Teraz jest doskonała okazja by przestać się bać i przekonać się, że współczesność w muzyce może być fascynująca. Wczoraj właśnie zakończyła się 33. edycja Krakowskiego Międzynarodowego Festiwalu Kompozytorów. Poprzez pandemię trwała w Internecie, na YT, co okazało się dużym plusem. Tak, oczywiście, nic nie zastąpi słuchania muzyki na żywo, ale Internet daje wiele możliwości. Nie tylko można posłuchać muzyki kiedy się chce i ile się chce, ale można też uczestniczyć w koncercie będąc na drugim krańcu świata. Dla wielu tegoroczna edycja festiwalu stała się doskonałym momentem, by zaspokoić ciekawość i spróbować poznać muzykę naszych czasów, albo by odrzucić strach przed muzyką najnowszą i by znaleźć coś dla siebie. Sporo było takich śmiałków. Tylko do niedzieli koncert inaugurujący obejrzało ponad 600 osób, a zapewne z czasem będzie ich o wiele więcej.

W książce programowej festiwalu, którą można pobrać ze strony internetowej http://festiwal.zkp.krakow.pl/ Marcel Chyrzyński, kompozytor, szef oddziału krakowskiego ZKP, dyrektor generalny i artystyczny festiwalu zwraca uwagę, że tegoroczna edycja została poświęcona starożytnym cywilizacjom, w głównej mierze antycznej kulturze Grecji i Rzymu. 33. Festiwal, który trwał od 10 kwietnia, przyniósł 23 prawykonania światowe i jedno polskie. Na festiwalu wybrzmiały utwory kompozytorów z Polski, Anglii, Chin, Grecji, Japonii, Niemiec, Ukrainy, Włoch i USA. I choć festiwal się skończył muzyka pozostaje na YT i można jej nadal słuchać.

Zaczęłam moją przygodę z tegorocznym festiwalem od koncertu na otwarcie. Odbył się on w sali Filharmonii Krakowskiej, oczywiście bez publiczności. Wystąpiła Orkiestra Muzyki Nowej pod batutą Szymona Bywalca a solistką była flecistka Alicja Molitorys. Jak na inaugurację przystało było słowo wstępne dyrektora Marcela Chyrzyńskiego i były podziękowania.

Zabrzmiały cztery utwory, z tego trzy prawykonania światowe i jedno prawykonanie polskie. W programie znaleźli się tacy kompozytorzy jak: Ryszard Osada i jego „Koncert na flet i orkiestrę kameralną” (2021); Toshio Hosokawa „Medea Fragments” uwertura na zespół kameralny (1996), Michael Gatonska „Ecotopia 4” na orkiestrę kameralną (2021 – zamówienie 33. KMFK) ; Jongsung Oh „A Horny Faun’s Rampage” na orkiestrę kameralną (2021). Ten ostatni utwór to Nagroda Główna w 4. Międzynarodowym Konkursie dla Młodych Kompozytorów im. Krzysztofa Pendereckiego, który odbywał się w ramach festiwalu.

Okazało się, że na tegoroczną edycję konkursu nadesłano 37 partytur z takich krajów jak Albania, Argentyna, Austria, Chiny, Filipiny, Francja Grecja, Indonezja, Kanada, Korea Południowa, Polska, Turcja, USA i Wielka Brytania; z czego 10 utworów odrzucono z powodu niezgodności z regulaminem. Jury pod przewodnictwem Marcela Chyrzyńskiego (a zasiadali w nim jeszcze: Zbigniew Bargielski, Ivan Buffa, Szymon Bywalec, Wojciech Widłak oraz sekretarz Aleksandra Patalas) przyznało główną nagrodę i tysiąc dolarów kompozytorowi z Korei Południowej o nazwisku Jongsung Oh. Wyróżnienia otrzymali: Franciszek Araszkiewicz i Michał Dorman z Polski oraz Ashley John Long z Wielkiej Brytanii. Laureaci stawili się na scenie w maskach, dyrektor festiwalu wręczył nagrody. Zamiast uścisku dłoni był żółwik.

Zwycięski, trwający około 11 minut utwór „A Horny Faun’s Rampage” okazał się niezwykle interesujący, dynamiczny o ciekawym instrumentarium. Orkiestra kameralna nie była typowa, obok smyczków, można było odnaleźć instrumenty dęte, fortepian, harfę, rozbudowane instrumenty perkusyjne. To niezwykle ilustracyjna muzyka, tyle się w niej dzieje. Główne cechy tego utworu to przede wszystkim rytmika, niestandardowe współbrzmienia, wielka energia i bardzo ciekawe niekonwencjonalne zakończenie. Widać, że kompozytor bawi się muzyką, żartuje, puszcza oko do publiczności. Koniecznie trzeba posłuchać.

Drugim koncertem festiwalu, który mnie zainteresował była prezentacja Krakowskiej Szkoły Kompozytorskiej, a więc przegląd tego, co dzieje się na naszym muzycznym podwórku, kiedyś i obecnie. A dzieje się wiele i różnorodnie. Koncert transmitowany był z Auli AM „Florianka”.

Starsze utwory, które powstały w latach 70. i 80. kompozytorów takich jak Józef Rychlik ("Le Miroir" na sopran i fortepian ,1971); Juliusz Łuciuk ("Trzy miniatury" na skrzypce i fortepian, 1984); Marek Stachowski ("Madrigali dell’estate" na sopran i trio smyczkowe, 1984), zostały przeciwstawione utworom z ostatnich lat, takich twórców jak Marcel Chyrzyński ("Reflection No. 7" na flet, klarnet, wiolonczelę i fortepian, 2018); Maciej Jabłoński ("Przebudzanie" na klarnet, trio smyczkowe i fortepian, 2011/2021); Grzegorz Majka ("Litofonia" na flet, klarnet, fortepian i trio smyczkowe, 2021); Martyna Kosecka ("Omicron" na flet, klarnet, fortepian i trio smyczkowe, 2021). Koncert pokazał na ile różne pokolenia krakowskich kompozytorów różnią się w podejściu do muzyki i na ile są do siebie podobne. Na tym tle odznaczały się przede wszystkim utwory zmarłego nie tak dawno Juliusza Łuciuka, którego muzyka zaskakuje pięknymi liniami melodycznymi.

Wykonawcami byli: Martyna Klupś-Radny – flet, Tomasz Sowa – klarnet, Aleksandra Zamojska (Polska/Austria) – sopran, Dominika Peszko – fortepian, Agnieszka Bugla – skrzypce, Natalia Warzecha-Karkus – altówka, Aleksandra Lignar – wiolonczela.

Festiwalowi towarzyszyły sesje naukowe i wykłady. Można część z nich jeszcze wysłuchać w Internecie. To ciekawe, bo w morzu informacji o twórcach i stylach ciężko sobie wyrobić zdanie, jaka jest muzyka naszych czasów. Pamiętam, że jeszcze w erze przedinternetowej, wskazówką dla mnie były publikacje Bogusława Schaeffera, który chyba jako jedyny trzymał rękę na pulsie i potrafił w swoich leksykonach usystematyzować muzykę najnowszą. Nie ma już Bogusława Schaeffera, jest Internet, niemniej ciągle brakuje mi takiego przewodnika.

No cóż, trzeba się nie bać się i ruszyć w samotną podróż po nieznanym. Festiwal może być dobrym drogowskazem.

Warto posłuchać!