Radio Kraków
  • A
  • A
  • A
share

Krakowskie salony "Pod Lupą"

Tym razem w cyklu pod lupą przyglądamy się krakowskim salonom z drugiej połowy XIX i początku XXw. Salonem nazywano dawniej zwykle zgromadzenie ludzi wpływowych, światłych, wykształconych i wytwornych. W Krakowie takie salony prowadziły wpływowe rodziny. Tętniło w nich życie towarzyskie i intelektualne ówczesnych elit. Zbierali się tam miłośnicy sztuki, pisarze, malarze, kolekcjonerzy, muzycy, literaci i publicyści.

Estreicherowie, zasłużona krakowska rodzina, właściwie dynastia profesorsko-uniwersytecka. Salon Estreicherów w domu przy ul. Sobieskiego 10, był gniazdem krakowskiej inteligencji. Rodzina rezerwowała czas dla przyjaciół i gości w niedzielę, między czwartą a ósmą po południu. U Estreicherów wyżywano się wtedy towarzysko znacznie swobodniej niż choćby w salonie Potockich.

 

 

Spotkania w salonach krakowskich rodzin na przełomie XIX i XX wieku wyznaczały rytm intelektualny miasta. Tam brylował świat profesorski, malarski, literacki a w rozmowach dominowały kwestie artystyczne. Przez salony przewijali się przejezdni, przybywający z całej Polski właśnie do Krakowa. Założony w r. 1822 salon „Pod Baranami”, znany był z zabaw, maskarad, koncertów, i obiadów. A co wisiało na ścianach w salonie rodziny Potockich?

 

Salon Estreicherowów

Rodzina Kossaków wywołuje niemal automatyczne skojarzenia – artyści, nieprzeciętne osobowości. Właściwie artystyczna dynastia, malarze wśród mężczyzn, utalentowane pisarki wśród kobiet. Właśnie w salonie u Kossaków przy placu Juliusza Kossaka 4 przesiadywali m.in. Stefan Żeromski, Tadeusz Boy-Żeleński, Zofia Stryjeńska, Adam Asnyk, Helena Modrzejewska i Julian Tuwim. U historyczki dr Anny Gabryś Kossakowie wywołują natomiast niespodziewane skojarzenia.

 

Salon Potockich

Pod wpływem rodziny Popielów Kraków w drugiej połowie XIX wieku stał się najwybitniejszym w Polsce ogniskiem życia religijnego. Odmierzał je krakowski "Czas", redagowany w duchu zdecydowanie katolickim przez Pawła Popiela. Spotkania w salonie u Popielów trwały przez kilkadziesiąt lat, w tym czasie omawiano sprawy polityczne w duchu zachowawczym, religijne w duchu ówczesnego ultra-montanizmu i calkiem sporo rozmawiano także o krakowskich zabytkach.

 

Salon Kossaków

Salony przyjmowały gości w określonych dniach tygodnia, jedynie poniedziałek nie był dniem spotkań towarzyskich. To samo towarzystwo spotykało się zatem Pod Jagnięciem u Potockich, u Zdzisławów Tarnowskich na Sławkowskiej czy u Pawłów Popielów na św. Jana.

O muzyce rozmawiano w domu Żeleńskich, Stojowskich, Zollów, Cieszkowskich i Majerów z kolei literackie dyskusje nie cichły u Mehofferów. W salonach krakowskich można było minąć się w drzwiach z Janem Matejką, Stanisławem Wyspiańskim, Stanisławem Tarnowskim, Jerzym Szembekiem czy Antonim Rosnerem. Niełatwo było jednak znaleźć się w gronie zaprzyjaźnionych arystokratów i zaskarbić sobie względy gospodarzy. Udawało się to nielicznym niżej sytuowanym mieszkańcom miasta. O czym rozmawiano u Potockich i Czartoryskich a co można było usłyszeć w salonie Estreicherów? Gdzie rodziła się ówczesna myśl polityczna? Jakimi specjałami kulinarnymi goszczono stałych bywalców znanych krakowskich domów i co zdobiło ściany większości mieszkań? O tym w cyklu Pod lupą opowiada historyczka i muzealniczka dr Anna Gabryś autorka książki na temat krakowskiego życia salonowego, w którym niezwykle istotną rolę odgrywał bufet:

„Bufet był ważną częścią każdego większego spotkania, rautu czy balu. Czasami zdarzało się, że ktoś niebacznie uchylił drzwi do sąsiedniej sali – jak się okazało bufetowej. Pokusa półmisków i flaszek okazała się zbyt mocna, zapachy kulinarne zwyciężyły wonie perfum i pudrów. Tłum gości spłynął łagodnie przez owe drzwi i w kilka chwil sala koncertowa opustoszała kompletnie. Tak zachowano się – wedle świadectwa Tadeusza Kudlińskiego w czasie jubileuszu Stanisława Wyspiańskiego, obchodzonego uroczyście w Krakowie w 1932 r....” - fragment książki Anny Gabryś „Salony krakowskie”. 

