- A
- A
- A
Hitlerowskie graffiti przetrwało w Krakowie ponad 70 lat. Teraz zaczyna znikać
W stolicy Małopolski zachowało się około 300 białych napisów, które w czasie wojny na budynkach nanieśli Niemcy. To głównie białe strzałki, które wskazywały wyjścia ze schronów przeciwlotniczych. Zachowały się też trzy białe literki "V" jak "Victoria". Namalowali je Niemcy, którzy cieszyli się ze zwycięstw na froncie. W ostatnich latach, przez remonty i działania współczesnych grafficiarzy, znaki zaczęły znikać.Na początku lat 40. XX wieku, gdy hitlerowcy odnosili kolejne zwycięstwa na froncie, przesiedleni do Krakowa niemieccy urzędnicy, m.in. w dzisiejszej Krowodrzy, malowali na fasadach kamienic literę "V" jak "Victoria". Kilka lat później, gdy powodów do rysowania litery "V" zaczynało brakować, coraz bardziej realna stała się za to groźba nalotu na Kraków. Decyzją generalnego gubernatora w każdej niemieckiej kamienicy pwinicę należało przerobić na schron przeciwlotniczy. Dodatkowo administratorzy budynków na fasadach przy wyjściach ze schronów malowali białe strzałki i napis NA - skrót od Notausgang, czyli wyjście awaryjne.
Jedną z literek "V", które po latach ostały się na fasadach krakowskich kamienic, w ostatnich dniach przykryło graffiti pseudokibicowskie, wiele strzałek zamalowano podczas remontów budynków. - Kilka takich napisów powinniśmy zachować. Jest to fragment historii tego miasta. Trzeba wybrać najlepiej zachowane, przesłonić je i umieścić odpowiednią tablicę - apeluje Tomasz Mierzwa ze stowarzyszenia miłośników historii Rawelin.
Podobne, zagrożone ślady historii w Krakowie ukryte są wszędzie. Ich ratowaniem zajmuje się między innymi Dorota Białek-Kostecka z wydziału konserwacji i restauracji Akademii Sztuk Pięknych. Pod jej okiem studenci w Pracowni Przenoszenia Malowideł Ściennych pracują właśnie nad zabezpieczeniem napisu odnalezionego w mieszkaniu przy ulicy Poselskiej. Tam, za szafą, przez siedem dekad ukrywała się instalacja artystyczna: zawieszony na gwoździu sznur i przy nim napis: "1 sierpnia 1939. Szubienica na Hitlera i Mussoliniego". Nowy właściciel chciał ścianę zamalować, więc napis trzeba było dosłownie "zabrać". - W zabezpieczeniu, inaczej zwanym licowaniem, została zdjęta warstwa malarska, czyli ołówek z farbą podkładową. Aktualnie te płaty są opracowywane - tłumaczy Radiu Kraków Dorota Białek-Kostecka.
W podobny sposób studenci i wykładowcy ASP ratują stare reklamy, napisy sklepowe i administracyjne. Boom deweloperski i aktywność pseudokibicowska narzucają konserwatorom jednak ogromne tempo. W przypadku hitlerowskich strzałek i literek "V" również trzeba się spieszyć. - Ze wszystkich sił takie ślady należy zachowywać - mówi Elżbieta Wyszyńska, z biura miejskiego konserwatora zabytków. Dodaje jednak - sprawa nie jest taka prosta. Większość kamienic ma bowiem prywatnych właścicieli. Bądźmy optymistami, że uda się ich do pewnych rzeczy przekonać.
W najbliższym czasie urzędnicy spotkają się z miłośnikami historii i wybiorą najlepiej zachowane wojenne graffiti. Niewykluczone, że wybrane strzałki i litery "V" zostaną przykryte szybą i opatrzone informacyjnymi tablicami.
(Karol Surówka/ko)
Najnowsze
-
22:18
Trzy punkty są, czas na Puchar Polski
-
22:00
Dzieje gorlickiej ulicy 3-go maja opowiedziane pamiątkami przyniesionymi przez mieszkańców
-
21:56
Jak zamienić pasywa na aktywa?
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF
-
15:39
#PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I
-
13:55
RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…
-
12:33
W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ
-
11:03
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM
-
10:11
#RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF
-
09:44
Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1
-
09:21
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm
-
08:54
Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH
-
08:13
RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…
-
07:56
RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…
-
07:27
Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px
-
18:05
73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B
-
16:37
Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb
-
16:13
RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…
-
15:12
Z kolei w miejscowości Kąclowa w woj. nowosądeckim na drodze wojewódzkiej 981 doszło do kolizji 3 aut. Tu na szcz… https://t.co/xyILn3RcVd
Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy
Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.
Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]
Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze