Pierwsze znane nam historyczne nagranie folkloru muzycznego dokonane zostało w 1904 roku. Robert Zawiliński – filolog i etnograf z Krakowskiej Akademii Umiejętności nagrał śpiewki ludowe w wykonaniu Jana Krzeptowskiego – syna najsłynniejszego góralskiego muzykanta Jana Krzeptowskiego-Sabały. Dwa lata później stażysta z Muzeum w Lipsku, Willy Blossfeld nagrał na Podhalu, na kilkunastu wałkach Edisona śpiewy i nuty góralskie.
W 1914 roku powstał największy zbiór dokumentów dźwiękowych z muzyką Podhala, którego twórcą był Juliusz Zborowski etnograf, badacz gwary i kultury materialej górali, wieloletni dyrektor Muzeum Tatrzańskiego.
Jak wspominał po latach (Juliusz Zborowski, Pisma Podhalańskie): ”... a na pierwszy ogień szedł grajek nad grajki, boży talent muzyki Podhala, Bartuś Obrochta”, muzyk i przewodnik górski zaprzyjaźniony z Sabałą, Stanisławem Witkiewiczem, Henrykiem Sienkiewiczem, czy Ignacym Paderewskim. To pod wpływem właśnie Bartusiowego muzykowania Karol Szymanowski skomponował balet "Harnasie" .
W 2015 r. dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz dzięki współpracy Muzeum Tatrzańskiego z Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie udało się po ponad 100 latach odtworzyć, zdigitalizować i opublikować kolekcję nagrań Juliusza Zborowskiego.
- Płyta stanowić będzie unikatowe źródło do poznania oryginalnego brzmienia dawnej muzyki Podhala - piszą autorzy wydania - a zachowane nuty Bartusia Obrochty niewątpliwie staną się inspiracją do kultywowania i pielęgnowania góralskiego folkloru muzycznego…
W projekcie udział wzięli m in austriacki specjalista od nagrań na fonografie Edisona Franz Lechleitner, etnomuzykolodzy Aleksandra Szurmiak-Bogucka oraz Jacek Jackowski z Instytutu Sztuki PAN., Danuta Janusz z Muzeum Tatrzańskiego, dialektolog Artur Czesak.
Ambasadorami projektu zostali znani muzycy podhalańscy Jan Karpiel-Bułecka, Krzysztof Trebunia-Tutka i Szymon Bafia
3 grudnia 2015 r - premiera wydawnictwa " Rozpoczął tedy fonograf zbieranie melodii podhalańskich…" w Gmachu Głównym Muzeum Tatrzańskiego o godz. 18.
9 grudnia - promocyjne spotkanie w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie ul Długa 26/28 o godz. 17
15 grudnia - promocyjne spotkanie w Związku Podhalan w Zakopanem ul.Kościuszki 4 godz 19.
Wstęp na wszystkie spotkania jest wolny. Podczas spotkań będzie można otrzymać także publikację z unikatowymi nagraniami.
jdrużyńska/mat.pras Muzeum Tatrzańskiego