- A
- A
- A
"Dumanowski" Jana Klaty - RECENZJA
W dziejach radiowego teatru to było pionierskie wydarzenie, zrealizowane z okazji 85. lecia Radia Kraków.Czy Józafat Dumanowski, zapomniany Ojciec Republiki, „widmowy tytan naszej historii”, jak pisze Wit Szostak, istniał naprawdę? Chyba nikt ze słuchaczy Radia Kraków nie ma już wątpliwości…
Radiowe słuchowisko, wspólne działo Jana Klaty i Sebastiana Majewskiego, dostarczyło niedowierzającym niezbitych dowodów. Otrzymaliśmy wspaniałe dzieło o charakterze dokumentalnym, w brawurowy sposób rozpisane na najbardziej klasyczne gatunki: literackie, muzyczne, teatralne, dziennikarskie. Nie zabrakło także materiałów wizualnych, choćby archiwalnych fotografii, choć rzecz dzieje się w radiu.
Audycja radiowa to oś konstrukcji całego słuchowiska : socjolożka Karolina Anna Bronowicka kompetentnie i wnikliwie przepytuje zaproszonych do studia badaczy, historyków, biografów i znawców tematu. Audycja w audycji, wspaniały wątek autotematyczny! A ponieważ temat jest gorący, a odkrycie sensacyjne, w sporach uczonych dojdzie do wyrazistej polaryzji stanowisk, a nawet… szarpaniny. Trudno się dziwić. W sprawach narodowej rangi emocje nierzadko biorą górę nad rozumem, vide oficjalne i nieoficjalne obchody 11 listopada na ulicach polskich miast.
„Dokument” Klaty i Majewskiego skonstruowany jest jak najlepszy serial HBO. Kilkunastominutowe (średnio) odcinki słuchowiska urywają się zawsze tam, gdzie kumuluje akcja – rusza pucz jenerałów, rumieńców nabiera płomienny romans Ojca Republiki zainicjowany na cmentarzu, ( gdyż miał on jak czytamy w „Dumanowskim” „predylekcję do nekropolii”), czy rozpoczyna się próba performatywnego czytania odnalezionego arcydramatu Korneliusza Zamorskiego „Marsz Józafata”. Oczywiście na scenie Teatru im. Słowackiego, ufundowanego przez Słowackiego.
Bogactwo i różnorodność radiowej narracji to z pewnością główny atut inscenizacji Jana Klaty w Radiu Kraków. Kto bywa na przedstawieniach tego reżysera w teatrze wie, że Klata to twórca wyjątkowo wrażliwy na dźwięk, reżyser muzyczny erudyta, którego dźwiękowe oprawy spektakli nie mają sobie równych. Aż dziwny jest fakt, że dotąd Klata nie reżyserował w operze!
W radiowym teatrze Klaty uderza też bogactwo form parateatralnych: w „Dumanowskim” usłyszeliśmy na przykład fragment audiobooka, zawierającego wzorowane na Dekameronie erotyczne opowiadanie D’Annunzia pt. „Przyjaciele”. Mamy odnalezione na płycie w archiwach BBC nieznane przemówienie marszałka Piłsudskiego – koronny dowód w debacie o roli i życiu zapomnianego bohatera. Jest wspomniana próba w teatrze i cały bukiet gatunków dziennikarskich: debata, relacja reporterska, reportaż. Prawdziwy majstersztyk to wiązanka przyśpiewek ludowych, ponoć wziętych z Oskara Kolberga, i zachowanych niestety w niezbyt dobrych stanie technicznym. Dla lubiących mistykę przygotował reżyser „ludzki głos na wieki zaklęty w murach” czyli rejestrację cudownego zjawiska akustycznego w jednym z krakowskich kościołów. Wielka tu rola naszych radiowych współtwórców „Dumanowskiego”: reżyserki radiowej Ewy Ziembli i realizatora dźwięku Wojtka Gruszki. Nie byłoby słuchowiska w tak niezwykłej formie, gdyby nie ich kreatywność.
Ale „Dumanowski” to nie tylko formalna zabawa, choć to właśnie ona stanowi o atrakcyjności słuchowiska. To misterna, koronkowa, szkatułkowa opowieść o budowaniu narodowego mitu – o jego warunkach, meandrach i dewiacjach. I wcale nie mam tu na myśli wizyt głównych bohaterów u świtezianek. W konstrukcji, czy raczej rekonstrukcji mitu prawda rywalizuje z fikcją, a śmiertelna powaga z humorem. Bezczelnym, niepoprawnym, szargającym świętości. Odświeżającym schematy i dającym do myślenia.
Ostatnia scena – Wielki Finał i scena pogrzebu – to dekonstrukcja mitu, jego obnażenie i demistyfikacja. Żyjący trup – Józafat Dumanowski – genialny Krzysztof Globisz mówi o nudzie, zmęczeniu i szaleństwie. A także aktorskiej grze, udawaniu i pozorach. I do końca nie wiemy już co jest prawdą, co udawaniem, grą, autentykiem, rzeczywistością.
Justyna Nowicka
Najnowsze
-
21:03
Cenne artefakty i nieznane wejścia do krypt odkryte w kościele Franciszkanów w Bieczu
-
20:16
Avengersi medycyny nuklearnej rewolucjonizują diagnostykę nowotworów. Szpital Uniwersytecki testuje rozwiązanie
-
19:04
Studenckie Centrum Konstrukcyjne AGH pomoże rozwinąć innowacyjne pomysły studentów
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF
-
15:39
#PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I
-
13:55
RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…
-
12:33
W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ
-
11:03
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM
-
10:11
#RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF
-
09:44
Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1
-
09:21
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm
-
08:54
Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH
-
08:13
RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…
-
07:56
RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…
-
07:27
Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px
-
18:05
73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B
-
16:37
Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb
-
16:13
RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…
-
15:12
Z kolei w miejscowości Kąclowa w woj. nowosądeckim na drodze wojewódzkiej 981 doszło do kolizji 3 aut. Tu na szcz… https://t.co/xyILn3RcVd
Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy
Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.
Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]
Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze