Siedziba Instytucji jest jedną z „ikon” modernistycznego Krakowa, lecz wymaga dostosowania wnętrz do standardów architektonicznych i funkcjonalnych światowego muzealnictwa.
- W ciągu ostatniej dekady Muzeum udało się wyremontować wszystkie Oddziały. Na swą kolej czeka jedynie Gmach Główny – serce muzealnego organizmu. Modernizacja Gmachu jest wyzwaniem w tym samym stopniu porywającym, co wymagającym, bez wątpienia jest to jednak zadanie epokowe, stanowiące zwieńczenie planu odnowy Muzeum Narodowego w Krakowie i początek Nowego Muzeum. Jestem szczęśliwa mogąc – wraz z Zespołem – podjąć to zadanie. - mówi Dyrektor MNK Zofia Gołubiew.
Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym na ziemiach polskich muzeum noszącym nazwę „narodowe”. Utworzone w 1879 roku, początkowo jako muzeum sztuki, dzięki wielu darom i zakupom jest dziś największą instytucją muzealną w Polsce – pod względem liczby budynków (17), oddziałów (10) oraz oddanych pod opiekę obiektów (ok. 800 000).
Pierwszą siedzibą MNK były sale w Sukiennicach, które okazały się niewystarczające na potrzeby rozrastającej się Instytucji. O wyborze lokalizacji nowego budynku w sąsiedztwie Błoń zadecydował reprezentacyjny, naukowo-kulturalny charakter tej części miasta. Konkurs na projekt Muzeum Narodowego jako Pomnika Wolności został rozstrzygnięty w 1933 roku, a już w roku następnym przystąpiono do jego budowy. Do wybuchu II wojny światowej gotowa była jedna trzecia zaprojektowanego gmachu. W czasie okupacji hitlerowskiej naziści urządzili w nim Kasyno Państwowe, dewastując infrastrukturę przeznaczoną specjalnie dla budynku muzealnego. Istniejącą część Gmachu ponownie udostępniono publiczności dopiero w roku 1957. W czasach PRL-u władze nie zamierzały kontynuować inwestycji w przedwojennym kształcie i w roku 1964 zleciły wykonanie nowego projektu przedsiębiorstwu MIASTOPROJEKT. Prace budowlane wznowiono na początku lat 70. ubiegłego wieku, a ostatecznie zakończono na początku lat dziewięćdziesiątych. Budynek w obecnej formie został pozbawiony ideowego przesłania, stracił pierwotne, klarowne funkcje i układ przestrzenny. Zewnętrzna bryła zachowała dawną formę, ukrywając mankamenty funkcjonalno-użytkowe budynku.
Celem planowanej przebudowy i modernizacji jest dostosowanie wnętrza budynku Gmachu Głównego do wymogów światowego muzealnictwa, natomiast eksponowana przez autorów pierwotnego projektu budynku idea związana z poszukiwaniem tożsamości narodowej znajdzie odzwierciedlenie w sferze wystawienniczej.
Kilkadziesiąt lat eksploatacji budynku, stale powiększające się zbiory, zmieniające się standardy w muzealnictwie oraz rosnąca konkurencja w obszarze przemysłu czasu wolnego pokazują, jak bardzo brakuje przestrzeni na dotychczasowe funkcje, a przede wszystkim na rozwój i nowe formy działalności. Przestarzała infrastruktura powoduje wysokie koszty eksploatacji. Gmach Główny MNK jest teraz labiryntem pomieszczeń ulokowanych na 5 kondygnacjach, z uchwyconymi 72 różnicami poziomów (!), co bardzo utrudnia prowadzenie nowoczesnej działalności muzealniczej. Pomimo to budynek jest jedną z „ikon” modernistycznego Krakowa, a jego lokalizacja zwraca uwagę na nowy kontekst rekreacyjno-wypoczynkowy.
Konkurs na opracowanie koncepcji przebudowy i modernizacji Gmachu Głównego MNK, ogłoszony 27 marca 2015 roku, jest organizowany przez Muzeum Narodowe w Krakowie przy udziale Stowarzyszenia Architektów Polskich Oddział Kraków. Nagrodą za I miejsce jest 70 tys. zł oraz wykonanie dokumentacji projektowej I etapu. Druga nagroda wynosi 40 tys. zł, trzecia – 20 tys. zł. Termin nadsyłania prac upłynie 30 czerwca, a ogłoszenie wyników nastąpi 31 lipca. We wrześniu 2015 roku zostanie zorganizowana wystawa pokonkursowa.
Skład jury Sądu Konkursowego:
Tomasz Bobrowski – architekt, Główny Architekt Miasta Krakowa,
Ryszard Jurkowski – architekt, Kolegium Sędziów Konkursowych SARP Katowice, sędzia referent,
Prof. dr hab. Marek Pabich – architekt, Dyrektor Instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej,
Prof. Joseph Rykwert – historyk sztuki i krytyk architektury, emerytowany profesor architektury na University of Pennsylvania w Filadelfii,
Janusz Sepioł – senator RP, architekt, SARP Kraków,
Mariusz Ścisło – architekt, Kolegium Sędziów Konkursowych SARP Warszawa, Przewodniczący Sądu Konkursowego,
Prof. dr hab. Wojciech Włodarczyk – historyk sztuki, Prezes Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Ze strony Muzeum Narodowego w Krakowie:
Zofia Gołubiew – Dyrektor MNK, zatwierdzająca werdykt Sądu Konkursowego
Leszek Bednarz – Wicedyrektor ds. Technicznych MNK,
Janusz Czop – Wicedyrektor ds. Konserwacji i Przechowywania Zbiorów MNK
mat.prasowe/jn
Więcej informacji na temat konkursu znajduje się na www.mnk.pl