Choć tradycyjne kina wciąż pozostają zamknięte, najmłodsza, wirtualna sala Kina Pod Baranami stoi otworem przed widzami z całej Polski. To właśnie platforma e-kinopodbaranami.pl ugości w tym roku 21. Festiwal Filmu Niemego. Zmianie ulega formuła wydarzenia, ale nie jego jakość: podobnie jak w latach ubiegłych, Festiwal bierze pod lupę fenomen kina sprzed przełomu dźwiękowego, a w jego programie znajduje się szereg filmowych perełek, którym towarzyszyć będzie muzyka.

Temat tegorocznej edycji, choć zaplanowany wiele miesięcy temu, okazał się niemal profetyczny. Panująca nad światem pandemia sprawia, że wielu z nas częściej niż zwykle oddaje się melancholijnej refleksji nad sensem istnienia. 

Niektóre z festiwalowych filmów również inspirują do zadumy nad miejscem człowieka w świecie. Marcel L’Herbier, jeden z mistrzów francuskiego impresjonizmu, w Człowieku otwartych przestrzeni oddaje zarówno złożoność ludzkich przeżyć, jak i przewrotność otaczającej go natury. O potędze morskiego żywiołu na własnej skórze przekonuje się główny bohater dramatu Atlantis Augusta Bloma, znajdujący się w kluczowym momencie opowieści na pokładzie tonącego statku. Zrealizowany zaledwie rok po słynnej tragedii Titanica film, zyskał rozgłos przede wszystkim ze względu na uderzająco podobną (i znakomicie zrealizowaną) scenę morskiej katastrofy. Temat nierównych zmagań z naturą porusza wciągający dokument The Great White Silence, składający się z przywiezionych przez reżysera - Herberta G. Pontinga - materiałów, nagranych podczas tragicznej w skutkach ekspedycji kapitana Roberta Falcona Scotta na biegun południowy.

Fatalistyczną koncepcję ludzkiego losu przywołuje Portier z hotelu Atlantic Friedricha Wilhelma Murnaua. To poruszająca opowieść o zdegradowanym odźwiernym, który zamienia elegancką liberię na zwykły strój pracownika hotelowej toalety. Znakomicie zagranego przez Emila Janningsa bohatera otacza dojmująca atmosfera przegranej.

Pełne melancholijnych, powłóczystych spojrzeń są nieme melodramaty, w których miłosnym rozterkom oddają się na ekranie wielkie diwy kina, na czele z Marleną Dietrich, która wspaniałą kreacją w filmie Kobieta, za którą się tęskni zapowiada swoje ikoniczne role jako femme fatale. Swój unikalny aktorski talent prezentuje dobrze znana z Bulwaru zachodzącego słońca Gloria Swanson, wikłająca się w skomplikowaną relację z Rudolphem Valentino w melodramacie Poza skałami. W filmie Kwiat zła, popularna włoska aktorka Lyda Borelli, której niezwykła uroda i elegancka gra rozpalały wyobraźnię współczesnych jej widzów, wciela się w rolę młodej dziewczyny pozbawionej nadziei na przyszłość. Bestia Aleksandra Hertza - tragiczna historia miłosnego trójkąta, to jedyne polskie dzieło filmowe z udziałem Poli Negri, które w całości zachowało się do dzisiejszych czasów. Powiew orientu przynosi widowiskowy Shiraz - olśniewająca i imponująca rozmachem superprodukcja, inspirowana słynnym pomnikiem ponadczasowej miłości: indyjskim Taj Mahalem. 

Prezentowane w czasie festiwalu filmy łączy melancholia, rozumiana również jako pełne łagodnego smutku spojrzenie w przeszłość. Nastrojową podróż w czasie zapewnia uwielbiany przez Festiwalowiczów pokaz filmów krótkometrażowych Sen o starym Krakowie, zawierający obrazy miasta z początku XX wieku. Na ekranie pojawiają się  piękne jak zawsze krakowskie Planty i przyprószony śniegiem Las Wolski. Autorskie ujęcie amerykańskiej historii funduje widzom Bill Morrison - artysta wizualny, znany z wykorzystywania techniki found footage. Jego Dawson City: czas zatrzymany to epicki, oparty niemal wyłącznie na archiwach film o gorączce złota, ustawionych meczach baseballowych, pięknie kanadyjskiej przyrody, lubieżnej genezie fortuny Donalda Trumpa i… narodzinach kina. Ciekawą opowieść o początkach X muzy snuje także zrealizowany w 2018 roku dokument Bądź sobą, czyli nieopowiedziana historia Alice Guy-Blaché. Przypominający detektywistyczne śledztwo film Pameli B. Green przywraca pamięć o zapomnianej pionierce kina niemego, która (jako reżyserka, scenarzystka lub producentka) współtworzyła blisko tysiąc rozmaitych produkcji. 

Od początku swojego istnienia, Festiwal Filmu Niemego odwołuje się do konwencji pokazów filmowych z początku XX wieku. W tym roku, wybranym filmom towarzyszyć będą koncerty zarejestrowane specjalnie na potrzeby wirtualnej odsłony Festiwalu. Wystąpią dwa kwartety: Maciej Trifonidis, Joachim Mencel, Stanisław Jan Klemens Słowiński i Marek “Smok” Rajss - uzupełniający swoimi brzmieniami pokaz Poza skałami - oraz Wassim Ibrahim, Kamil Kruk, Tomas Celis Sanchez, Ethan Smith, akompaniujący filmowi Człowiek otwartych przestrzeni. Ponadto, swoją muzyczną oprawę do festiwalowych tytułów zaprezentują: tworzący na pograniczu muzyki ambientowej i eksperymentalnej Pruski (Sen o starym Krakowie…), duet Sza/Za (Kwiat zła) oraz dobrze znani bywalcom Kina Pod Baranami bracia SARAPATA (Portier z hotelu Atlantic). 

Część filmów dostępna będzie w wersji z gotową muzyką autorstwa uznanych artystów, takich jak zdobywca nagrody Grammy Włodek Pawlik (Bestia), naczelny taper Ameryki Robert Israel (Atlantis), wirtuoz jazzu Pascal Schumacher (Kobieta, za którą się tęskni), mistrzyni gry na sitarze Anoushka Shankar (Shiraz) czy łączący karierę muzyczną i aktorską Simon Fisher Turner (The Great White Silence). 

Główne pokazy festiwalu odbędą się w dn. 4-6 grudnia, ale większość festiwalowych tytułów pozostanie dostępnych do 10 grudnia.

Filmy dostępne na www.e-kinopodbaranami.pl.

 

mat. prasowe/sp