Prawdziwy lew salonowy miał rozpisany harmonogram odwiedzin znanych rodzin, dzięki temu mógł jednego dnia odwiedzić kilka z nich. Piątek spędzało się u Rydlów, ale w czwartek spotykano się w salonie, który łączył zwyczaje krakowskie z warszawskimi. W kamienicy Popielów na rogu ul. św. Jana i ul. św. Marka.

 

Dom rodziny Popielów na rogu ul. św. Jana i ul. św. Marka

Wyślij opinię na temat artykułu

Najnowsze

  • 07:53

    Kolejny etap rekrutacji do pierwszych klas szkół podstawowych

  • 07:46

    W Krakowie powstanie trzecia tężnia solankowa

  • 07:17

    Tarnów: Kamienica Szczepanika domem dziecka? Jest apel, aby tego nie robić

  • 06:02

    Wiadomości komunikacyjne Radia Kraków 24.04

  • 20:46

    Uwaga kierowcy - utrudnienia na obwodnicy Krakowa. Między węzłami Kraków Skawina a Kraków Południe w stronę Tarnowa… https://t.co/aWCDRAdztU

  • 18:19

    Kraków: prokuratura złożyła apelację od wyroku dla aktora Jerzego S. https://t.co/4IBqL4fLxF

  • 15:39

    #PomysłNaMajówkę w Bobowej. Choć Żydzi nie powrócili do miasteczka na stałe po II wojnie światowej, to jednak samo… https://t.co/KDQZOGN34I

  • 13:55

    RT @Kamil_Wszolek: Jak przygotować dziecko do życia w sieci? O tym porozmawiam dziś z Magdaleną Bigaj autorką książki "Wychowanie przy ekr…

  • 12:33

    W maju w Pobiedniku Wielkim startuje 60. Lot Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki https://t.co/p8YpCu8qgJ

  • 11:03

    Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 783. W Makowie w powiecie miechowskim doszło do zderzenia trzech samochodów: cię… https://t.co/vHPqQzgNvM

  • 10:11

    #RozmowaRadiaKraków @Lukasz_Kmita: Rozważam wydanie rozporządzenia ws. zakazu przebywania na terenach zagrożonych z… https://t.co/IK9DHSKekF

  • 09:44

    Pojawiło się nowe zapadlisko na os. Gaj w Trzebini https://t.co/S6agoI2Hw1

  • 09:21

    Utrudnienia na drodze wojewódzkiej 955. W Sułkowicach w powiecie myślenickim doszło do zderzenia dwóch samochodów o… https://t.co/2WKuvfJcrm

  • 08:54

    Piękna pogoda przyciągnęła w weekend turystów w Tatry. Ratownicy mieli ręce pełne roboty https://t.co/FkW6kCjZeH

  • 08:13

    RT @j_banka: Porannym gościem @RadioKrakow będzie dzisiaj małopolski wojewoda @Lukasz_Kmita @Malopolski_UW . Zapraszam o 8.16. https://t.co…

  • 07:56

    RT @BartMaziarz: Planowana przy @Grupa_Azoty spalarnia śmieci nie ma jeszcze decyzji środowiskowej, ale @GKadzielawski w rozmowie z @RadioK…

  • 07:27

    Synoptyk IMGW: początek tygodnia pochmurny i z deszczem https://t.co/txUCfQB0px

  • 18:05

    73 zakażenia koronawirusem; bez przypadków śmiertelnych osób z COVID-19 https://t.co/6G6r9bRt7B

  • 16:37

    Podhale: sezon pasterski uroczyście zainaugurowany; owce poświęcone https://t.co/blorc5sabb

  • 16:13

    RT @magdalenazbylu1: Zyngierki z Maruszyny i Mali Wiyrchowianie z Bukowiny Tatrzańskiej zgarniają pierwszą nagrodę na Festiwalu Złote Kierp…

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię