Edytuj
share
Locomotiv GT „Ringasd el magad”
Jerzy Skarżyński prezentuje - Niezapomniane płyty historii rocka i drugą część felietonu o twórczości Locomotiv GT.
By Tamás Urbán - http://www.fortepan.hu/?view=all&lang=hu&img=26836, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=45309116
Kończąc poprzednią opowieść, delikatnie, jakby od niechcenia i chyba nie w pełni świadomie, bo nie przeczułem co się święci, postawiłem trzyliterowy skrót zapowiadający, że moja pogawędka o debiucie Locomotiv GT, będzie miała swój ciąg dalszy. A ponieważ założyłem, że dwie pierwsze płyty tej supergrupy popieszczę (bo są świetne) bezpośrednio po sobie, to muszę już teraz wrócić do tematu. No tak... Jest jednak pewien problem... Wspaniale go opisuje stare przysłowie, mówiące że... z próżnego i Salomon nie naleje. Jeśli jeszcze drodzy czytacze nie domyśliliście się o co chodzi, to po bożemu wyjaśnię, że po pierwsze - Locomotiv GT to formacja węgierska, co oznacza, że praktycznie nie mam możliwości skorzystać z internetowych informacji (zresztą bardzo skromnych) w jej rodzimym języku, a po drugie, że pomiędzy nagraniem obu wspomnianych albumów minęło zaledwie kilka miesięcy, które pozbawione były jakikolwiek przetasowań personalnych, a jeśli chodzi o ekscesy i sekscesy, to tych – jak to w komunie – nie ujawniano, żeby czasem nie zdemoralizować młodzieży. Ale żeby wszystko było całkiem jasne, to to i owo, się jednak wydarzyło. A zatem...
Po wydaniu w grudniu 1971 r. swojego pierwszego longplaya, Locomotiv GT jak to zwykle bywa, zaczął sporo koncertować na Węgrzech i – co już nie jest tak oczywiste – za granicą. I co ciekawe, nie chodziło wcale o kraje Bloku Wschodniego (w ramach wodolejstwa, mógłbym je tu teraz wszystkie wyliczyć - ale niech tam), lecz o Europę Zachodnią. A ów atak był możliwy, raz, bo główny maszynista Lokomotywy – Gábor Presser, cieszył się już tam zasłużoną renomą, którą wypracował sobie jeszcze w czasach gdy działał w Omedze, dwa, bo znał odpowiednich ludzi (tego typu kontakty są często najważniejsze) i trzy, bo pierwszy długogrający krążek Locomotivu doczekał się świetnych recenzji w brytyjskiej prasie fachowej. M.in. najważniejszy i najbardziej opiniotwórczy tygodnik na Wyspach – New Musical Express napisał, że zanosi się, iż najnowsza rockowa sensacja nadejdzie ze Wschodu! Ponoć, właśnie dzięki temu stwierdzeniu Węgrzy otrzymali (żaden inny zespół z Demoludów nigdy nie dostał tak znaczącej szansy) propozycję zagrania i zaśpiewania na „Lincoln Great Western Express Festival”. Owa impreza odbyła się (ponoć w ulewnym deszczu) w maju 1972 r., a jej głównymi gwiazdami byli m.in. Joe Cocker, Rod Stewart z Faces, Genesis i goście z Ameryki – The Beach Boys. Madziarzy dostali solidną owację. A ponieważ także w biznesie działa tzw. „zasada domina”, to ów sukces sprawił, że grupie Pressera dano możliwość zarejestrowania kolejnego długograja i to w bardzo renomowanym AIR Studios w Londynie. Efekt tej sesji stał się muzyczną treścią albumu „Ringasd el magad”. Najwyższa zatem pora aby z nią zapoznać.
„Ringasd el magad” zaczyna istny cyrk – utwór o tytule „Cirkusz”. Ale, co ważne, to nie jego tytuł skłonił mnie do nazwania go cyrkiem, lecz fakt, że ta kompozycja gitarzysty Tamása Barty, zaczyna się jego niewiarygodnymi akordo-riffami, a potem kolejno: - zostaje na chwilkę zdominowana przez szalejącego przy fortepianie Pressera; - nabiera patetycznie progresywnej wzniosłości i wreszcie staje się niemal senną usypianką, z której w finale wybudza nas znów szalejący Barta. Ujmując najkrócej, owo nagranie jest... 4 i półminutową suitą! Po „Cirkusz” dostajemy się w łapy szalejącego na Hammondzie Gábora. To pastiszowe (ale jak zagrane) „A szerelem börtönében". Trójka („Szerenád–a szerelmemnek, ha lenne") zgodnie z jedynym zrozumiałym dla Polaka słowem „serenada”, jest delikatnym songiem śpiewanym przez Pressera przy fortepianie. W pewnym momencie, w tle jego głosu pojawiają się nieziemsko pięknie nucące anioły. Kolejny temat – „A semmi kertje”, jest bliższy „Cyrkowi”, bo osadzony został na niezwykle skomplikowanym podkładzie sekcji rytmicznej. Bębniący József Laux sprawia, że można mówić o poziomie grania godnym drugiego składu (tego z Billem Brufordem) King Crimson. W kolejne 4 i pół minuty później startuje rozkołysany, ciepły oraz całkowicie instrumentalny popis umiejętności wydobywania dźwięków z saksofonu (gra na nim basista Károly Frenreisz), organów Hammonda i wreszcie gitary splecionej z fletem (też Frenreisz). Ów fragment ma wszystko mówiący tytuł – „Lincoln fesztivál blues". Po tych pięciu kompozycjach składających się na pierwszą połowę (strona „A” analoga) „Ringasd el magad”, na pięć minut z hakiem dostajemy się w świat pastiszu, bowiem utwór nr 6 - „Ne szédíts”, jest zabawnie potraktowanym rock’n’rollem, a 7. - Kakukkos Karóra”, to zabawny popis na bandżo i „pudle” Barty. Natomiast już pierwsze sekundy Presserowskiego dzieła – „Kotta nélkül” (wyobraźnie podpowiada mi tłumaczenie tego tytułu jako... „Kota nie prać”) zapowiadają, że będzie poważnie. I jest – bo przez 6 minut 34 sekundy dzieją się rzeczy, których nie powstydziłoby się nawet Colosseum (grupa, rzecz jasna). „Azt hittem” – dziewiątka – ma mnóstwo uroku, bo jest powoli rozwijającą się balladą na poziomie pereł z pierwszej płyty Emersona, Lake’a i Palmera. I to naprawdę bez cienia przesady. Po tym arcydziele, do końca „Ringasd el magad” pozostały nam jeszcze dwa tematy. Wspaniały, połamany, z organami i sekcją rytmiczną brzmiącą jak u Deep Purple – „Megvárlak ma délben” (w końcówce słyszy się popis godny Keith Emersona) oraz minutowy żarcik będący – co zaskakujące – utworem tytułowym płyty.
Na koniec wspomnę, że w tym samym 1972 roku, Locomotiv GT nagrał jeszcze jeden longplay - „Álmodj velem...”. Owego krążka nigdy nie słyszałem, bo go zignorowałem, gdyż oficjalnie nie był firmowany nazwą Locomotivu, lecz nazwiskiem jednej z najpopularniejszych wtedy wokalistek na Węgrzech – Sarolty Zalatnay.
Jerzy Skarżyński
