1914
Tłumaczenie Anna Michalska
Noir sur Blanc 2014
Niepozorna książka o wielkiej sile rażenia. 100 lat od wybuchu pierwszej wojny światowej poznajemy jej przebieg z punktu widzenia szeregowych żołnierzy.
Ta opowieść ma kilkoro bohaterów. To przede wszystkim młodzi chłopcy. Bez wahania , pełni entuzjazmu, zaciągają się do wojska, kiedy do ich małej miejscowości we Francji docierają mobilizacyjne rozkazy. Pięciu mężczyzn pochodzi z różnych środowisk, ma za sobą różne doświadczenia, ale na wojnie te różnice się zacierają. Mało tego, kiedy wyższą pozycję jednego z nich rodzina stara się wykorzystać, by uchronić go przed niebezpieczeństwem, to właśnie o pierwszy ginie w elitarnym lotniczym oddziale w jednej z pierwszych w historii bitew powietrznych.
Wszyscy wierzą, że na wojnie są tylko przez chwilę, że za dwa, trzy tygodnie wszystko się skończy, szybkie zwycięstwo da powód do chwały i nowego życia. Tymczasem tygodnie zamieniają się w miesiące, a miesiące w lata.
Już pierwsze tygodnie bezsensownego marszu, jazdy pociągami i znowu marszu, odbierają młodym żołnierzom zapał do walki. A kiedy wreszcie do niej dochodzi, to najgłębszym doświadczeniem jest beznadzieja i chaos. Kiedy główny bohater Anthime, zostaje ranny i traci rękę towarzysze broni gratulują mu i każą się cieszyć, bo to rana bezapelacyjnie odsyłająca go do domu. Po pięciuset dniach Anthime wraca do miasteczka, na nowo musi sobie ułożyc życie. .
Jest też kobieta, reprezentantka tych, które pozostały w domach. Pracują za mężczyzn, prowadzą firmy, fabryki, domy, utrzymują rodziny i czekają. Niewielu z mężczyzn wraca, Blanche, oczekująca dziecka, również dostaje najgorszą wiadomość o losach narzeczonego.
Tak opisana historia świata trafia najcelniej. Tu wojna ma konkretne imiona, cielesnych bohaterów, wyławiamy ich w ludzkiej masie wysyłanej przez dowódców na okrutną rzeź. Nie ma tu bohaterskich czynów, błyskawicznych manewrów, wygranych bitew. Jest brud, krew, śmierć, dezorientacja i bezsens.
Jean Echenoz , jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy francuskich. Zasłynął jako autor powieści ludycznych, które posługując się tonacją pastiszu bądź parodii, odwołują się do formy powieści przygodowej, sensacyjnej, szpiegowskiej czy też czarnego kryminału. Za powieść Odchodzę, Jean Echenoz otrzymał Nagrodę Goncourtów w roku 1999.