Graficzne przedstawienia flory i fauny z epoki Linneusza, blask i cienie międzywojennych Niemiec oraz Polski na fotografii, a także polsko-ukraińska opowieść o kulturowych i historycznych narracjach „mitów ukraińskich” – to tegoroczne propozycje wystawiennicze Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie.

Każda z wystaw będzie pretekstem do realizacji bogatego programu edukacji kulturalnej adresowanego do rozmaitych grup odbiorców, m.in. dzieci, młodzieży, seniorów, i prowadzonego w językach polskim, ukraińskim i angielskim. Będą to wykłady, warsztaty, lekcje galeryjne czy spacery. Realizowany przez MCK program – z roku na rok poszerzany – zyskuje uznanie, co potwierdzają nie tylko liczne nagrody, ale przede wszystkim rosnące zainteresowanie publiczności aktywnymi formami uczestnictwa w kulturze.

Nieodmiennie też MCK poświęca uwagę potencjałowi społeczno­ekonomicznemu dziedzictwa, przede wszystkim poprzez dwa wieloletnie międzynarodowe projekty badawcze: ILUCIDARE – analizujący relacje między dziedzictwem kulturowym a innowacjami
oraz dyplomacją wykorzystującą dziedzictwo – i HOMEE – służący lepszemu zrozumieniu wpływu wielkich wydarzeń na miasta o bogatym dziedzictwie kulturowym. Bo MCK jest jedyną instytucją w Polsce zajmującą się w sposób interdyscyplinarny dziedzictwem kulturowym
w wymiarze międzynarodowym i wciąż rozwija swoją funkcję think tanku, który dorobek rozmaitych nurtów nauki i praktyki zbiera, interpretuje i dzieli się nim w ramach nowocześnie pojętej heritologii.

WYSTAWY

Fotoblok. Europa Środkowa w książkach fotograficznych
21.11.2019–01.03.2020
kuratorzy: Łukasz Gorczyca, Adam Mazur, Natalia Żak

Opowiadana przez książki fotograficzne historia XX wieku zapiera dech i intryguje. Marzenia środkowoeuropejskich artystów, utopijne wizje przyszłości, dążenia niepodległościowe, dokumenty życia codziennego przeplatają się z propagandą, tragedią i wojną.
Europa Środkowa widziana poprzez photobooki jest zarazem piękna i brutalna, wzruszająca
i wstrząsająca. Wystawa przedstawia po raz pierwszy w tak rozległej panoramie
i w ponadstuletniej perspektywie przełomowe, najciekawsze i najpiękniejsze książki fotograficzne naszej części Europy. Prezentuje ponad sto publikacji z Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Czech, Słowacji, Węgier i Rumunii. Szeroka, ponadnarodowa perspektywa pozwala dostrzec wspólny los dzielony przez mieszkańców środka kontynentu.

Wystawa jest częścią dwuletniego projektu Photobook Bloc. Europa Środkowa w książkach fotograficznych (XX–XXI wiek). Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2022.


Rośliny i zwierzęta. Graficzne przedstawienia flory i fauny w epoce Linneusza
25.03.2020-31.05.2020
kuratorzy: dr Anna Olszewska, Krzysztof Radoszek

Tęsknota za światem żywym staje się dziś tym mocniejsza, im bardziej krucha i narażona na unicestwienie jawi się natura. Kiedyś funkcjonująca jako pierwotna, trwała i dostępna na wyciągnięcie ręki; teraz kojarzy się z zagrożonymi gatunkami, kurczącymi się zasobami i naglącą potrzebą ochrony tego, co jeszcze przetrwało. Wystawa Rośliny i zwierzęta przedstawia „wielkie piękno” przyrody, wciąż jeszcze możliwe do bezpośredniego doświadczania. Od subtelnych, drobiazgowo wyrysowanych kwiatów, poprzez swojskie gatunki zwierząt w ujęciu badacza, aż po majestatyczne portrety egzotycznych ptaków, niezliczone kształty ryb i niepowtarzalne barwne wzory motyli.

Wystawa jest obszerną prezentacją doskonale zachowanych, zachwycających kolorystyką graficznych wizerunków zwierząt i roślin ze zbiorów PAU i PAN, pochodzących głównie z XVII
i XVIII wieku. Na bogatą ekspozycję składa się ponad 40 atlasów flory i fauny (zarówno otwarte woluminy jak i luźne karty), niemal 400 prac z wizerunkami niewielkich ryb, ponad 50 rycin ptaków i roślin. Pokazane zostaną w większości nigdy nieprezentowane grafiki i teki stanowiące kamienie milowe w naukowym poznaniu świata, a jednocześnie zachwycające edytorsko, w tym m.in. prace znanej przyrodniczki Marii Sybilli Merian, Georgesa Cuviera, Eleazara Albina, François Le Vaillanta czy słynne dzieło Ulissesa Aldrovandiego.
Choć podstawowym przeznaczeniem prezentowanych dzieł było zastosowanie naukowe,
to kunszt rytowników i drukarzy oraz niezwykła precyzja wykonania, a także estetyczna stylizacja przemawia za tym, by uznać je za autonomiczne dzieła sztuki. Wybór prac dotyka współczesnych kontekstów: ekologii, powrotu do uważnego zainteresowania naturą, zdrowego żywienia i diety czy też ogólnie – trendów slow-life.

Prezentacja ma charakter interdyscyplinarny: wychodząc od historii sztuki, zapewnia jednocześnie walory poznawcze i edukacyjne, dzięki czemu kierowana jest do bardzo szerokiego grona odbiorców – od tradycyjnych bywalców galerii sztuki przez pasjonatów przyrody (w tym np. ogrodników i hodowców) aż po profesjonalnych przyrodników
oraz osoby o świadomości ekologicznej.

Wystawa organizowana we współpracy z Gabinetem Rycin PAU i PAN w Krakowie oraz Instytutem Systematyki
i Ewolucji Zwierząt PAN


Boris Bućan. Plakaty  
31.03.2020–03.05.2020, patio
kuratorzy: dr Kristina Bonjeković‑Stojković

Malarz i grafik, uważany za jednego z pierwszych artystów chorwackich, który już pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku skierował się zarówno ku sztuce publicznej,
jak i wykreował jugosłowiański pop­art. Szczególnie w tworzonych już od lat 70. plakatach artysta wypracował swój swoisty i rozpoznawalny styl. Mocne, wyraziste formy, jaskrawe kolory, geometryzacja i multiplikacja motywów układających się w przyciągające oko – czasem wręcz psychodeliczne – wzory, wykorzystanie komercyjnych, reklamowych tricków sytuuje jego posterową twórczość pomiędzy op­artem a pop­artem. Bućan szybko zyskał międzynarodowe uznanie, czego dowodem są liczne nagrody w dziedzinie projektowania graficznego. Jego plakaty zdobią wiele kolekcji zarówno w zbiorach prywatnych,
 jak i państwowych. Na krakowską odsłonę twórczości Borisa Bućana składa się seria dziesięciu najbardziej znanych wielkoformatowych posterów teatralnych z lat 70. i 80. XX wieku.

Wystawa przygotowana we współpracy z Ministerstwem Kultury Republiki Chorwacji w ramach programu kulturalnego przewodnictwa Chorwacji w Radzie Unii Europejskiej (styczeń–czerwiec 2020 roku).


Grafika we dwoje. Jadwiga Kaim-Otręba i Ryszard Otręba
23.04.2020–24.05.2020, średniowieczne piwnice
kuratorka: dr Monika Rydiger

Ekspozycja prezentująca wybitnych artystów, małżeństwa od ponad 55 lat, których również połączyła miłość do grafiki. Choć w swojej twórczości różnią się warsztatowo i formalnie, wystawa będzie próbą znalezienia łączących ich wspólnych odniesień i doświadczeń. Ryszard Otręba związał swoje zawodowo­artystyczne życie z krakowską akademią. Jako wybitny grafik rozwijał również swoją światową karierę, a jego prace znalazły się w kolekcjach prestiżowych muzeów na całym świecie. Jadwiga Kaim­Otręba po znakomitym debiucie wybrała spokojniejszy rytm swojej artystycznej kariery, spełniając się także w macierzyństwie, w tworzeniu i cementowaniu rodziny. Wystawa w MCK to też okazja, aby pokazać parę artystów – partnerów, małżonków – którzy znaleźli sposób nie tylko na wspólną codzienność, ale i na dzielenie jej z aktywnym udziałem w życiu artystycznym. Ekspozycja przedstawiająca 50 prac pochodzących z lat 1959-2018, nie będzie zatem tylko pokazem ich graficznych dzieł, ale także przybliży bardziej prywatny wizerunek poprzez osobiste pamiątki, rodzinne zdjęcia, listy, wspomnienia.


