Radio Kraków

Wiadomości

O nas

Patronaty

Dzieje się w Radiu

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

OFF
Kultura
BIP
Radio Kraków Aktualności Pisane ręką mistrzów
  • A
  • A
  • A

Pisane ręką mistrzów

Czy można zobaczyć najsłynniejszą muzykę świata? Zajrzeć do kuchni kompozytorskiej największych mistrzów? Można! A wszystko dzięki otwartej 27 marca w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie wystawie manuskryptów muzycznych „Beethoven i sztuki piękne”. Blisko 30 (!) autografów takich twórców jak m.in.: Bach, Mozart, Haydn, Schumann, Beethoven, Paganini, Mendelssohn, Bruckner, Chopin, Moniuszko, Kurpiński, Panufnik, Penderecki, zostało wystawionych na widok publiczny. Ekspozycja jest ewenementem w skali światowej, gdyż żadna biblioteka nie udostępnia manuskryptów szerokiej publiczności. Dlatego warto zabrać dzieci, rodzinę, przyjaciół, znajomych i iść do Jagiellonki obejrzeć wystawę.

fot: Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz

Wystawa manuskryptów muzycznych „Beethoven i sztuki piękne” w Bibliotece Jagiellońskiej
Wystawa manuskryptów muzycznych „Beethoven i sztuki piękne” w Bibliotece Jagiellońskiej
crop_free
1 / 8

Na co dzień autografy spakowane w ochronne pudełka leżą w żaroodpornym, betonowym sejfie Biblioteki Jagiellońskiej. Panuje tam temperatura 16-18 stopni a wilgotność powietrza waha się w granicach 45-50 proc. Do dzieł nikt nie ma dostępu poza konserwatorem i wyjątkowymi gośćmi, którym jedynie kontakt z autografem pozwoli rozwiać wątpliwości wydawnicze lub wykonawcze.

Jednak raz do roku, za sprawą Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena największe muzyczne skarby ludzkości zostają wystawione w Krakowie na widok publiczny. Co roku inne, związane z tematem wystawy. Tak jest i teraz. Wystawa towarzyszy 21. edycji Festiwalu Beethovenowskiego i pokazuje łączenie sztuk, czyli związki muzyki z poezją, teatrem, malarstwem, tańcem i architekturą. Naprawdę warto obejrzeć!

O tym, że Biblioteka Jagiellońska raz do roku pokazuje swoje skarby, wie już cały świat. Dlatego specjalnie na wystawę przyjeżdżają zainteresowani z wielu krajów.  Różnie reagują. Niektórzy wyrażają zaskoczenie i z niedowierzaniem pytają, czy rzeczywiście są to rękopisy mistrzów. Bardziej wrażliwi potrafią się wzruszyć i mówią, że jest to dla nich jedno z największych wydarzeń życia. Kilka lat temu widziałam, jak Japończycy stojący przy gablotach z autografami Mozarta ukradkiem ocierali łzy. Trudno się dziwić. Dla wszystkich świadomość, że patrzymy z bliska na papier, który trzymał w rękach Mozart , Beethoven, Chopin  wywołuje ogromne emocje.

Dla mnie za każdym razem ogromną przyjemnością staje się próba analizy pisma największych twórców. Pismo jak wiadomo wiele mówi o człowieku, więc patrząc na partytury smakuję niemal każdą nutę, każde drżenie ręki. Np. Haydn pisze drobnym starannym pismem. Na stronach manuskryptów swoich utworów często znaczy uwagi - Deo Gratias - dziękując w ten sposób stwórcy za pokonanie trudu komponowania, za szczęśliwy finał. Mendelssohn, który pisze muzykę czysto i starannie, uznany został za muzycznego malarza, który potrafił dźwiękami odmalować nastrój otaczającego go świata. Jego pismo jest bardzo klarowne i jasne. Tu nie ma miejsc poprawionych.

Mozart ma pismo estetyczne i czyste, bo też utwory tego twórcy rodziły się zawsze niemal nieomylnie. Ale zaprezentowana na wystawie Symfonia Es-dur nr 39 pokazuje Mozarta tworzącego w pośpiechu, jakby ręka nie nadążała za myślą. Fryderyk Chopin pisze drobnym pismem, widać, że cyzeluje do ostatniej chwili, poprawia i ulepsza, ciągle się zastanawia, jak będzie najlepiej brzmieć.  Zresztą twórca ten słynął z tego, że nawet  tzw. manuskrypty edycyjne, czyli te przeznaczone dla wydawcy, jeszcze poprawiał. Warto przyjrzeć się dokładnie pokazanej na wystawie Barkaroli Fis-dur. Pismo Antona Brucknera jest drobne delikatne, choć czuje się patrząc na partyturę – szkiców do VIII Symfonii c-moll – że ręka prowadzona jest natchnieniem, które, od czasu do czasu kompozytor musi  skorygować.

Bach, patrząc na jego autografy, wygląda na człowieka konsekwentnego i mającego świadomość swojej myśli. Jego rękopisy są zapisane pismem pięknym i równym, bardzo mocnym i gęstym. Tu nic nie budzi wątpliwości. Twórca nie jest niepewny, nie waha się. Po prostu wie co ma do powiedzenia i w jaki sposób.

Pismo Beethovena natomiast  zawsze  zdradza pośpiech i niecierpliwość. Kompozytor ten szkicuje niczym w transie i później gwałtownie pracuje nad nadaniem dziełu właściwego kształtu. W autografach Beethovena można odnaleźć takty a nieraz całe strony potwornie pokreślone, niemal zagryzmolone, zarysowane wręcz kółkami. Niektóre z taktów są tak wydrapane, że aż prześwituje papier. W autografach Beethovena można znaleźć oprócz zapisu muzycznego także osobiste notatki kompozytora dotyczące życia codziennego: np. co powinien zrobić, kupić albo komu zapłacić.

Najbardziej fascynujące są dla mnie jego szkicowniki. Tu myśli Beethovena kłębią się często jedna na drugiej. Aż dziwne, że w ogóle można to odczytać.  Np. w zaprezentowanych na wystawie szkicach do Symfonii „Eroica” 1803-1804 aż „czarno” od poprawek wszelakich. Są tam, i nuty ,i słowa, i pełno skreśleń. Trzeba się wczytać, by w ogóle coś zrozumieć.

Kompozytorzy pisali swoje dzieła dobrymi piórami, na ogół czarnym albo brązowym atramentem, i na dobrych papierach: grubszych, czerpanych. Ale już kompozytorzy nam współcześni zapisują inaczej. Np. Krzysztof Penderecki pisze z wielkim rozmachem po papierze nutowym kolorowymi pisakami. Kreśli, przenosi, poprawia. Stawia krzyżyki i strzałki, co znakomicie widać w pokazanym na wystawie fragmencie Pasji wg św.Łukasza.

Wystawa manuskryptów, której kuratorem jest Michał Lewicki została pięknie urządzona. Rękopisom prezentowanym w specjalnych gablotach pochłaniających promienie UV towarzyszą dzieła sztuki: obrazy i ryciny.  Polecam!

Wystawa jest otwarta do 14 kwietnia w godzinach: pn.-pt.: 10-17, sb.:10-14; w wielki piątek, 14.04: 10-14. Wstęp bezpłatny.

Wyślij opinię na temat artykułu

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na  Facebooku  oraz  Twitterze

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię

Radio Kraków informuje,
iż od dnia 25 maja 2018 roku wprowadza aktualizację polityki prywatności i zabezpieczeń w zakresie przetwarzania danych osobowych. Niniejsza informacja ma na celu zapoznanie osoby korzystające z Portalu Radia Kraków oraz słuchaczy Radia Kraków ze szczegółami stosowanych przez Radio Kraków technologii oraz z przepisami o ochronie danych osobowych, obowiązujących od dnia 25 maja 2018 roku. Zapraszamy do zapoznania się z informacjami zawartymi w Polityce Prywatności.