Radio Kraków

Wiadomości

O nas

Patronaty

Dzieje się w Radiu

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

OFF
Kultura
BIP
Radio Kraków Aktualności Nowy Sącz Pamiątki po gen. J. Kustroniu trafił do muzeum. Wśród nich zakrwawiony krzyż Virtuti Militari
  • A
  • A
  • A

Pamiątki po gen. J. Kustroniu trafił do muzeum. Wśród nich zakrwawiony krzyż Virtuti Militari

  • Nowy Sącz
  • date_range Środa, 2016.01.13 06:34 ( Edytowany Poniedziałek, 2021.05.31 07:52 )
Trzy krzyże Virtuti Militari, pamiątki po gen. Józefie Kustroniu wzbogacą kolekcję Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Przekazała je w środę w Nowym Sączu wnuczka generała. Pierwszy krzyż Virtuti Militari Józef Kustroń otrzymał za udział w wojnie w 1920 r. Dwa kolejne przyznano mu już pośmiertnie. Złoty krzyż nadał rząd polski na emigracji w Londynie, potem Krzyżem Kawalerskim odznaczył generała rząd PRL.

Zakrwawiony krzyż Virtuti Militari. Fot. B. Niemiec

Posłuchaj co mówi sądecki antykwariusz, miłośnik historii i heraldyki Adam Orzechowski
Pamiątki po gen. Józefie Kustroniu
Pamiątki po gen. Józefie Kustroniu
Fot. Bartosz Niemiec
Fot. Bartosz Niemiec
Fot. Bartosz Niemiec
Fot. Bartosz Niemiec
Fot. Bartosz Niemiec
crop_free
1 / 5

Na baretce jednego z orderów do dziś widać ślady krwi Józefa Kustronia. Generał miał go na mundurze kiedy zginął we wrześniu 1939 r.

Ordery i inne pamiątki po generale pieczołowicie przechowywali w Nowym Sączu nieliczni już krewni generała. Teraz trafią do zbiorów muzeum w Warszawie. Mieszkająca do lat w Wenezueli Ewa Kustroń de Ramos przekonuje, że nie chciała w ten sposób urazić pamięci o swoim dziadku krzewionej w Nowym Sączu. - Musiałam zadbać o to, żeby te pamiątki godnie gdzieś się znalazły, żeby pamięć o moim dziadku była czczona i żeby jego życie było znane w Polsce, nie tylko w Nowym Sączu – tłumaczy E. Kustroń de Ramos. - Poradzono mi Muzeum Wojska Polskiego, które jest panteonem polskim, gdzie są żołnierze, zasłużone osoby z całej Polski.

Pierwszy, srebrny krzyż Virtutti Militari generał Kustroń otrzymał za udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. To właśnie ten order, zbroczony krwią, niemieccy żołnierze odpięli w 1939 r. od munduru poległego generała. W jaki sposób order wrócił do rodziny? Znaleźć można kilka wersji. Sądecki antykwariusz i miłośnik historii Adam Orzechowski twierdzi, że przywieźli go do Nowego Sącza niemieccy żołnierze.

- Krzyż Virtutti Militari odpięto ze skrwawionego munduru i delegacja oficerów niemieckich przywiozła ten krzyż i zwróciła żonie. Na baretce widać do dzisiaj brązowe plamy krwi przelanej za Rzeczpospolitą. Komuś, kto potrafi się wczuć to i łza się w oku zakręci patrząc na takie coś – mówi A. Orzechowski.

Członkowie sądeckiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego przedstawiają inną wersję. Jan M. Ruchała powołuje się na wspomnienia córki J. Kustronia. W opublikowanych w Roczniku Lubaczowskim (XV-XVI 2011 r.) wspomnieniach, Krystyna Kustroń opowiada, że krzyż został odesłany rodzinie pocztą. Przekaz rodzinny potwierdza tą wersję, z niewielka tylko korektą. Jak twierdzi Ewa Kustroń de Ramos, Niemcy rzeczywiście przesłali krzyż i inne pamiątki w niewielkiej paczce za pośrednictwem Czerwonego Krzyża. Wszyscy są jednak zgodni co do tego, że po śmierci J. Kustronia podczas walk pod wsią Ułazowsk na Podkarpaciu, Niemcy pochowali ciało generała z szacunkiem. E. Kustroń de Ramos mówi nawet, że rodzina dotarła do informacji o salwie honorowej oddanej nad grobem polskiego oficera.

Generał J. Kustroń już pośmiertnie został odznaczony orderem Virtutti Militari jeszcze dwukrotnie. W latach okupacji Złoty Krzyż VM nadał mu rząd polski w Londynie a w 50-tych latach ubiegłego wieku władze PRL uhonorowały generała Krzyżem Kawalerskim VM.

Choć przy tak wielkiej wadze symbolu niezręcznie jest mówić o materialnej wartości tych pamiątek, to jednak dla kolekcjonerów nie jest tajemnicą, że można ją szacować na dziesiątki tysięcy złotych.

- Powiem tylko, że order piątej klasy, który generał Kustroń dostał za wojnę z bolszewikami otrzymało około osiem tysięcy trzysta osób. Złoty Krzyż nadany przez rząd w Londynie to już tylko około dwustu uhonorowanych a złoty Krzyż Kawalerski nadano zaledwie pięćdziesięciu siedmiu osobom. To unikaty – podkreśla Adam Orzechowski.

Ewa Kustroń de Ramos wierzy, że dzięki ekspozycji pamiątek po jej dziadku w Muzeum Wojska Polskiego przetrwają też wartości, do których zawsze był przywiązany i które starał się przekazywać także swoim potomkom.

- Wszyscy mogliby się uczyć od niego patriotyzmu i wierności przysiędze, bo przecież w 1939 mógł ratować życie ale dla niego największą wartością była wtedy ojczyzna i honor – mówi córka generała.

Józef Kustroń urodził się 1892 r. w Stryju. Młodość spędził w Nowym Sączu, z którym mocno związali się jego potomkowie. Zginął 16 września 1939 r. w lesie pomiędzy wsiami Koziejów i Ułazówka. Został pochowany w polowej mogile. W 1953 roku szczątki generała ekshumowano i przeniesiono do grobowca na Cmentarzu Komunalnym w Nowym Sączu.   

Sławek Wrona

Wyślij opinię na temat artykułu

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na  Facebooku  oraz  Twitterze

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię

Radio Kraków informuje,
iż od dnia 25 maja 2018 roku wprowadza aktualizację polityki prywatności i zabezpieczeń w zakresie przetwarzania danych osobowych. Niniejsza informacja ma na celu zapoznanie osoby korzystające z Portalu Radia Kraków oraz słuchaczy Radia Kraków ze szczegółami stosowanych przez Radio Kraków technologii oraz z przepisami o ochronie danych osobowych, obowiązujących od dnia 25 maja 2018 roku. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami zawartymi w Polityce Prywatności.