Krypta kościoła oo. Pijarów to miejsce odwiedzane przez krakowian i turystów najczęściej w okresie Wielkanocy, gdy wystawiany jest tam Grób Pański aranżowany przez artystów. Często aranżacje te nawiązują do aktualnych problemów społecznych, np. w tym roku była to otchłań morska z ciałami uchodźców.
Podczas badań w 2013 r. pod tynkami na ścianach i sklepieniu krypty odkryte zostały fragmenty polichromii. Jej odsłonięcie i konserwacja to jeden z kluczowych projektów, który ma zapewnione trzyletnie finansowanie ze środków Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). W latach 2017-2019 ojcowie pijarzy mają otrzymać na ten cel niemal 2 mln zł dotacji.
W piątek komisja SKOZK zapoznała się z programem planowanych prac.
"SKOZK będzie wspierał prace w krypcie pod świątynią oo. Pijarów. Sam kościół jest jednym z nielicznych, wybitnych dzieł sztuki sakralnej pierwszej połowy XVIII wieku na ziemiach polskich, w którym zachowały się oryginalne, piękne malowidła iluzjonistyczne. Wnętrze krypty znamy w wersji monochromatycznej, pomalowane na biało, tymczasem, jak się okazało, ono także miało piękny, barokowy wystrój, którego pokaźne ślady przetrwały. Liczymy, że wielki remont tego wnętrza pozwoli je wydobyć" - powiedział dziennikarzom dyrektor biura SKOZK Maciej Wilamowski.
Odkryte w krypcie polichromie ze scenami o tematyce pasyjnymi pochodzą z lat 30. XVIII wieku. Niewykluczone, że ich autorem może być Franciszek Eckstein, który zajmował się wystrojem kościoła Przemienienia Pańskiego, lub jego uczeń Andrzej Radwański. Fragmenty tych dekoracji zostały zniszczone podczas remontu instalacji elektrycznej w latach 80. XX wieku.
Prof. Władysław Zalewski zwrócił w piątek uwagę, że odnalezienie pozostałości malowideł przez konserwator dzieł sztuki Ewa Cemplę-Dziadoń to jedno z najważniejszych odkryć konserwatorskich w centrum Krakowa w ostatnich latach.
Krypta była konsekrowana w 1733 r. jako kaplica z ołtarzem "Więzienia Chrystusa", który się nie zachował. W centralnej części wnętrza znajdują się monumentalne, dwubiegowe schody nawiązujące do "Scala Sancta" - schodów, po których Chrystus w Jerozolimie szedł przed sąd Piłata. "To nie jest przypadek, że te schody zajmują całe prezbiterium. Moim zdaniem wnętrze od razu zostało wybudowane jako kaplica +Świętych schodów+" mówiła w piątek dr Eliza Buszko. "Prawy bieg schodów jest marmurowy, ma 28 stopni i po nich wierni wchodzili na kolanach" - wyjaśniła.
Pod schodami znajdowała się wyłożona sztukateriami grota, w której w okresie Wielkanocy urządzano Grób Pański – ta tradycja przetrwała do tej pory.
Prace remontowe i konserwatorskie w kościele i klasztorze oo. Pijarów potrwają około dwóch lat. Główne ich źródło finansowania to środki UE – program "Infrastruktura i Środowisko" 2014-2020.
Prace zostały podzielone na trzy etapy. Pierwszy z nich finansowany ze środków UE, SKOZK i z pieniędzy własnych zakonu dotyczy krypty kościoła - przystosowania jej do funkcji wystawienniczych i kulturalnych oraz wykorzystania pomieszczeń przyległych, gdzie mają być zlokalizowane m.in. sala konferencyjna, toaleta, ciągi komunikacyjne, winda. Remont obejmie także wymianę instalacji wewnętrznych, montaż oświetlenia i nagłośnienia.
Drugie etap prac – finansowany ze środków UE i oo. Pijarów – obejmuje prace w tej części Kolegium oo. Pijarów, która będzie w przyszłości dostępna dla zwiedzających, a trzeci dotyczy pomieszczeń własnych kolegium oraz Kurii Prowincjalnej Polskiej Prowincji Zakonu Pijarów, na remont których zakon ma własne środki.
PAP, jgk