Radio Kraków
  • A
  • A
  • A

Glenn Gould na urodziny Bacha

21 marca 2020 roku mijają 335. urodziny Jana Sebastiana Bacha. Urodziny tego kompozytora świętowano zawsze na całym świecie licznymi koncertami czy festiwalami; w Krakowie od lat obywały się Dni Bachowskie. Ale w tym roku marzec mija nam w odosobnieniu, dlatego namawiam Państwa, aby sięgając do Internetu i samemu zrobić sobie domowy festiwal Bachowski. Doskonałych nagrań można tam znaleźć bardzo wiele. Jest w czym wybierać.

fot: A. Malatyńska

Bach odcisnął olbrzymie piętno na kolejnych pokoleniach twórców. Jego muzyka do dziś jest uznawana za kwintesencję piękna, za przejaw geniuszu kompozytorskiego, a dla niektórych jest dowodem na istnienie Boga. Niezależnie od epok i technik kompozytorskich, twórca ten pozostaje zawsze niedościgłym mistrzem, stając się inspiracją dla kolejnych pokoleń.

Jan Sebastian pochodził z muzycznej rodziny, nie był więc pierwszym z rodu utalentowanym muzycznie, ale na pewno pierwszym genialnym. Warto przypomnieć, że ponad 50 osób z rodziny Jana Sebastiana zajmowało się muzyką (byli to kompozytorzy, organiści, kantorzy, muzycy miejscy, budowniczowie organów). Nazwisko Bach stało się synonimem muzyka.

Jan Sebastian interesował się dziejami swojej rodziny. Według zapisków kompozytora „Ursprung der musicalisch-Bachischen Familie” z 1735 roku,  muzyczna historia rodziny rozpoczyna się od urodzonego w 1550 roku w Turyngii  młynarza Veita Bacha (1550 – 1619), prapradziadka Jana Sebastiana. Urodził się prawdopodobnie koło Bratysławy i  jako protestant był zmuszony do ucieczki z ojczyzny do Niemiec, z powodów prześladowań religijnych. Grywał w wolnych chwilach na instrumencie Cythringen, zbliżonym do gitary barokowej; „Odnajdował przyjemność w niedużej cytrze, którą zabierał ze sobą do młyna”.

Jan Sebastian naszkicował drzewo genealogiczne rodu, które później zostało uzupełnione przez jego syna Carla Philippa Emanuela. Tylko w najbliższym „sąsiedztwie” Jana Sebastiana muzyką zajmował się jego ojciec, wujowie, a także jego synowie. Do dziś istnieje sporo drobnych utworów, których autorstwo budzi wiele naukowych kontrowersji. Wiadomo, że napisał to Bach, ale który, to już trudniej udowodnić.

Jan Sebastian Bach jest fenomenem. O nim i jego muzyce napisano wiele. Znaczenie jego twórczości najlepiej oddaje historia sond kosmicznych Voyager I i Voyager II. Obydwie wystrzelone w kosmos w 1977 roku zmierzały w stronę Jowisza i Saturna, przesyłając na Ziemię cenne informacje i fotografie. Obecnie jedna sonda znajduje się na krańcach układu słonecznego i a druga podąża w czarny, Wszechświat, być może mknąc do innych, nieznanych nam jeszcze układów słonecznych,  innych bytów, czy innych cywilizacji. Na wszelki wypadek – gdyby kiedyś sondy, które mogą przemierzać gwiezdną pustkę przez miliony lat, trafiły w ręce istot rozumnych – zostały wyposażone w kilka symboli charakterystycznych dla Ziemian. Oprócz rysunku kobiety i mężczyzny, na ich pokładzie znajduje się kilka matematycznych wzorów oraz płyta z odgłosami Ziemi. Wśród nich, oprócz śpiewu ptaków i wielorybów, życzeń w 55 językach znalazło się też nagranie Preludium i fugi c-moll z „Das wohltemperierte Klavier” Bacha w interpretacji Glenna Goulda.

Świętując urodziny Bacha warto sięgnąć po nagrania jego muzyki, ale  właśnie w interpretacji kanadyjskiego pianisty Glenna Goulda. Bo połączenie Glenn Gould i Jan Sebastian Bach jest niezwykłe. Z jednej strony to właśnie muzyka Bacha zbudowała karierę Gulda, ale z drugiej strony Gould zarejestrował muzykę Bacha w interpretacjach, które nie mają sobie równych.

 

Zmarły w 1982 roku Glenn Gould był geniuszem muzycznym, myślicielem, kompozytorem, wyznawał tezę, że muzykę się najpierw myśli, a dopiero potem wykonuje. Był obdarzony polifonicznym umysłem. Dzięki temu potrafił na raz słuchać dwóch kanałów telewizyjnych i jednego radiowego, studiując książkę i jednocześnie rozmawiając. Swoim znajomym przez telefon nocami czytał powieści albo śpiewał opery. Jadał niewiele, głównie sucharki. Nienawidził warzyw. Żył w nocy, spał w dzień. Stronił od jakiegokolwiek ruchu fizycznego. Fascynowała go kultura wschodu. Kochał zwierzęta. Marzył nawet o założeniu przytułku dla nich. Grał na giełdzie z dużym powodzeniem, zbijając niezły majątek.

Pianista idealnie pasowałby do naszych czasów, bo walczył z wirusami i unikał ludzi. Połykał tony lekarstw na wszelki wypadek. Bał się kontaktów fizycznych.  Żył w odosobnieniu, a jego oknem na świat był telefon. Uważał, że „samotność i kontemplacja to stan łaski”.

Gould pozostawił po sobie wiele nagrań Bacha. Jego interpretacje zrewolucjonizowały podejście do muzyki, spowodowały nawet, że już inaczej widzimy i słyszymy świat. On uwydatniał w dziełach to, czego nikt inny w nich nie dostrzegł. Utwory w jego interpretacji nabierały przejrzystości i logiki. „Po Gouldzie nie da się już grać tak samo Bacha jak przedtem” - mówił Jan Weber, w audycji radiowej z 1981 roku.

Na otwarcie własnego domowego festiwalu Bachowskiego proponuję posłuchać  „Wariacji Goldbergowskich” Bacha, bo to niezwykły utwór dla Glenna Goulda. Nagrał je dwa razy: w 1955 roku, od czego zresztą zaczęła się jego kariera i w 1981 roku, na rok przez śmiercią. I to są zupełnie inne interpretacje! Utwór składa się z arii i z 30 wariacji, a każda jest inną formą. Wariacje zostały skomponowane dla hrabiego Hermana Karla von Keyserlinga około 1741 roku, któremu grał Johann Gottlieb Goldberg, muzyk hrabiego i uczeń Bacha. Utwór miał być lekarstwem na bezsenność.

W Internecie znajduje się jeszcze bardzo wiele utworów Bacha w interpretacji Goulda. Polecam przede wszystkim: partity, suity, koncerty (zwłaszcza koncert d-moll, BWV 974) czy inwencje dwugłosowe, które dla mnie są absolutnie niezwykłe. I wszystko jest w tych nagraniach: porażająca klarowność głosów, logiczna interpretacja, przestrzeń, ale jest i słynne skrzypiące krzesełko Goulda, które było zmorą wszystkich realizatorów dźwięku, no i jest śpiew artysty, którego pomruki dopełniają interpretację. Warto!

 

Wyślij opinię na temat artykułu

Najnowsze

  • 20:46

    Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU

  • 18:19

    Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF

  • 15:39

    #PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I

  • 13:55

    RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…

  • 12:33

    W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ

  • 11:03

    Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM

  • 10:11

    #RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF

  • 09:44

    Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1

  • 09:21

    Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm

  • 08:54

    Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH

  • 08:13

    RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…

  • 07:56

    RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…

  • 07:27

    Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px

  • 18:05

    73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B

  • 16:37

    Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb

  • 16:13

    RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…

  • 15:12

    Z kolei w miejscowości Kąclowa w woj. nowosądeckim na drodze wojewódzkiej 981 doszło do kolizji 3 aut. Tu na szcz… https://t.co/xyILn3RcVd

  • 15:11

    Uwaga na drogach. W miejscowości Grodzisko w gminie Skała doszło doz zderzenia motocykla i samochodu osobowego. Jed… https://t.co/p0hXuo1BNl

  • 13:13

    Nowy Sącz: trwa akcja Pola Nadziei [ZDJĘCIA] https://t.co/mSxvmJM8Su

  • 11:43

    Cracovia Maraton wystartował po raz dwudziesty https://t.co/RRWB0mnjbz

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na  Facebooku  oraz  Twitterze

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię