- A
- A
- A
Pod lupą: zabytkowe krakowskie windy
Wiedeń ma ich około dwóch tysięcy, a Kraków ponad 150, ale i tak jest najlepiej "wyposażonym" miastem Polski. Mowa o starych, zabytkowych windach, które od końca XIX wieku montowane były w kamienicach i świadczyły nie tylko o zamożności i nowoczesnym myśleniu ich właściciela, ale także o dobrym guście.
Mechanizm windy w kamienicy przy pl. Dominikańskim. Foto: dzięki uprzejmości Leszka Fidelusa
(Marzena Florkowska/ew)
Winda w kamienicy przy ul. Sereno Fenna. Foto: dzięki uprzejmości Leszka Fidelusa
10 metrów na sekundę - z taką prędkością jeżdżą najszybsze windy, a te najstarsze dźwigi jeździły z prędkością pół metra na sekundę. Ważna była nie tylko prędkość, ale i komfort jazdy. Wsiadając jednak do windy, czasem zastanawiamy się, czy aby przypadkiem ona się nie urwie. Na takie m.in. pytania Marzeny Florkowskiej odpowiadali Leszek Fidelus z Urzędu Dozoru Technicznego i Piotr Wywiał, konserwator wind.
Zdjęcie z wnętrza windy w kamienicy przy al. Krasińskiego. Foto: dzięki uprzejmości Leszka Fidelusa
Najwięcej zabytkowych wind znajduje się w Krakowie w kamienicach wzdłuż Alej Trzech Wieszczów, ale były one montowane także w kamienicach starszych, w takich, które miały duszę czyli specjalny otwór. Co ciekawe, często w kamieniach znajdowały się nawet trzy windy - reprezentacyjna, dla służby i towarowa.
Winda w kamienicy na pl. Dominikańskim. Foto: dzięki uprzejmości Leszka Fidelusa
Obudowa z kutymi elementami roślinnymi wyróżnia windę w jednej z kamienic przy placu Dominikańskim. Gdzie indziej kabina z kolorowych szkieł, które mienią się zwłaszcza w wieczornym świetle. Te windy mają duszę - mówią ich znawcy i miłośnicy: Leszek Fidelus z Urzędu Dozoru Technicznego, pasjonat i znawca starych dźwigów i Piotr Wywiał, który przejął po dziadku zainteresowanie windami i je konserwuje.
W tym tygodniu zapraszamy Państwa na spacer takim niezwykłym szlakiem, a przewodnikami Marzeny Florkowskiej będą Leszek Fidelus z Urzędu Dozoru Technicznego, pasjonat i znawca starych dźwigów i Piotr Wywiał, który przejął po dziadku zainteresowanie windami i je konserwuje.
Słuchajcie od 18 do 21 kwietnia o 11:40.
Winda w kamienicy na ul. Kościuszki. Foto: dzięki uprzejmości Leszka Fidelusa
Mosiężne zawiasy i przedwojenne szyby i lustra. Zabytkowe kasety wezwań i to charakterystyczne skrzypienie drewnianej kabiny, które zupełnie niepotrzebne wywołuje dreszcz emocji. Takie przeżycia nieobce są tym, którzy od czasu do czasu jeżdżą przedwojennymi windami. Dziś pierwsza taka wyprawa krakowskim szlakiem starych wind. Marzena Florkowska wyruszyła w nią w towarzystwie Leszka Fidelusa z Urzędu Dozoru Technicznego, pasjonata i znawcy starych dźwigów.
Najnowsze
-
17:17
TEATR | "URBAN. Idę po was..." w Teatrze Łaźnia Nowa
-
16:56
Aplikacja "GOPR" namierzy zaginionych w górach. Jest w stanie monitorować kilka tysięcy turystów jednocześnie
-
16:42
Ranking szkół przyjaznych osobom LGBTQ+ - Małopolska bez tarczy "Szkoła Zaufania"
-
16:34
Co dalej z budynkami DS Kamionka w krakowskich Czyżynach? Zdaniem studentów niewielki remont mógłby wskrzesić dawny akademik UJ
-
20:46
Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU
-
18:19
Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF
-
15:39
#PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I
-
13:55
RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…
-
12:33
W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ
-
11:03
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM
-
10:11
#RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF
-
09:44
Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1
-
09:21
Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm
-
08:54
Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH
-
08:13
RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…
-
07:56
RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…
-
07:27
Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px
-
18:05
73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B
-
16:37
Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb
-
16:13
RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…