematycznym, filmom, badaniom i platformie cyfrowej to popularne w całym regionie i poza nim wydarzenie co roku poszerza wiedzę tysięcy uczestników na temat bogatego dziedzictwa Małopolski.
Zwycięzcy zostali wybrani przez Jury Nagrody, składające się z jedenaściorga ekspertów w zakresie dziedzictwa z terenu całej Europy, po dokonaniu oceny zgłoszeń przez Komisje Selekcyjne. Do tegorocznej edycji konkursu zgłoszono łącznie 251 spełniających kryteria wniosków, nadesłanych przez organizacje i osoby prywatne z 41 krajów europejskich.
Glenn Micallef, europejski komisarz ds. sprawiedliwości międzypokoleniowej, młodzieży, kultury i sportu, powiedział: „Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Nagrody Europa Nostra dają nam możliwość uznania tego, jak dziedzictwo kulturowe jest głęboko cenione w Europie. Tegoroczni zwycięzcy ucieleśniają ciągłe wysiłki podejmowane na rzecz ochrony i promowania naszego bogatego dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń. Gratulujemy zwycięzcom ich wybitnych osiągnięć i cennego wkładu”.
Cecilia Bartoli, światowej sławy mezzosopranistka i Prezydent Europa Nostra, stwierdziła: „Serdecznie gratuluję tegorocznym Europejskich Nagród Dziedzictwa Europejskiego / Nagród Europa Nostra zasłużonego uznania. Te inspirujące inicjatywy pokazują, jak dziedzictwo kulturowe może być potężną siłą pozytywnych zmian w Europie – wzmacniając społeczności, wspierając dobrostan, napędzając kreatywność i przyczyniając się do osiągania odporności gospodarczej. Dziedzictwo kulturowe łączy ludzi ponad pokoleniami i granicami. Zbliża do siebie obywateli Europy, zjednoczonych w naszej bogatej różnorodności. Wnosi piękno i znaczenie do naszego codziennego życia i pokazuje, w jaki sposób może pomóc w kształtowaniu bardziej zrównoważonej i sprzyjającej włączeniu społecznemu przyszłości”.
Zwycięzcy zostaną uhonorowani podczas ceremonii wręczenia Nagród Dziedzictwa Europejskiego 2025 w dniu 13 października w Flagey, ikonicznym budynku w stylu Art Deco, w Brukseli. W tym ważnym wydarzeniu wezmą udział komisarz europejski Glenn Micallef i prezydent wykonawczy Europa Nostra Hermann Parzinger. Podczas ceremonii ogłoszeni zostaną laureaci Grand Prix oraz zwycięzca Nagrody Publiczności, wybrani spośród tegorocznych laureatów Nagród Dziedzictwa Europejskiego / Nagród Europa Nostra, którzy otrzymają po 10 000 euro.
Sympatyków i entuzjastów dziedzictwa zachęcamy do zapoznania się z dokonaniami tegorocznych zwycięzców i głosowania online, aby wybrać zdobywcę Nagrody Publiczności – Public Choice Award 2025. Jej laureat otrzyma nagrodę pieniężną w wysokości 10 000 euro. Głosy można oddawać do 12 września.
Ceremonia będzie punktem kulminacyjnym Europejskiego Szczytu Dziedzictwa Kulturowego 2025, który odbędzie się w dniach 12-14 października w Brukseli. W złożonym kontekście geopolitycznym szczyt będzie również okazją do zaakcentowania nadchodzącego Kompasu Kulturalnego (Cultural Compass) Unii Europejskiej oraz do opowiedzenia się za polityczną, społeczną, środowiskową i gospodarczą wartością dziedzictwa kulturowego dla przyszłości Europy. Szczyt jest organizowany przez Europa Nostra i współfinansowany przez Unię Europejską.
Zwycięzcy Nagród Dziedzictwa Europejskiego / Nagród Europa Nostra 2025
Kategoria Konserwacja i adaptacja
Tower Roof of the Church of St. Mauritius, Spitz an der Donau, AUSTRIA
Antwerp City Hall, BELGIA
Hôtel Solvay, Brussels, BELGIA
Nicosia Old Municipal Market, CYPR
Kambones 1615 Historic House, Naxos, GRECJA
EC1 Łódź - City of Culture Complex, POLSKA
National Museum of Resistance and Freedom - Peniche Fortress, PORTUGALIA
Puerta de Alcalá, Madrid, HISZPANIA
Kategoria Badania
The Heritage Trees Project, BELGIA
Odeuropa, HOLANDIA / FRANCJA / NIEMCY / WŁOCHY / SŁOWENIA / WIELKA BRYTANIA
Glacier Archaeology Programme - Secrets of the Ice, NORWEGIA
IS-LE: Islamic Legacy, Ogólnoeuropejski projekt koordynowany w HISZPANII
Kategoria Edukacja, szkolenia i umiejętności
European Heritage Volunteers Programme, NIEMCY
“Saber Fazer” Programme, PORTUGALIA
ASTRA Center for Activities and Regional Resources, Sibiu, RUMUNIA
Pro Monumenta - Preventive Maintenance of Monuments, SŁOWACJA
Kategoria Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości
The Art of Protecting Bedechka, Stara Zagora, BUŁGARIA
Baltic Sea 3D Wrecksite Ontology, FINLANDIA
Notre-Dame de Paris Restoration Outreach, FRANCJA
Donation Campaign “The Culture of Ukraine has no Means of Defence”, LITWA / UKRAINA
Małopolska Culture Heritage Days, POLSKA
Almalaguês - Weaving the Future from the Tapestry of Time, Coimbra, PORTUGALIA
Hedgehog’s Home - Inventing a Better World, SERBIA
Casa Batlló: Integrating Neurodiversity in World Heritage, Barcelona, HISZPANIA
All Together Festival, Kyiv, UKRAINA
Kategoria Mistrzowie dziedzictwa
Prof. em. Peter Latz, NIEMCY
Inge Bisgaard, GRENLANDIA / DANIA
Zwycięzcy Nagród Europa Nostra 2025
Trzech tegorocznych zwycięzców pochodzi z krajów, które nie są stowarzyszone z programem Kreatywna Europa Unii Europejskiej. Zwycięzcy ci otrzymują Nagrody Europa Nostra, które odzwierciedlają zaangażowanie organizacji w docenianie doskonałości dziedzictwa we wszystkich krajach Rady Europy.
The Camellia House, Wentworth Woodhouse, WIELKA BRYTANIA (Kategoria Konserwacja i adaptacja)
School of Arts and Crafts of the Fabric of Saint Peter in the Vatican, WATYKAN (Kategoria Edukacja, szkolenia i umiejętności)
Varvara Buzilă, MOŁDAWIA (Kategoria Mistrzowie dziedzictwa)
Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Nagrody Europa Nostra zostały ustanowione przez Komisję Europejską w 2002 roku i od tego czasu są koordynowane przez Europa Nostra. Są współfinansowane z programu Unii Europejskiej Kreatywna Europa. Od dwudziestu trzech lat Nagrody są kluczowym narzędziem rozpoznawania i promowania wielorakich wartości dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego dla europejskiego społeczeństwa, gospodarki i środowiska.
Nagrody akcentują i promują doskonałość dziedzictwa i najlepsze praktyki w Europie, zachęcają do transgranicznej wymiany wiedzy i łączą interesariuszy dziedzictwa w sieciach. Nagrody przyniosły zwycięzcom liczne korzyści, takie jak większa (między)narodowa rozpoznawalność, dodatkowe fundusze czy większa liczba odwiedzających. Ponadto Nagrody sprzyjają rozbudzaniu troski o wspólne dziedzictwo wśród obywateli Europy. Dodatkowe fakty i liczby dotyczące nagród można znaleźć na stronie internetowej Nagród.
Nabór zgłoszeń do edycji 2026 jest otwarty. Odwiedź stronę www.europeanheritageawards.eu aby uzyskać więcej informacji i złożyć wniosek online do 9 września 2025 r.
Od 2022 roku propagowanie dobrych praktyk w zakresie dziedzictwa, inicjowanie współpracy pomiędzy organizacjami i instytucjami zajmującymi się dziedzictwem oraz merytoryczne wsparcie dla osób działających na polu dziedzictwa w Europie Środkowej i Wschodniej należy do zadań regionalnego centrum Europa Nostra w Krakowie – Europa Nostra Heritage Hub.
Szerzej o polskich Laureatach
EC1 Łódź – Miasto Kultury
Kategoria Konserwacja i adaptacja
Historia EC1 Łódź zaczęła się na początku XX wieku. Była to pierwsza elektrociepłownia w Łodzi, która przez prawie sto lat dostarczała energię elektryczną całemu miastu. Zmiany technologiczne i powolne wycofywanie się z przemysłu lekkiego od początku lat dziewięćdziesiątych powodowały również zmiany w funkcjonowaniu elektrociepłowni, która stawała się coraz bardziej przestarzała. Urządzenia wymagały naprawy i modernizacji. Finalnie w styczniu 2000 roku elektrociepłownia zakończyła działalność.
Ogromne przestrzenie stały niewykorzystane aż do 2008 roku, kiedy rozpoczęto projekt rewitalizacji tego miejsca. Władze miasta postawiły na rozwój kultury, a EC1 miało stać się jej sercem. Dawna elektrownia miała od tego momentu być połączeniem technologii, nauki, sztuki filmowej i popkultury.
Rozpoczęto wieloetapową pracę rewitalizacyjną całego kompleksu. Każde urządzenie zostało poddane pracom restauratorskim, powstały treści edukacyjne i rozrywkowe. Szereg realizowanych stopniowo inwestycji doprowadził do powstania centrum kultury i edukacji, przyczyniającego się do rozwoju gospodarczego i społecznego miasta.
Jako pierwsze otwarte zostało najnowocześniejsze w Polsce planetarium, wyposażone w zaawansowane technologie projekcyjne. Wkrótce po nim uruchomiono Centrum Nauki i Techniki z interaktywną wystawą „Przetwarzanie Energii”, która w przystępny sposób przybliża historię i funkcjonowanie dawnej elektrowni oraz procesy produkcji energii elektrycznej. W kolejnych latach kontynuowano rozbudowę całego kompleksu. W 2023 roku zakończono budowę Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej oraz nowoczesnej przestrzeni edukacyjnej „Ulica Żywiołów”, dedykowanej najmłodszym odbiorcom. Ostatnim etapem inwestycji było przekształcenie przestrzeni na potrzeby Narodowego Centrum Kultury Filmowej – flagowego projektu, który dzieli się z odbiorcami dziedzictwem filmowym.
Renowacje i modernizacje zabytkowych budynków poprzemysłowych oraz ich adaptacja do nowych funkcji prowadzone były pod nadzorem konserwatorskim. Rewitalizacja obiektu uwzględniła rangę i charakter obszaru, nawiązując do historycznego klimatu obiektów. Historyczny układ i gęstość zabudowy obszaru została w znacznym stopniu odtworzona.
Obecnie EC1 Łódź – Miasto Kultury to jedno z najdynamiczniej rozwijających się centrów kultury i nauki w Europie. Każdego roku odwiedzane jest przez setki tysięcy gości, których przyciąga bogactwo wydarzeń, nowoczesna infrastruktura oraz oryginalny charakter miejsca.
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego
Kategoria Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego to wydarzenie od 27 lat obecne w życiu mieszkańców Krakowa i regionu. Zostały zainicjowane w 1999 roku przez władze Województwa Małopolskiego, a od 2002 roku za ich organizację odpowiada Małopolski Instytut Kultury w Krakowie. Ideą, która od początku przyświeca wydarzeniu, jest podnoszenie świadomości Małopolan na temat dziedzictwa regionu poprzez udostępnianie miejsc stanowiących bogaty i różnorodny zbiór świadectw przeszłości kulturowej.
