Gośćmi Jolanty Drużyńskiej w Kole kultury byli : Jan Polkowski - szef i założyciel „Czasu Krakowskiego”, Jacek Purchla -dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury , dr . Marek Lasota – dyrektor krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, dr. Janusz Mierzwa – dyrektor Muzeum Armii Krajowej oraz Piotr Sieklucki – szef „Teatru Nowego”

Czas Krakowski - konserwatywny dziennik wydawany w Krakowie w latach 1990 – 1997 . Pierwszym redaktorem naczelnym był Jan Polkowski poeta , dziennikarz, działacz peerelowskiej opozycji . Laureat wielu literackich nagród m in Fundacji Kościelskich . Po 1987 roku związany z instytucjami politycznymi i gospodarczymi .

Jolanta Drużyńska - Gazeta powstała na fali ustrojowych przemian jakie dokonały się po wyborach w 1989 roku , nawiązywała do wydawanego w Krakowie na przelomie XIX i XX wieku konserwatywnego dziennika o tym samym tytule . Ustroj się zmienił i to wymagało także nowej prasy , innego niż dotychczas dziennikarstwa

- Komunizm oparty był na kłamstwie - wyjaśniał w programie Jan Polkowski – zresztą wolę termin „odzyskanie niepodległości”dlatego, że ta zmiana ustrojowa czy jeszcze gorzej po polsku brzmiąca transformacja ustrojowa to są takie określenia które mają schować czy zneutralizować fakt odzyskania niepodległości przez Polskę w roku 1990 Skoro zakładałem że to kłamstwo jest fundamentem tego co było w okresie okupacji sowieckiej, no to działając w podziemiu na rzecz wolnego słowa, na rzecz komunikowania się bez cenzury nie mogłem się zachować inaczej niż w wolne Polsce.

JD- Międzynarodowe Centrum Kultury powstało dzięki wydarzeniu , które mogło odbyć po odzyskaniu przez Polskę niepodległości . W 1991 roku w Krakowie odbyła się konferencja KBWE poświęcona kulturze i dziedzictwu. Podczas konferencji zrodził się pomysł powołania Centrum . Powstała narodowa instytucja kultury o charakterze naukowo-badawczym. MCK od początku kieruje prof Jacek Purchla

Jacek Purchla – historyk sztuki i ekonomista, ekspert w dziedzinie dziedzictwa kulturowego i historii miast. Laureat wielu odznaczeń, publicysta. Obecnie profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

To prawda, że sympozjum KBWE, na przełomie maja i czerwca 1991 roku było wydarzeniem ważnym dla Krakowa, ale też precedensem polegającym na tym, że było to pierwszym po upadku żelaznej kurtyny spotkanie wschodu i zachodu poświęcone sprawom kultury i dziedzictwa kulturowego - wyjaśniał w programie prof Jacek Purchla . To była wielka konferencja, która trwała prawie dwa tygodnie i Centrum zainaugurowało w czasie tej konferencji swoją działalność, ale geneza centrum jest o rok wcześniejsza . Myślenie o powstaniu takiej instytucji właśnie tu w Krakowie, było, co bardzo charakterystyczne dla tamtej epoki, wypadkową zarówno inicjatyw rządu Tadeusza Mazowieckiego jak i naszego lokalnego myślenia zwłaszcza na gruncie rodzącego się wówczas w Krakowie po wyborach majowych roku 1990 samorządu.

 

JD – Idea Instytutu Pamięci Narodowej rodziła sie w bólu i chyba żadna z powstałych po 89 r instytucji nie miała tylu przeciwników co i zwolenników . Więc z jednej strony entuzjazm, że wreszcie jest instytucja, która przejęła akta po peerelowskiej politycznej policji UB/SB ale z drugiej strony krytyka związana właśnie z przejętymi archiwaliami wykorzystywanymi m in do procesów lustracyjnych. W tle sporu niknie ogromna działalośc edukacyjna i wydawnicza Instytutu. .Szef krakowskiego oddziału IPN od 2007 roku

Marek Lasota – historyk publicysta, polityk, dzialacz demokratycznej opozycji w czasach PRL . Od 2000 roku związany z Instytutem Pamięci Narodowej , odznaczony m in Krzyżem Wolności i Solidarności. Autor m in bestsellerowego "Donosu na Wojtyłę "

- Warto przypomnieć najistotniejszą rzecz - mówił Marek Lasota podczas programu - otóż Instytut Pamięci Narodowej powstał przede wszystkim po to, by przywrócić pamięć i oddać hołd ofiarom dwóch totalitaryzmów XX-wiecznych . To jest zasadnicza misja Instytutu Pamięci Narodowe. Na drugim miejscu wymienił bym edukację, a więc to co ową pamięć ma przywrócić, zwłaszcza po latach komunistycznego zakłamania, po tych kilkudziesięciu latach kiedy polską historię i to nie tylko tę XX wieku, ale właściwie całą polską historię przekłamywano, oczywiście świadomie i w bardzo określonych celach. No i wreszcie trzecia misja, najtrudniejsza, która stała się niestety takim elementem pierwszoplanowym w wizerunku Instytutu Pamięci Narodowej to owe „teczki” dotyczące tajnych współpracowników bezpieki

JD- Muzeum Armii Krajowe j zaczęło powstawać jeszcze w latach 90. Kombatanci, byli żołnierze Armii Krajowej domagali się stworzenia i chcieli utworzyć taką placówkę, która przypominała by działania tej największej konspiracyjnej organizacji zbrojnej w latach II wojny światowej w Europie. Finalizacja projektu utworzenia , powołania Muzeum nastąpiła dopiero w 2000 roku.

Janusz Mierzwa – historyk , absolwent UJ , od 2013 roku dyrektor Muzeum Armii Krajowej
- Muzeum Armii Krajowej jest dzieckiem odzyskania niepodległości w 1989 roku mówił w programie Janusz Mierzwa - dlatego że dopiero wówczas zaistniała możliwość pełnego i otwartego mówienia o znaczeniu Armii Krajowej, znaczeniu tego co było bardzo istotnym wkładem Polski w zwycięstwo w czasie II Wojny Światowej czyli w struktury polskiego państwa podziemnego. To była instytucja, która powstawała jako inicjatywa prywatna, z odruchu serca, z potrzeby tych akowców, którzy dożyli chwili odzyskania niepodległości i postanowili zaprezentować w sposób otwarty to czym była Armia Krajowa.


JD- Teatr Nowy, podobnie jak Muzeum Armii Krajowej, to też społeczna inicjatywa. Teatr Nowy działa jako instytucja pozarządowa. Od początku teatrem kieruje Piotr Sieklucki . Teatr ten obok głośnych produkcji poświęconych problemowi pedofilii w Kościele katolickim albo życiu homoseksualistów w PRL-u. prowadzi także o czym nie jest juz głośna , bardzo interesujące i wartościowe programy edukacyjne , społeczne

Piotr Sieklucki – reżyser i aktor, współzałożyciel i dyrektor Teatru Nowego w Krakowie, ukończył PWST w Krakowie w 2005 roku, od tej pory wyreżyserował i występował w kilkunastu spektaklach, jest inicjatorem różnych festiwali, sporadycznie gra też w filmach i serialach telewizyjnych. Jest również laureatem kilku nagród, m.in. „Dzikiej róży”.

- Oczywiście, nasza przygoda zaczęła się właściwie w 2000 roku, czyli wówczas kiedy dostaliśmy się do szkoły teatralnej na wydział aktorski - mówi Piotr Sieklucki . Jako organizacja pozarządowa czy jako Stowarzyszenie Teatr Nowy istniejemy właściwie od 2006, . Te 10 lat temu były zupełnie inne warunki powstawania tego typu instytucji , nie było nam łatwo teraz jest dużo prościej dlatego, że Kraków w ciągu tych ostatnich 10 lat zmienił się niebotycznie.

 

JD : " Czasy PRL-u są czasami nieprzemyślanymi, nieuporządkowanymi w naszych umysłach. Mam przekonanie, że polska historia jest albo źle opowiadana, albo fałszowana, albo przemilczana " mówił podczas promocji swojej najnowszej książki "Ślady krwi" , gość programu Jan Polkowski . Wszystkie instytucje, których przedstawiciele są dziś gośćmi Kola kultury przez swoje działania i programy odwołują się do historii, najnowszej historii. i chcą tę historię opowiedzieć nam raz jeszcze, bez ukrywania niewygodnych faktów, bez cenzorskich skreśleń

- Spór, wojna (…) o przeszłość jest kluczowe dla tego co się z człowiekiem stanie w przyszłości. mówił Jan Polkowski Przyszłość jest tylko konfabulacją, tylko projektem, a fundament, ten który jest w ziemi, mocno w niej tkwi to jest przeszłość, to jest to co nosimy w sobie, to jest los.

- Ja chcę po pierwsze z przekonaniem powiedzieć, że historia i pamięć to są dwie różne kwestie – wyjaśniał Jacek Purchla - (…). Centrum od początku swojego istnienia zajmuje się pamięcią, ponieważ zajmujemy się dziedzictwem kulturowym, a dziedzictwo kulturowe to nie tylko dziedzictwo materialne, ale to co jest bardzo charakterystyczne, że w świecie od kilkunastu lat gwałtownie rośnie znaczenie dziedzictwa niematerialnego, bo dziedzictwo to nasza pamięć ale też nasz wybór. [...] Czym inna jest pamięć, która tworzy np. mity fundatorskie(…). Czym inna jest historia.- dodawał dyrektor MCK - i my staramy operować się wyłącznie faktami, ale nie mamy żadnych złudzeń co do tego, że owe fakty będą kontrowersyjne. Ja prywatnie powiem tylko tyle – jestem szczęśliwy, że możemy się o nie spierać, bo tym się właśnie różnimy od 1989 roku, że my o owe fakty historyczne, o postaci, o ich oceny, możemy się spierać.

- Muzeum Armii Krajowej koncentruje się na tych dwóch płaszczyznach – historia i pamięć, kwestie związane z edukacją patriotyczną i obywatelską..- mówił o znaczeniu Muzeum Armii Krajowej Janusz Mierzwa. Ja tę placówkę widzę jako pewien element systemu wychowania, formułowania młodego pokolenia.

- Postanowiliśmy - dodał Piotr Sieklucki w trakcie programu- 2014 uczynić w Teatrze Nowym rokiem wolności i też zabrać głos jako 30-sto parolatkowie na temat czym jest wolność, jakim jest dla nas darem i w jakiej sferze my możemy się poruszać.

- Kultura jest fundamentem istnienia narodu, bez niej nic się nie dzieje, w sytuacjach bardzo głębokich opresji kultura Polaków ratowała, wyciągała ich z głębokich topieli. Tylko czemu w nowej, niepodległej Polsce kultura ma się rozwijać wbrew, a nie z pomocą państwa?- pytał na koniec Jan Polkowski.

 

Jolanta Druzyńska /Maria Gajewska