"Zjawisko drugiego obiegu wydawniczego, czyli wydwania wszelkich druków bez wiedzy i zgody struktur komunistycznego państwa, było obok organizowanych demonstracji bez wątpenia jednym z najbardziej widocznych świadectw oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej po 1945 roku władzy, a po 1976 r. rozwijajacej się opozycji demokratycznej.
System cenzury prewencyjnej, zorganizowanej według wzroców sowieckich, skadał się z Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Warszawie oraz jego oddziałów wojewódzkich. Sieć cenzury obejmowała całość spraw związanych z rynkiem wydawniczym, bazą poligraficzną oraz dystrybucją publikacji, zapewniając komunistycznemu państwu pełny monopol w tych dziedzinach. Wszelkie próby jego naruszenia były bezwzgkędnie zwalczane.
Mimo istniejących ograniczeń i zakazów przez cały okres funkcjonowania PRL-u publikacjom oficjalnym towarzyszyły druki wydawane niezależnie od obowiązujących przepisów prawnych [...]
Pierwsze czasopisma miały charakter biuletynów i komunikatów. Choć najczęściej rozpowszechniano je w postaci kopiowanych maszynopisów, przełamywały istniejący monopol informacyjny, systematycznie rozszerzając zakres wolności wypowiedzi."
( A.Roliński A.Dróżdż, W.Marchewczyk: ze wstępu do "Od Indeksu do Hutnika" )
