W latach 1945 - 46 w wielu miejscowościach w Polsce powtarzały się ataki i pogromy ludności żydowskiej. Najgłośniejszym echem odbiły się wydarzenia do których doszło w sierpniu 1945  w Krakowie i te najbardziej dramatyczne w lipcu 1946 roku w Kielcach.

Społeczność żydowska mieszkająca w Polsce przed II wojną światową liczyła trzy i pól miliona osób. Wojnę przetrwało zaledwie 10 % obywateli polskich pochodzenia żydowskiego.

Po wojnie największe skupisko Żydów powstało na Dolnym Śląsku, w Łodzi, w Szczecinie, na Górnym Śląsku i w Krakowie.

Powórt do “normalości” ocalonych z Holokaustu nie był łatwy, ale społęcznośc podjęła próbę ponownego “zagospodarowania się” w Polsce. Najtrudniejszym problemem okazała się odbudowa życia religijnego, które w tradycyjnej formie było praktycznie niemożliwe. Mimo to w 1945 roku powstało ok 40 gmin religijnych a w 1947 roku było ich już dwa razy więcej.

Zaraz po zakończeniu działań wojennych ruszyło szkolnictwo. W 1945 roku powstały żydowskie szkoły w Lublinie, Krakowie, Białymstoku, Łodzi, Bytomiu, Wałbrzychu. Działąly także jesziwy m in w Krakowie, Szczecinie, Wrocławiu.

Równocześnie rozpoczęły się masowe wyjazdy z Polski naznaczonej eksterminacyjną polityką okupanta niemieckieg. Tysiące ocalonych emigrowało do Stanów Zjednoczonych, Palestyny a potem Izraela.

Exodusowi ludności żydowskiej sprzyjały antysemickie ekscescy w pierwszych w powojennych latach. Dziś nie ulega wątpliwości, że zajścia były insiprowane przez ówczesne komunsityczne wladze. Winni mieli być,ich zdaniem, dążący do destabilizacji młodego państwa zwolennicy przedwojennej Polski, opozycja, podziemie zbrojne.

Wg. badających zajścia zarowno z 11 sierpnia 1945 roku w Krakowie jak i z lipca 1946 roku w Kielcach powodami prowokowanych ataków były czynniki religijne (obwinienie Żydow za rzekome mordy rytaualne na chrześcijańskich dzieciach), ekonomiczne (domniemane ukryte pieniądze i precjoza, powrót do przedwojennej własności) ideologiczne (nachalna kilkuletnia niemiecka propaganda antyżydowska, utrwalająca antysemityzm) a także psychologiczne (odreagowanie traumy wojennej poprzez znalezienie “kozła ofiarnego")

W wyniku zajść 11 sierpnia  zginęła jedna osoba - 56. Róża Berger, ocalona z Zagady, więźniarka obozu Auschwitz Birkenau. Kilkadzisiąt osób zostało rannych. Wśrod cięzko pobitych znależli się także Polacy - chrześcijanie , których agresywny tłum wziął za Żydów. Splądrowanych zostało wiele mieszkań, sklepików, wnętrze synagogi Kupa zostało zdemolowane a następnie podpalone.

Historyk Dariusz Libionka w recenzji z ksiązki Anny Cichopek pt.“Pogrom Żydów w Krakowie” pisze “aresztowano 45 osob, wśrod których było 40 milicjantów i sześciu żołnierzy WP. We wrześniu i październiku 1945 roku o udział w pogromie oskarżono 25 osób. Dziesięć z nich skazaano na kary więzienia od siedmiu do kilku miesięcy .“

Kary wydają się więc raczej symboliczne. Prawdziwych inspiratorów zajść, wtedy nie szukano


jd