Jak film "That Boy" łączy dwa światy? Dokument, który prowokuje do myślenia

"That Boy" to dokument inny niż wszystkie. Trwa niespełna czterdzieści minut, a opiera się na jednym prostym pomyśle – rozmowie dwóch mężczyzn, których życiorysy mogłyby na zawsze pozostać po przeciwnych stronach barykady. Dziś o godzinie 18:00 w auli Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie odbędzie się projekcja filmu "That Boy" oraz dyskusja z udziałem współtwórców. Wstęp jest bezpłatny. Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli prof. Michał P. Garapich, Centre for Global Diversities and Inequalities, London Metropolitan University, dr Elżbieta Mirga-Wójtowicz, Fundacja Jaw Dikh, Ośrodek Badań Nad Migracjami Uniwersytet Warszawski oraz Toby Górniak MBE, współreżyser i producent, aktywista romski, mówca i mentor.

Michał P. Garapich, Joanna Górniak, Toby Górniak, Elżbieta Mirga-Wójtowicz/fot. Sylwia Paszkowska

Toby Górniak w wieku czternastu lat został zmuszony do opuszczenia Polski wraz z rodziną po brutalnym ataku skinheadów. Po drugiej stronie stołu siada Mirek były neonazista, który po latach przemocy, nienawiści i ideologicznej ślepoty przeszedł przemianę. Za inicjatywą stoją badania prof. Michała P. Garapicha. Efektem stał się film dokumentujący spotkanie dwóch światów, w którym padają pytania, na jakie trudno znaleźć łatwe odpowiedzi.

Jestem jednym z wielu odpowiedzialnych za tę projekcję. Sukces ma wielu ojców. Sam film jest efektem mojego projektu badawczego, który prowadzę na London Metropolitan. Dotyczy on skrajnej prawicy w transnarodowym wymiarze, czyli polskich migrantów, Brytyjczyków polskiego pochodzenia, działających na szerokim spektrum skrajnie prawicowym. Jest to skomplikowana historia – mówi prof. Michał P. Garapich.

Ofiara i sprawca przy jednym stole

Rozmowa w filmie dotyka bolesnych momentów. Toby zderza się z człowiekiem, który, jeśli nie on sam, to jego "koledzy", przyczynił się do tego, że młody chłopak musiał opuścić ojczyznę. Pada fundamentalne pytanie: "dlaczego?". Dlaczego Mirek wybrał drogę przemocy? Dlaczego fascynacja skinheadowską subkulturą przerodziła się w realne akty nienawiści wobec Romów i innych mniejszości? Odpowiedzi nie są proste.

Najtrudniejsze fragmenty rozmowy dotyczą dzieci i kobiet, ofiar brutalnych napaści. Toby wspomina, że sam jako mały chłopak czuł wszechogarniający strach. W filmie wraca również jego własna historia: pobicie, hospitalizacja i decyzja matki o emigracji.

Podczas rozmów z ludźmi zawsze pytam: "Gdzie była szkoła? Gdzie była policja?". Do szkoły chodziłem w Bielsku-Białej, wszystko było dobrze, aż nagle musieliśmy wyjechać. Miałem wtedy 14 lat – mówi Toby Górniak.

Toby i Mirek odkrywają podobieństwa: tęsknotę za normalnym dzieciństwem, potrzebę stabilnej rodziny, marzenie o zwyczajnym życiu. Ta konfrontacja pokazuje, jak cienka granica oddziela ofiarę i sprawcę i jak wiele zależy od okoliczności, które popychają młodych ludzi w jedną lub drugą stronę.

(cała rozmowa do posłuchania)

Projekcja w Krakowie jest polską premierą – wcześniej dokument pokazano m.in. w Parlamencie Europejskim podczas Roma Week. Film wpisuje się w projekt "Restorative Justice Through Film and Dialogue", realizowany przez Fundację Jaw Dikh i finansowany ze środków Unii Europejskiej. Jego celem jest nie tylko pokazanie dramatu lat 90., kiedy Romowie w Polsce i Europie stawali się ofiarami rasistowskich napaści, ale też wywołanie refleksji nad tym, co dzieje się dziś.

Ten film powinni zobaczyć wszyscy. Takie historie mają ogromny potencjał edukacyjny, ponieważ pokazują, że każdą ideologią nienawiści stoją konkretne osoby, emocje i wybory. Nieustannie doświadczamy przemocy czy wykluczenia. I ten temat jest często marginalizowany – mówi dr Elżbieta Mirga-Wójtowicz.

Odwaga i odpowiedzialność

Do zrealizowania filmu potrzebna była niezwykła odwaga obu bohaterów. Mirek, były neonazista, zgodził się nie tylko na rozmowę, lecz także na upublicznienie swojego świadectwa. Toby, ofiara przemocy, zdobył się na konfrontację z kimś, kto mógłby symbolizować jego oprawców.

Naturalnym sposobem interakcji ludzkiej jest rozmowa. Żyjemy w czasach polaryzacji, ale takie spotkania pokazują, że nawet najtrudniejsze rozmowy są możliwe. Nie dają prostych odpowiedzi, ale zadają ważne pytania i otwierają przestrzeń do refleksji – mówi prof. Michał P. Garapich.

Szczególnie ważne jest pokazywanie go młodzieży. To film, który nie moralizuje, lecz pokazuje konsekwencje. Uczy, że nawet najgłębsze rany można próbować leczyć rozmową i że konfrontacja z przeszłością, choć bolesna, jest jedyną drogą do zmiany. W świecie, w którym narasta polaryzacja i język nienawiści staje się coraz bardziej akceptowalny, "That Boy" działa jak ostrzeżenie, ale i jak iskra nadziei, że dialog jest wciąż możliwy.

Nasza przyszłość jest w naszych dzieciach. Jeśli poznają tę historię, będą mogli świadomie wybrać, jak chcą żyć, czy iść drogą nienawiści, czy budować coś lepszego – mówi Toby Górniak.

Autor:

Sylwia Paszkowska

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Jak film "That Boy" łączy dwa światy? Dokument, który prowokuje do myślenia

Ofiara i sprawca przy jednym stole

Odwaga i odpowiedzialność

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Mieszkańcy ulicy Langiewicza w Krakowie mają dość: dziury, brak remontów i zimowe utrudnienia

Od hipisów do mindfulness. Nowy cykl porannych spotkań

Muzyka Pienin, także rusińskich - płyta Jana Malinowskiego "Haledroka"

Spacer wśród lasów i winorośli