Blask i niedola. Międzywojenne Niemcy a kontekst polski
23.06.2020–13.09.2020
kuratorzy: Lothar Altringer, Jens Bove, Adelheid Komenda, Sebastian Lux, Natalia Żak

Wystawa o międzywojennych Niemczech pomyślana jako uzupełnienie ekspozycji o architekturze niepodległości w Europie Środkowej (2018–2019) oraz środkowoeuropejskiej awangardzie (2019) pokazujących w Galerii MCK kulturę młodych państw powstałych w naszej części kontynentu po 1918 roku. Ekspozycja przeniesie widzów do Niemiec z lat 1919–1933 i poprzez fotografie opowie o trudzie budowania nowego państwa w konsekwencji przegranej wojny. Na ponad 160 fotografiach ukazane zostaną tytułowe blask i niedola, dwa oblicza Republiki Weimarskiej – z jednej strony usilne pragnienie normalności i złote lata dwudzieste pozwalające odetchnąć od koszmaru wojny, z drugiej – społeczeństwo pokonanych, doświadczenie kryzysu ekonomicznego, narastające napięcia, które wyniosły Hitlera na szczyt władzy. Wśród znanych nazwisk artystów fotografów są m.in. Albert Renger-Patzsch,August Sander, Martin Munkácsi , Jacobi Lotte, Yva (Else Ernestine Neuländer-Simon) i inni. Fotografia niemiecka uzupełniona zostanie polską fotografią dającą asumpt do porównań doświadczenia tamtych lat w obu krajach.

Wystawa organizowana we współpracy z Landschaftsverband Rheinland. Prezentowane zbiory pochodzić będą z kolekcji LVR­LandesMuseum Bonn, F. C. Gundlach Hamburg Foundation, Deutsche Fotothek Dresden i wybranych kolekcji polskich.

 


UkraINNA
6.10.2020–10.01.2021
kuratorki: dr Oksana Barshynova, dr Żanna Komar

Wystawa, pomyślana jako wspólna polsko­ukraińska analiza kulturowych i historycznych narracji określanych jako „ukraińskie mity”, prześledzi poprzez dzieła z najważniejszego kijowskiego muzeum sztuki stereotypy i wyobrażenia funkcjonujące zarówno w Polsce,
jak i na Ukrainie. Kozacy, step i ukraińskie chaty spod pędzli klasyków: Krywołapa, Brandta, Wyczółkowskiego czy Riepina zestawione zostaną z dziełami artystów awangardy początku
XX wieku oraz twórców współczesnych. Da to wyobrażenie o żywotności mitów i ich współczesnych inkarnacjach, pozwoli prześledzić kanon ukraińskiej tożsamości, ale i przyjrzeć się dzisiejszej Ukrainie.

Na ekspozycję złoży się około 70 dzieł z Ukrainy, głównie z Narodowego Muzeum Sztuki
w Kijowie oraz Narodowego Muzeum „Galeria Sztuki” w Kijowie, kijowskiego Muzeum Książki i Drukarstwa, jak również z prywatnych kolekcji: Pinczuk Art Center oraz Zenkofoundation.
Ze starych XIX wiecznych mistrzów przywiezionych z Kijowa będzie można podziwiać dzieła Ilji Riepina i Tarasa Szewczenki, a ukraińską awangardę początku XX wieku będą reprezentować - Georgij Narbut, Viktor Palmov, Lev Kramarenko czy Anatolij Petrycki. Zaprezentowane także zostaną dzieła sztuki współczesnej Olega Tistoła i Romana Minina
oraz wypożyczone wprost od artystów, m.in. od Stowarzyszenia Open Group (Otwarta Grupa), które reprezentowało Ukrainę na Biennale w Wenecji w 2020 roku.

Z polskich zbiorów podziwiać będzie można twórczość malarską m.in. Józefa Brandta, Jana Stanisławskiego, Józefa Chełmońskiego, Leona Wyczółkowskiego, a dzieła będą wypożyczone z Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Warszawie, Biblioteki Narodowej, Biblioteki Jagiellońskiej i Archiwum Narodowego w Krakowie. Ekspozycję uzupełnią XVII wieczne starodruki, mapy, jak również współczesne sztuki wizualne: grafiki, instalacje, video-art, murale, makiety architektoniczne, fotografie.

Wystawa przygotowywana we współpracy z Narodowym Muzeum Sztuki Ukrainy w Kijowe (NAMU).

jn/mat.MCK