Wydarzenie odbywa się co roku w maju, a bogaty program oferuje uczestnikom nie tylko możliwość poznania nieznanych lub mniej znanych zabytków, ale również spojrzenie na te doskonale znane z innej, nieoczywistej perspektywy. Są wśród nich kościoły i klasztory, muzea, pałace, zabytkowe budowle przemysłowe oraz stare dwory i domostwa rozsiane po całej Małopolsce. Szeroki wachlarz aktywności obejmuje oprowadzania i spacery z przewodnikami, historykami sztuki i lokalnymi pasjonatami, warsztaty dla dzieci i dorosłych, a także wykłady, wystawy i wydarzenia artystyczne. Każda edycja Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego ma inny temat przewodni, który daje przestrzeń do interpretacji lokalnych historii, odkrywania zapomnianych kontekstów historycznych, tworzenia programów zwiedzania dostosowanych do różnych grup odbiorców (rodzin z dziećmi, seniorów, osób z niepełnosprawnościami, osób z małych miejscowości). Tworzy to przestrzeń do refleksji nad dziedzictwem kulturowym i jego wpływem na naszą współczesność.
Ważnym elementem Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego jest współpraca organizatorów z gospodarzami obiektów, specjalistami od historii lokalnej, wolontariuszami, naukowcami i przedstawicielami władz regionalnych. Zaangażowanie środowiska lokalnego odgrywa istotną rolę w budowaniu świadomości społecznej, a poszerzenie oferty wydarzenia o działania o charakterze inkluzywnym (np. oprowadzania z tłumaczeniem na polski język migowy i audiodeskrypcją czy warsztaty dla różnych grup wiekowych) umożliwia uczestnictwo w Dniach Dziedzictwa wszystkim, na miarę ich indywidualnych potrzeb. Współpraca z różnorodnymi środowiskami i interesariuszami dziedzictwa to jedna z podstawowych wartości projektu.
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego przyciągnęły dotychczas ponad 300 000 uczestników, a w ich trakcie zaprezentowano ponad 300 obiektów dziedzictwa kulturowego we współpracy z niemal 500 partnerami lokalnymi i regionalnymi. To wyjątkowe wydarzenie wzmacnia więzi społeczne i buduje tożsamość lokalną.
Mataeriały prasowe.
- A
- A
- A
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego z Nagrodą Dziedzictwa Europejskiego
Najważniejsze europejskie nagrody dziedzictwa w 2025 roku dla EC1 Łódź – Miasto Kultury oraz Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego Komisja Europejska i Europa Nostra ogłosiły dziś 12 czerwca laureatów Nagród Dziedzictwa Europejskiego / Nagród Europa Nostra 2025, które są współfinansowane z programu Unii Europejskiej Kreatywna Europa. Wśród tegorocznych zwycięzców znalazły się dwie niezwykłe inicjatywy dziedzictwa kulturowego z Polski: EC1 Łódź – Miasto Kultury w kategorii Konserwacja i adaptacja oraz Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego w kategorii Zaangażowanie obywatelskie i podnoszenie świadomości.
Autor:
Katarzyna Fortuna
Komentarze (0)
Brak komentarzy
Najnowsze
-
16:29
Czy powtórne liczenie głosów wyborczych ma sens?
-
15:53
„Lepsza siostra” – serial pełen dramatów, który nie wykorzystał swojego potencjału
-
15:39
Miasto wprowadza wakacyjny rozkład jazdy komunikacji miejskiej. Ale czy to już wakacje?
-
14:57
Gwałtowna burza powaliła drzewa w Puszczy Dulowskiej, jest zakaz wstępu do lasu
-
14:43
Piątek pełen wypadków na małopolskich drogach - uwaga na utrudnienia!
-
14:19
Hau hau, miau miau! Krakowskie zwierzaki mają swojego rzecznika
-
14:11
Święto Słońca, czyli niezwykła potańcówka w Niepołomicach
-
13:59
Zaginęła 17-letnia Wiktoria Anzel, wychowanka placówki opiekuńczo-wychowawczej w Krakowie. ZDJĘCIE, RYSOPIS
-
13:50
Odwiedzający narzekają na horrendalne wysokie mandaty za brak biletu parkingowego nad Chechłem
-
13:35
85. rocznica pierwszego transportu Polaków do Auschwitz. Jak będą wyglądać uroczystości?
-
12:10
Jak konflikt izraelsko-irański może wpłynąć na bezpieczeństwo Europy i Polski?
Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy
Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.
Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]
Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze